Buồn ngủ mà không ngủ được là bệnh gì?

Buồn ngủ mà không ngủ được là một dạng rối loạn giấc ngủ xảy ra rất phổ biến. Mất ngủ kéo dài sẽ khiến cơ thể bạn mệt mỏi, uể oải và tinh thần bị hao mòn, thể chất suy kiệt nhanh chóng. Do đó, người bệnh cần tìm hiểu rõ nguyên nhân và sớm áp dụng phương pháp khắc phục.

Nhiều người “buồn ngủ mà không ngủ được”

Hiện tượng buồn ngủ mà không thể ngủ được có thể là triệu chứng của mất ngủ cấp hoặc mãn tính. Mất ngủ cấp thường xảy ra trong thời gian ngắn, trong khi mất ngủ mãn tính là khi người bệnh gặp ít nhất 3 đêm/tuần trong suốt một tháng hoặc lâu hơn. 

Nó thường liên quan đến các bệnh như suy nhược thần kinh, rối loạn lo âu hoặc trầm cảm. Việc giải quyết mất ngủ cấp tính đúng cách là rất quan trọng, vì nếu không, có thể dẫn đến mất ngủ mãn tính.

Các chuyên gia đã chứng minh rằng buồn ngủ nhưng không thể ngủ được có thể là dấu hiệu của suy nhược thần kinh. Người bệnh thường trải qua lượng ngủ ít vào ban đêm, có thể mệt mỏi, ngủ gật vào ban ngày, hoặc thậm chí không thể ngủ được vào ban ngày.

Những người suy nhược thần kinh thường cảm thấy buồn ngủ khi làm việc hoặc học tập, nhưng lại không thể ngủ được khi nằm xuống. Việc sử dụng thuốc ngủ hoặc an thần cũng thường không mang lại hiệu quả đáng kể cho họ.

Trung bình, khoảng 10% người trưởng thành mắc mất ngủ mãn tính và hơn 15% trường hợp mắc mất ngủ cấp tính. Mất ngủ mạn tính thường được liệt vào các bệnh về thần kinh và có thể xảy ra ở mọi đối tượng tuổi. Hiện tượng này sẽ có những biểu hiện sau:

• Thường xuyên trằn trọc khi đến giờ.
• Dễ tỉnh giấc nhưng khó ngủ lại.
• Ngủ dậy quá sớm và không ngủ yên giấc.
• Cảm thấy uể oải và mệt mỏi khi thức dậy.
• Không có cảm giác thoải mái sau khi ngủ.
• Tinh thần lờ đờ, mệt mỏi và kém tập trung vào ban ngày.
• Cảm thấy không thoải mái hoặc lo lắng không rõ nguyên nhân.
• Khó chú ý, tập trung hoặc ghi nhớ.
• Có thể gặp phải căng thẳng và đau đầu.

Tham khảo thêm: Mất ngủ có phải dấu hiệu mang thai không? Điều cần biết

Nguyên nhân buồn ngủ mà không ngủ được

Cảm giác buồn ngủ nhưng không ngủ được chủ yếu xuất phát từ tâm lý người bệnh, có hai nguyên nhân chính gây ra bệnh mất ngủ là:

1. Nguyên nhân do bệnh tâm thần

Bao gồm tất cả những rối loạn về tinh thần gây mất ngủ, trong đó những rối loạn chính ảnh hưởng đến giấc ngủ thường gặp:

• Buồn ngủ mà không thể ngủ được do căng thẳng và làm việc quá mức vào ban ngày.
• Người trầm cảm thường ngủ muộn và thức dậy sớm.
• Người mắc hội chứng rối loạn lo âu gặp khó khăn trong giai đoạn ru giấc ngủ.
• Mất ngủ do hưng cảm, người bệnh có thể bị hoang tưởng hoặc rơi vào trạng thái lú lẫn.
• Người bị rối loạn chu kỳ thức – ngủ, thường kích động quá khích vào ban đêm.

2. Nguyên nhân từ tác động bên ngoài

Bên cạnh những nguyên nhân tâm thần, bệnh mất ngủ còn xảy ra bởi các tác động bên ngoài như:

• Sử dụng đồ điện tử trước khi ngủ kích thích não bộ và thị giác.
• Các cơn đau cấp (ví dụ: gút, gai cột sống…) vào ban đêm.
• Lạm dụng chất kích thích như cafe, thuốc lá, cocaine, ma túy…
• Ảnh hưởng từ môi trường như nhiệt độ, độ ẩm, tiếng ồn, ánh sáng…
• Uống rượu bia nhiều có thể tạo ra cảm giác buồn ngủ nhưng giảm thời gian ngủ sâu.
• Vận động tần suất cao trước khi ngủ cũng gây ra cảm giác buồn ngủ nhưng không ngủ được.

Tham khảo thêm: Mất ngủ sau sinh – 60% mẹ gặp và đây là cách trị

Buồn ngủ mà không ngủ được kéo dài có ảnh hưởng gì?

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng đối với mọi hoạt động và chức năng trong cơ thể. Thiếu ngủ thường xuyên có thể dẫn đến kiệt sức và mất năng lượng trong sinh hoạt hàng ngày.

Ngoài ra, mất ngủ cũng có thể gây ra các vấn đề tâm lý như suy nhược thần kinh, lo âu, trầm cảm, suy giảm trí nhớ… Người có biểu hiện buồn ngủ nhưng gặp khó khăn trong việc ngủ có thể đối mặt với các vấn đề sau:

1. Bệnh về huyết áp

Mối liên hệ giữa giấc ngủ và sức khỏe tim mạch là mật thiết. Khi giấc ngủ bị gián đoạn, hệ thống tim mạch hoạt động quá tải, dẫn đến cảm giác tim đập nhanh hơn khi thức đêm.

Đây là cách cơ thể phản ứng với căng thẳng, và căng thẳng kéo dài có thể gây tăng huyết áp. Mất ngủ kéo dài tăng nguy cơ mắc bệnh huyết áp mạn tính so với những người có giấc ngủ đầy đủ.

2. Ảnh hưởng đến hôn nhân và đời sống tình dục

Người mất ngủ hoặc gặp khó khăn trong việc ngủ có thể chịu ảnh hưởng tiêu cực đối với đời sống tình dục do giảm hormone và nội tiết tố (đặc biệt là đối với phụ nữ). Nam giới có thể trở nên cáu kỉnh hơn và có rủi ro cao hơn về rối loạn tâm lý trong mối quan hệ hôn nhân.

Điều này có thể được giải thích bằng việc hệ thần kinh không sản xuất đủ hormone hạnh phúc, gây ra sự mất cân bằng sinh lý cho cả nam và nữ khi họ chịu đựng mất ngủ mạn tính.

Tham khảo thêm: Căng thẳng thần kinh mất ngủ và cách khắc phục

3. Bệnh trầm cảm

Trầm cảm thường bắt nguồn từ hiện tượng buồn ngủ nhưng không thể ngủ được, gây ra sự căng thẳng và cáu kỉnh vào ngày hôm sau do cơ thể không được nghỉ ngơi. Đa số người mắc bệnh thiếu ngủ kinh niên cũng mắc bệnh trầm cảm, từ nhẹ đến nghiêm trọng.

Mất ngủ kinh niên có thể kích hoạt các khu vực trung tâm cảm xúc của não, dẫn đến rối loạn tâm thần. Nguy cơ này tăng cao ở những người lo âu và không ngủ đủ 7 – 8 giờ mỗi ngày.

4. Khả năng tập trung kém và giảm trí nhớ

Khi giấc ngủ bị gián đoạn, não bộ ít có thời gian ở giai đoạn REM (giai đoạn ngủ sâu và mơ), cần thiết để cơ thể và não bộ hồi phục. Thiếu thư giãn sâu này có thể dẫn đến chậm chạp và khó khăn trong việc ghi nhớ.

Do đó, mất ngủ có thể dẫn đến sự mất tập trung, kém trí nhớ và giảm hiệu suất làm việc.

5. Nguyên nhân gây tăng cân 

Hiện tượng mất ngủ mà không ngủ được sẽ làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể và xúc tác tăng lượng đường trong máu. Người bị mất ngủ có thể bị suy nhược cơ thể nghiêm trọng nhưng cân nặng vẫn to do chất béo phát sinh.

Không ngủ được khiến người bệnh có xu hướng đói và lựa chọn thực phẩm kém lành mạnh để nhai dẫn đến nguy cơ béo phì.

6. Mầm mống ung thư

Mất ngủ kinh niên làm tăng tỷ lệ ung thư vú ở phụ nữ và các khối u đại trực tràng. Nguyên nhân là do lượng hormone melatonin được sản xuất ra trong khi cơ thể ngủ sâu giúp chống lại sự tăng trưởng của các tế bào khối u.

Nếu người bệnh không ngủ đủ giấc thường xuyên, lượng hormone này giảm đi đáng kể và cơ thể không nhận được bảo vệ cần có để chống lại các gốc tự do gây ung thư.

Tham khảo thêm: Mất ngủ 1 đêm có sao không? Làm gì cho khỏe, tỉnh táo?

Giải pháp khắc phục hiện tượng buồn ngủ mà không ngủ được

Hầu hết người mắc mất ngủ gặp khó khăn trong việc tự thư giãn để ru ngủ. Điều trị thường được cá nhân hóa tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra mất ngủ.

Nếu gây ra bởi rối loạn tâm thần, việc kê đơn thuốc và thực hiện các liệu pháp trị liệu tâm lý là cần thiết. Ngoài ra, duy trì lối sống tích cực để giảm stress và áp lực lên não bộ cũng là những biện pháp nên thực hiện:

• Tuân thủ thói quen ngủ và thức dậy đúng giờ.
• Ngủ khi cảm thấy buồn ngủ.
• Không cưỡng lại giấc ngủ để tránh mất ngủ sau đó.
• Tránh đọc sách hoặc xem phim nặng nề trước khi đi ngủ.
• Hạn chế việc ngủ trưa và tăng thời gian ngủ vào ban đêm.
• Tránh sử dụng chất kích thích như trà, cà phê, thuốc lá, socola, vitamin C… vào buổi tối.
• Giảm ăn đêm, nếu đói có thể uống sữa ấm để hỗ trợ tiêu hóa.
• Massage đầu và thái dương trước khi đi ngủ để thư giãn.
• Tạo không gian phòng ngủ thoáng đãng, yên tĩnh và có ánh sáng dịu nhẹ.
• Hạn chế sử dụng thuốc ngủ mà chỉ dùng khi được chỉ định bởi bác sĩ.

Chứng buồn ngủ mà không ngủ được khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Do đó, việc tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng các biện pháp điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để cải thiện tình trạng này.

Có thể bạn quan tâm:

• Mất ngủ ban đêm buồn ngủ ban ngày do đâu? Cần làm gì?
• Buồn ngủ ban ngày: Nguyên nhân và mẹo chữa hay nhất