Khớp là gì? Cấu tạo, chức năng của các loại khớp xương

Trong cơ thể người, khớp là điểm kết nối vật lý giữa các xương với nhau. Khớp chứa nhiều mô liên kết, dây chằng, gân và sụn để hỗ trợ cơ thể chuyển động linh hoạt, từ các chuyển động nhỏ như gập ngón tay đến những cử động lớn hơn như việc đi lại. Sự bảo vệ và duy trì sức khỏe của khớp là yếu tố quan trọng để có một cuộc sống khỏe mạnh, linh hoạt.

Tổng quan về khớp xương

Khớp xương là một cấu trúc phức tạp, đa dạng có nhiệm vụ nâng đỡ và hỗ trợ chuyển động linh hoạt của con người. Hiểu rõ cấu tạo và chức năng của khớp là cách tốt nhất để chăm sóc, bảo vệ chúng.

1. Khớp là gì?

Các khớp trong cơ thể giữ vai trò quan trọng trong việc kết nối các xương và thúc đẩy các chuyển động khác nhau. Một số khớp như khớp gối, khuỷu tay, vai… có khả năng tự bôi trơn để giảm ma sát và lực tác động.

Điều này giúp phân tán lực nén và trọng lượng cơ thể, cho phép các chuyển động linh hoạt và chính xác.

2. Có bao nhiêu khớp xương trong cơ thể người?

Trẻ sơ sinh thường có khoảng 270 xương, nhưng một số xương này có thể hợp nhất với nhau trong quá trình tăng trưởng. Người trưởng thành thường có khoảng 206 xương, với 80 xương trục và 126 xương mác.

Các xương bánh chè ở đầu gối thường không đồng nhất giữa các đối tượng. Dù không có con số chính xác, các nhà nghiên cứu ước tính có khoảng từ 250 – 350 khớp xương ở một người bình thường.

Tham khảo thêm: Bệnh thoái hóa khớp gối ở người già và cách điều trị

Phân loại các loại khớp trong cơ thể người?

Khớp được phân loại chủ yếu dựa trên cấu trúc và chức năng. Phân loại cấu trúc dựa trên cách các xương kết nối với nhau, trong khi phân loại chức năng dựa trên mức độ chuyển động giữa các khớp.

Tuy nhiên, trong thực tế, có trường hợp các xương có thể nằm chồng lên nhau một cách chéo, gây khó khăn trong việc phân loại.

1. Phân loại khớp theo cấu trúc

Phân loại theo cấu trúc là cách chia khớp dựa trên loại mô nối các xương với nhau. Có bốn loại khớp chính:

• Khớp xơ: Kết nối các xương bằng mô xơ dày và giàu sợi collagen.
• Khớp sụn: Kết nối các xương bằng một lớp sụn, có hai loại phổ biến là khớp sụn nguyên phát và khớp sụn thứ cấp.
• Khớp hoạt dịch: Không nối trực tiếp các xương, mà có các khoang hoạt dịch và được kết hợp bằng mô xơ, thường kết hợp với dây chằng để tăng tính linh hoạt.
• Khớp mặt: Mặt phẳng giữa các xương, hỗ trợ và kiểm soát các chuyển động ở cột sống.

2. Phân loại khớp theo chức năng

Các khớp được phân loại theo chức năng và nguyên lý hoạt động như sau:

• Khớp bất động (Synarthroses): Cố định và không thể chuyển động trong suốt thời gian tồn tại, ví dụ điển hình là các khớp giữa các xương sọ.
• Khớp bán chuyển động (Amphiarthroses): Còn gọi là khớp sụn, giữ chặt hai đoạn xương lại với nhau để hạn chế di chuyển. Ví dụ phổ biến là các khớp giữa các đốt sống.
• Khớp chuyển động (Diarthroses): Còn gọi là khớp hoạt dịch, chứa chất lỏng để hỗ trợ di chuyển mà không gây ma sát. Các khớp như vai và gối là ví dụ phổ biến.

3. Phân loại khớp theo cấu trúc sinh học

Khớp xương có thể được phân loại dựa trên giải phẫu hoặc đặc tính cơ học sinh học. Theo phân loại giải phẫu:

• Khớp đơn giản: Nối hai bề mặt xương lại với nhau, ví dụ như khớp vai và khớp hông.
• Khớp hợp chất: Có ba hoặc nhiều bề mặt khớp nối, như khớp cổ tay.
• Khớp phức tạp: Được tạo thành từ hai hoặc nhiều khớp nối và một cấu trúc khác, chẳng hạn như khớp gối.

Tham khảo thêm: Biến chứng của thoái hóa khớp gối và cách phòng tránh

Chức năng của các loại khớp

Sau khi tìm hiểu được khớp là gì và những loại khớp trong cơ thể, có thể hiểu chức năng của từng loại để sử dụng đúng đắn:

• Khớp hoạt dịch: Phổ biến nhất, cho phép di chuyển tự do và được bao quanh bởi mô sợi hoặc viên nang chứa chất lỏng giúp giảm ma sát. Ví dụ: khớp vai và khớp gối.
• Khớp cầu: Hỗ trợ chuyển động xoay và linh hoạt của xương. Ví dụ: vai và hông.
• Khớp cầu lồi: Linh hoạt cho các chuyển động trục. Ví dụ: khớp hàm và khớp ngón tay.
• Khớp trượt: Cho phép xương di chuyển qua lại. Ví dụ: mắt cá chân và cổ tay.
• Khớp bản lề: Hoạt động như một chiếc bản lề, cho phép uốn cong.

Một số vấn đề ảnh hưởng đến khớp

Các vấn đề và bệnh lý thường gặp ảnh hưởng đến khớp bao gồm:

• Thoái hóa khớp: Tình trạng lão hóa phổ biến ở người cao tuổi.
• Bệnh Gout: Lắng đọng tinh thể axit uric gây viêm nhiễm ở các khớp.
• Viêm khớp: Viêm một hoặc nhiều khớp, bao gồm viêm khớp dạng thấp và viêm xương khớp.
• Viêm khớp vẩy nến: Viêm khớp mãn tính do bệnh vẩy nến gây ra, có thể làm thay đổi cấu trúc móng và gây đau.
• Trật khớp: Xảy ra do chấn thương hoặc rối loạn sụn khớp.
• Hội chứng khớp thái dương hàm: Dẫn đến đau mặt, căng thẳng tâm lý và stress.

Sau khi tìm hiểu được khớp là gì, chúng ta có thể thấy rằng khớp không chỉ là một cấu trúc quan trọng trong cơ thể giúp kết nối các xương lại với nhau, mà còn ảnh hưởng đến khả năng vận động và sức khỏe tổng thể. Việc chăm sóc và bảo vệ khớp là điều cần thiết để duy trì một cuộc sống khỏe mạnh, ngăn chặn các bệnh lý nguy hiểm.

Có thể bạn quan tâm:

• Thoái hóa đa khớp là gì? Mức độ nguy hiểm và điều trị
• Cách phân biệt viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp