Tiêu chảy là bệnh gì? Nguyên nhân, dấu hiệu & điều trị ỉa chảy

Tiêu chảy là một trong những bệnh lý tiêu hóa thường gặp, khiến bạn đi ngoài liên tục, gây mệt mỏi, mất nước và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Tiêu chảy là bệnh gì?

Tiêu chảy là tình trạng phân lỏng, nát và đi ngoài nhiều lần trong ngày (thường trên 3 lần). Tiêu chảy có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em.

Nguyên nhân:

• Nhiễm trùng đường ruột: Do virus, vi khuẩn, ký sinh trùng.
• Ngộ độc thực phẩm: Do ăn phải thức ăn bị ôi thiu, nhiễm khuẩn.
• Dị ứng thực phẩm: Do cơ thể phản ứng với một số loại thực phẩm nhất định.
• Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây tiêu lỏng như thuốc kháng sinh, thuốc nhuận tràng.
• Bệnh lý đường tiêu hóa: Chẳng hạn như viêm loét đại tràng, bệnh Crohn, hội chứng ruột kích thích.

Dấu hiệu:

• Đi ngoài phân lỏng, nát nhiều lần trong ngày.
• Đau bụng hoặc co thắt
• Buồn nôn và nôn
• Sốt
• Mệt mỏi
• Giảm cân

Tham khảo thêm: Tiêu Chảy Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu & Cách Điều Trị

Tiêu chảy có nguy hiểm không?

Tiêu chảy có thể nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ em và người già. Nguy cơ tiềm ẩn của tiêu chảy bao gồm:

• Mất nước: Mất nước là biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở trẻ em. Mất nước có thể dẫn đến suy kiệt, trụy mạch, thậm chí tử vong.
• Rối loạn điện giải: Mất cân bằng điện giải có thể dẫn đến các triệu chứng như chuột rút, mệt mỏi, tim đập nhanh.
• Suy dinh dưỡng: Tiêu chảy kéo dài có thể dẫn đến suy dinh dưỡng do cơ thể không hấp thu được đủ chất dinh dưỡng.
• Nhiễm trùng: Tiêu chảy có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa.

Chẩn đoán bệnh tiêu chảy

Mục đích của việc chẩn đoán là để xác định nguyên nhân, từ đó có thể đưa ra phương pháp can thiệp phù hợp. Bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm máu: Thường là tổng phân tích công thức máu để nhận diện các chỉ số bất thường có thể là nguyên nhân gây bệnh.
• Kiểm tra mẫu phân: Có tác dụng nhận định sự hiện diện của các loại vi khuẩn hay ký sinh trùng có thể là nguyên nhân kích hoạt bệnh.
• Nội soi đại tràng: Giúp bác sĩ sẽ quan sát được những vấn đề bất thường ở bên trong đại tràng. Đồng thời, một mẫu mô nhỏ có thể được lấy để đem đi sinh thiết.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

• Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày
• Có dấu hiệu mất nước chẳng hạn khát nước nhiều, da khô, niêm mạc mắt khô, tiểu ít.
• Có dấu hiệu nhiễm trùng nặng như sốt cao, lờ đờ, co giật.
• Tiêu lỏng có máu hoặc phân đen.
• Đau bụng dữ dội.

Biện pháp điều trị bệnh tiêu chảy

1. Điều trị tại nhà

Hầu hết các trường hợp tiêu chảy có thể được điều trị tại nhà bằng các biện pháp đơn giản như bù nước và điện giải, nghỉ ngơi, ăn uống hợp lý. Mục đích chính là bù nước, giảm nhu động ruột, cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng phát sinh.

Bổ sung nước và điện giải:

• Uống nhiều nước, nước canh, hoặc dung dịch bù nước và điện giải (Oresol).
• Tránh các loại đồ uống có cồn, caffeine, hoặc đường nhiều.
• Uống nước dừa hoặc nước vo gạo cũng có thể giúp bù nước và điện giải.

Nghỉ ngơi:

• Nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi.
• Tránh các hoạt động gắng sức.

Ăn uống hợp lý:

• Ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, cơm trắng, súp, chuối, bánh mì nướng.
• Tránh các thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, hoặc nhiều chất xơ.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ba bữa chính.

Các mẹo điều trị:

• Uống trà hoa cúc hoặc trà gừng để giúp giảm bớt các triệu chứng.
• Sử dụng men vi sinh để giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Đắp khăn ấm lên bụng để giảm đau.

Tham khảo thêm: 10 cách chữa tiêu chảy cấp tốc tại nhà

2. Điều trị tiêu chảy bằng thuốc

Có nhiều loại thuốc trị tiêu chảy khác nhau. Loại thuốc tốt nhất cho bạn sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân  và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng.

Các loại thuốc thường được sử dụng:

• Thuốc chống tiêu chảy như Loperamide (Imodium) và diphenoxylate (Lomotil) được sử dụng để làm chậm nhu động ruột và giảm lượng nước trong phân.
• Thuốc bù nước và điện giải như Pedialyte và Gatorade được sử dụng để thay thế chất lỏng và khoáng chất bị mất.
• Thuốc kháng sinh như Ciprofloxacin và Levofloxacin được sử dụng để điều trị tiêu chảy do vi khuẩn.
• Thuốc chống nấm như Fluconazole và Itraconazole được sử dụng để điều trị tiêu chảy do nấm.

Điều quan trọng là phải đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào. Bạn cũng nên tham khảo ý kiến ​​bác sĩ hoặc dược sĩ để đảm bảo rằng bạn đang dùng đúng loại thuốc và liều lượng phù hợp.

Làm sao để ngăn ngừa bệnh tiêu chảy?

Để phòng tránh các ảnh hưởng xấu của bệnh tiêu chảy đối với sức khỏe và cuộc sống, bạn cần tuân thủ các biện pháp sau:

• Chế độ ăn uống đúng cách: Bao gồm chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất, tránh ăn kiêng hoặc nhịn ăn để không làm suy giảm sức đề kháng của cơ thể và tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh.
• Bổ sung đủ nước: Uống đủ nước hàng ngày, khoảng từ 2 – 2,5 lít, để giữ cho cơ thể luôn được cân bằng nước.
• Sử dụng sữa chua và sản phẩm có axit lactic: Hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa.
• Ăn uống vệ sinh: Hạn chế ăn các loại thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, đồ muối chua, thực phẩm đóng hộp.
• Tăng cường ăn rau củ: Giúp cải thiện hệ miễn dịch, tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, rượu bia, nước ngọt, chất kích thích.
• Chăm sóc sức khỏe đường tiêu hóa: Điều trị triệt để nếu mắc các bệnh liên quan đến đường tiêu hóa.
• Vệ sinh tay sạch sẽ: Trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Quản lý stress: Tránh mệt mỏi, căng thẳng trong công việc và cuộc sống, giữ tinh thần lạc quan và thoải mái.

Nếu bạn bị tiêu chảy nghiêm trọng hoặc kéo dài, hãy đi khám bác sĩ. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc hoặc đề nghị các phương pháp điều trị phù hợp.

Có thể bạn chưa biết:

• Bị tiêu chảy nên ăn gì & không nên ăn gì nhanh khỏi, phục hồi?
• Sáng ngủ dậy bị đau bụng đi ngoài có phải bệnh nguy hiểm?