Xơ Gan Tiến Triển: Cách Điều Trị và Thông Tin Cần Biết

Xơ gan tiến triển là giai đoạn xơ gan mất bù xảy ra khi chức năng hoạt động của gan không thể phục hồi. Một số phương pháp điều trị có thể được lựa chọn nhằm mục đích ngăn chặn tình trạng xơ hóa, giảm biến chứng và kéo dài thời gian sống cho người bệnh.

Xơ gan tiến triển là gì?

Xơ gan tiến triển là tình trạng gan bị xơ hóa có tính chất lan tỏa rộng. Các tế bào khỏe mạnh trong gan được thay thế bằng những mô bị xơ đã hóa sẹo. Lúc này diện tích gan bị xơ hóa đã chiếm từ 80 – 90% và không thể phục hồi được tổn thương cũng như chức năng hoạt động của gan. 

Quá trình xơ hóa của gan được chia thành hai giai đoạn là xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Trong đó xơ gan còn bù là giai đoạn bệnh mới khởi phát, chưa xuất hiện nhiều triệu chứng rõ ràng và có thể phục hồi được chức năng của phần gan bị xơ hóa. Xơ gan mất bù chính là giai đoạn xơ gan tiến triển.

Khi bị xơ gan tiến triển, quá trình điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn. Người bệnh cũng có nguy cơ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe cũng như tính mạng.

Xem thêm: Bệnh Xơ Gan Có Mấy Giai Đoạn? Cách Nhận Biết

Nguyên nhân gây xơ gan tiến triển

Bệnh xơ gan giai đoạn đầu hay xơ gan còn bù nếu không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến xơ gan tiến triển. Ngoài việc điều trị chậm trễ và không đúng cách, có nhiều yếu tố nguy cơ thúc đẩy bệnh phát triển nặng như:

• Nhiễm virus viêm gan B, C hoặc các nhiễm trùng khác ở gan
• Uống nhiều bia rượu
• Hút thuốc lá
• Thiếu máu
• Suy tim
• Rối loạn miễn dịch
• Nhiễm hóa chất
• Ăn uống không đầy đủ
• Sử dụng thuốc tây bừa bãi, nhất là các loại thuốc chuyển hóa ở gan.

Triệu chứng xơ gan tiến triển

Bệnh xơ gan tiến triển có các triệu chứng khá rõ ràng. Bệnh được nhận biết thông qua các dấu hiệu sau:

• Hoàng đản: Người bệnh có biểu hiện vàng da, vàng mắt hay vàng móng tay chân do bilirubin không được chuyển hóa hết mà tích tụ nhiều trong máu và trong gan. Nguyên nhân là do ống mật bị tắc nghẽn và chức năng thải độc của gan không còn.
• Cơ thể mệt mỏi, sức khỏe suy kiệt
• Giảm cân nhanh, người gầy yếu
• Phù chân, chướng bụng do tích tụ dịch
• Khó thở
• Các bất thường ở đường tiêu hóa: Buồn nôn hoặc nôn ói, đi ngoài phân đen, tiêu chảy, ăn uống lâu tiêu
• Dễ bầm tím da, chảy máu chân răng hay chảy máu cam
• Chóng mặt, ngất xỉu…

Không phải bệnh nhân nào cũng gặp phải tất cả các triệu chứng kể trên. Điều này còn phụ thuộc vào tình trạng xơ gan và thể trạng của mỗi người.

Sự xuất hiện của các dấu hiệu bất thường trên cho thấy bệnh xơ gan đã bước vào giai đoạn tiến triển nặng. Bệnh nhân cần điều trị tích cực để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.

Tìm hiểu thêm:Xơ Gan Do Rượu – Dấu Hiệu và Cách Điều Trị

Bệnh xơ gan tiến triển có nguy hiểm không?

Ở giai đoạn tiến triển, bệnh xơ gan đã bước vào giai đoạn nặng. Tình trạng tổn thương và chức năng gan không thể phục hồi nên người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng như:

• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Khi máu lưu thông qua gan, các mô sẹo có thể cản trở đường đi của dòng máu dẫn đến hiện tượng tắc nghẽn và tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Tình trạng này còn phát sinh thêm nhiều vấn đề khác như cường lách, báng bụng…
• Xuất huyết tiêu hóa: Đây là biến chứng thường gặp nhất của bệnh xơ gan tiến triển. Các tĩnh mạch cửa khi chịu áp lực kéo dài sẽ bị phình giãn và vỡ ra. Người bị xuất huyết tiêu hóa thường có các dấu hiệu như ói máu, đi ngoài phân đen, tụt huyết áp, tay chân lạnh, vã mồ hôi, ngất xỉu… Trường hợp bị chảy máu nhiều, máu không đông mà không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
• Cổ trướng: Biến chứng này xảy ra trên khoảng 85% bệnh nhân. Dịch tích tụ nhiều trong khoang bụng khiến bụng chướng to và chèn ép vào tim, dạ dày hay phổi. Điều này làm ảnh hưởng đến tiêu hóa và khiến người bệnh bị khó thở cùng nhiều triệu chứng khó chịu khác.
• Viêm phúc mạc: Dịch tích tụ trong khoang bụng rất dễ bị nhiễm khuẩn dẫn đến viêm phúc mạc. Do sức đề kháng suy giảm, người bị xơ gan tiến triển cũng có thể gặp phải nhiều chứng nhiễm trùng khác trong cơ thể.
• Hội chứng não gan: Khi bị xơ gan tiến triển, gan không thể đào thải được độc tố cho cơ thể, đặc biệt là amoniac. Chất này có thể theo máu lên não dẫn đến hội chứng não gan, từ đó gây hôn mê gan, rối loạn hành vi, nhận thức, nhược cơ, mờ mắt, thậm chí là tử vong.
• Suy thận: Chức năng thải độc của gan không còn có thể làm tăng gánh nặng cho thận, lâu dần khiến chức năng thận bị suy giảm, từ đó gây suy thận cấp.
• Ung thư gan: Một số bệnh nhân bị ung thư hóa sau khi mắc xơ gan tiến triển. Ung thư gan là một biến chứng nguy hiểm, có thể khiến bệnh nhân tử vong nhanh.
• Các biến chứng khác: Phì đại lách, gãy xương, suy dinh dưỡng,…

Tìm hiểu thêm: Triệu Chứng Tăng Áp Lực Tĩnh Mạch Cửa Trong Xơ Gan Và Cách Điều Trị

Người bị xơ gan tiến triển sống được bao lâu?

Thời gian sống của bệnh nhân bị xơ gan tiến triển còn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Các biến chứng đang gặp phải
• Tuổi tác
• Bệnh lý đi kèm
• Sức khỏe tổng thể của người bệnh
• Đáp ứng với điều trị
• Cách chăm sóc tại nhà…

Nếu xơ gan tiến triển gây biến chứng, tiên lượng sống của người bệnh thường kéo dài khoảng 1 – 3 năm hoặc thấp hơn. Tuy nhiên, nếu được phẫu thuật ghép gan thuận lợi, khoảng 75% bệnh nhân có thể sống sót trên 5 năm.

Điều quan trọng là bệnh nhân cần có thái độ lạc quan, tích cực hợp tác tốt với bác sĩ trong suốt quá trình điều trị để ngăn chặn quá trình xơ hóa trong gan hiệu quả và kéo dài tuổi thọ.

Chẩn đoán xơ gan tiến triển

Chẩn đoán lá một bước quan trọng để xác định giai đoạn xơ gan, mức độ xơ hóa trong gan, biến chứng của bệnh, đồng thời tìm ra các nguyên nhân gây bệnh tiềm ẩn. Kết quả thu được cho phép bác sĩ xây dựng được phác đồ điều trị xơ gan tiến triển hiệu quả, phù hợp cho từng bệnh nhân.

Các kỹ thuật chẩn đoán xơ gan tiến triển được thực hiện bao gồm:

Chẩn đoán lâm sàng:

+ Xơ gan còn bù: Gan chưa tổn thương, xơ hóa nhiều nên có dấu hiệu lâm sàng nghèo nàn

+ Xơ gan mất bù: Đây là giai đoạn xơ gan tiến triển mạnh. Gan bị xơ hóa phần lớn hoặc hoàn toàn dẫn đến chai cứng và gây ra nhiều triệu chứng lâm sáng rõ ràng như vàng da, chướng bụng, sụt nhiều cân nặng, phù chân… Đi kèm với đó là dấu hiệu của các hội chứng như.

• Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa
• Hội chứng suy tế bào gan.

Xét nghiệm cận lâm sàng:

Bệnh nhân được làm các xét nghiệm máu và chẩn đoán hình ảnh để đánh giá chức năng gan, mức độ nghiêm trọng của xơ gan và nguyên nhân gây bệnh. Bao gồm:

• Xét nghiệm công thức máu ngoại biên
• Đánh giá khả năng đông máu cơ bản (PT%)
• Xét nghiệm sinh hóa máu: Kiểm tra các chỉ số như Albumin, AST, ALT, GGT, NH3…
• Điện giải đồ
• Xét nghiệm tìm virus viêm gan siêu vi: HbsAg và Anti HCV
• Xét nghiệm nước tiểu: Mẫu nước tiểu của người bệnh được đem vào phòng thí nghiệm để làm điện giải niệu kết hợp tổng phân tích nước tiểu. Xét nghiệm này được thực hiện khi có cổ trướng.
• Chọc dịch ổ bụng: Bác sĩ sử dụng một cây kim dài để chọc vào khoang bụng của người bệnh để hút dịch và làm xét nghiệm phát hiện sớm tình trạng nhiễm khuẩn dịch và chẩn đoán phân biệt tình trạng tràn dịch ổ bụng do xơ gan tiến triển hay do các nguyên nhân khác. Việc hút dịch cũng giúp giảm áp lực và cải thiện triệu chứng cổ trướng.
• Siêu âm bụng kiểm tra lượng dịch tích tụ trong ổ bụng
• Nội soi thực quản – dạ dày giúp phát hiện ra tình trạng giãn tĩnh mạch ở dạ dày và thực quản
• Xét nghiệm sinh hóa và tế bào cho các trường hợp có cổ trướng.

Chẩn đoán xác định xơ gan tiến triển:

Thông qua thăm khám lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng giúp chẩn đoán xác định:

• Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa
• Suy tế bào gan.

Chẩn đoán phân biệt:

Triệu chứng bệnh xơ gan tiến triển có nhiều điểm tương đồng với các bệnh lý thông thường khác như viêm gan, tắc ống dẫn mật, bệnh xơ gan tim hoặc hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa bắt nguồn từ các nguyên nhân khác. Cần phân biệt để tránh chẩn đoán nhầm lẫn.

Cách điều trị xơ gan tiến triển

Nguyên tắc điều trị bệnh:

• Ngăn chặn tình trạng xơ hóa gan
• Dự phòng và điều trị biến chứng
• Giảm đau đớn và các triệu chứng liên quan, cải thiện chất lượng sống và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.

 Các phương pháp đang được áp dụng để chữa xơ gan tiến triển bao gồm:

1. Điều trị nguyên nhân gây bệnh

Loại bỏ căn nguyên gây bệnh chính là một bước quan trọng của quá trình điều trị xơ gan tiến triển. Tùy theo tác nhân gây bệnh mà lựa chọn giải pháp khắc phục phù hợp. Bao gồm:

• Dùng thuốc chống virus để kiểm soát nồng độ virus gây viêm gan trong máu
• Kiêng uống bia rượu hoàn toàn, nhất là các trường hợp bị xơ gan do rượu
• Ngừng hút thuốc lá
• Tránh tiếp xúc với các hóa chất gây hại cho gan
• Điều trị các bệnh lý khác gây xơ gan tiến triển
• Đảm bảo cung cấp đầy đủ chất đạm, chất xơ trong chế độ ăn để hỗ trợ gan thải độc và tăng cường năng lượng cho cơ thể.

2. Điều trị xơ gan tiến triển theo cơ chế tăng áp cửa

Các phương pháp được tiến hành bao gồm:

• Đặt TIPS: Kỹ thuật này được thực hiện nhằm mục đích thông cửa chủ trong gan qua tĩnh mạch cảnh trong, qua đó giúp giảm áp lực tĩnh mạch cửa. Sau khi đặt TIPS, máu được lưu thông qua gan tốt hơn. Phương pháp này cũng cho hiệu quả tích cực trong việc làm giảm phản ứng viêm tại gan. Các trường hợp được chỉ định đặt TIPS bao gồm người bị xuất huyết tiêu hóa do giãn, vỡ tĩnh mạch thực quản – dạ dày và những bệnh nhân bị báng bụng không đáp ứng với phương pháp điều trị khác.
• Liệu pháp ức chế thụ thể beta không chọn lọc: Người bệnh được bác sĩ kê đơn một số loại thuốc có tác dụng ức chế thụ thể beta không chọn lọc nhằm mục đích giảm áp lực tĩnh mạch cửa, ngăn ngừa xuất huyết.

3. Trị xơ gan tiến triển bằng phác đồ kháng sinh

Thuốc kháng sinh được sử dụng để dự phòng và điều trị nhiễm khuẩn cho bệnh nhân bị xơ gan tiến triển. Những loại thuốc được lựa chọn thường không hấp thu hoặc hấp thu kém, ít gây rối loạn vi sinh đường ruột hoặc ảnh hưởng đến gan.

Xem thêm: Phác Đồ Điều Trị Xơ Gan Hiệu Quả Nhất (Tham Khảo BYT, Chợ Rẫy)

4. Chữa xơ gan tiến triển dựa trên các cơ chế hạ lưu

Phương pháp này nhắm đến các con đường hạ lưu của chuyển dịch vi khuẩn, giúp kích thích hoạt động của hệ miễn dịch, tăng cường sản sinh các protein cytokine tiền viêm. Điều này có có thể giúp tác động đến cơ chế sinh lý bệnh xơ gan tiến triển và cải thiện các triệu chứng cho người bệnh.

5. Phương pháp miễn dịch học và y học tái tạo

Với kỹ thuật này, người bệnh được cấy ghép các tế bào gốc từ tủy xương có tác dụng điều hòa miễn dịch và tăng khả năng tái tạo gan.

Cách chăm sóc bệnh nhân xơ gan tiến triển

 Việc chăm sóc đúng cách có thể giúp người bệnh xơ gan tiến triển giảm thiểu các triệu chứng khó chịu và ngăn chặn bệnh gây biến chứng. Dưới đây là một số vấn đề cả người nhà lẫn bệnh nhân cần lưu ý:

• Duy trì chế độ ăn lành mạnh: Áp dụng chế độ ăn giàu protein và calo. Hạn chế muối để tránh tích tụ nước và giảm thiểu nguy cơ phù nề.
• Kiểm soát cân nặng: Người bệnh cần duy trì cân nặng khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống cân đối và luyện tập thể dục nhẹ nhàng, phù hợp với thể trạng.
• Hạn chế rượu và chất kích thích: Tránh hoàn toàn rượu và các chất gây nghiện khác để bảo vệ gan khỏi tổn thương.
• Dùng thuốc theo đơn: Bệnh nhân xơ gan tiến triển cần tuân thủ nghiêm ngặt lời khuyên và chỉ định của bác sĩ trong việc sử dụng thuốc. Tránh tự ý dùng thuốc không kê đơn hoặc thảo mộc có thể ảnh hưởng xấu đến gan.
• Giám sát sức khỏe: Theo dõi chặt chẽ triệu chứng kết hợp kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và xử lý các biến chứng.
• Chăm sóc tinh thần: Người nhà cần hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhân thông qua việc tạo môi trường yên tĩnh, thoải mái. Khuyến khích họ giao tiếp và tham gia các hoạt động giải trí phù hợp.
• Phòng ngừa nhiễm trùng: Thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ để phòng tránh nhiễm trùng- một biến chứng nguy hiểm đối với bệnh nhân xơ gan tiến triển.
• Kiểm soát tốt các biến chứng: Thân nhân cũng như người bệnh cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để quản lý các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, hôn mê gan, phù chân và tràn dịch màng phổi…

Thông qua việc áp dụng một phương pháp điều trị và chăm sóc toàn diện, khoa học, bệnh nhân xơ gan tiến triển có thể cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống và hạn chế các biến chứng nguy hiểm.

Có thể bạn quan tâm

• Bệnh Xơ Gan Trong Đông Y và Phương Pháp Điều Trị An Toàn 
• Bị Xơ Gan Nên Kiêng Gì Và Ăn Gì Tốt Nhất Cho Bệnh?