Trang chủ » Bệnh gan » Xơ gan » Bệnh Xơ Gan Ở Người Cao Tuổi và Thông Tin Cần Biết

Bệnh Xơ Gan Ở Người Cao Tuổi và Thông Tin Cần Biết

14:04 - 06/04/2024

Tác giả: Thuốc Dân Tộc

Bác sĩ phụ trách

Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần

Phó Giám đốc Chuyên môn

Xem thêm

Đặt lịch khám

Bệnh xơ gan ở người cao tuổi được xem là một vấn đề sức khỏe đáng báo động, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đây là tình trạng gan bị tổn thương nghiêm trọng dẫn đến suy giảm chức năng, từ đó khiến người lớn tuổi phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm.

Xơ gan ở người cao tuổi là gì?

Bệnh xơ gan ở người cao tuổi là hậu quả của sự phá hủy tế bào gan dẫn đến quá trình xơ hóa, tạo sẹo và thay đổi cấu trúc cũng như chức năng bình thường của gan. Bệnh ảnh hưởng đến cả nam lẫn nữ, trong đó các trường hợp có tiền sử uống nhiều bia rượu, bị bệnh gan mãn tính hoặc tổn thương gan tái đi tái lại nhiều lần chiếm tỷ lệ mắc viêm gan cao nhất khi lớn tuổi.

Ở người cao tuổi, chức năng hoạt động của gan cũng ngày càng suy yếu dần do ảnh hưởng của quá trình lão hóa chung của cơ thể. Số lượng tế bào gan mới được sản sinh khá chậm và không đủ để bù đắp cho các mô bị phá hủy. Trong khi đó, các tổn thương trong gan cũng khó hồi phục hơn và dễ tiến triển thành xơ gan hơn so với người trẻ tuổi.

Bệnh xơ gan ở người cao tuổi không chỉ ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và chất lượng sống của người bệnh mà còn mang lại nhiều biến chứng nguy hiểm. Bệnh không được kiểm soát và điều trị kịp thời ngay từ giai đoạn đầu sẽ tiến triển ngày càng nghiêm trọng làm chức năng gan bị mất hoàn toàn, từ đó dẫn đến ung thư gan, thậm chí là tử vong.

Tham khảo thêm: Bệnh Xơ Gan Có Lây Không? Lây Qua Con Đường Nào

Nguyên nhân gây xơ gan ở người cao tuổi

Bệnh xơ gan ở người cao tuổi được xem là hậu quả của tình trạng xơ hóa, mất tế bào gan do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Ngoài ra, các yếu tố khác như ăn uống, thói quen sử dụng thuốc, hóa chất hay các vấn đề về sức khỏe cũng có liên quan đến sự phát triển của căn bệnh này.

Các nguyên nhân gây xơ gan ở người cao tuổi thường gặp bao gồm:

Lão hóa: Càng lớn tuổi, gan càng bị lão hóa dẫn đến suy giảm chức năng hoạt động và dễ bị tổn thương, xơ hóa gan. Đây chính là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến cho người cao tuổi bị xơ gan.
Uống nhiều rượu: Nhiều người cao tuổi có thói quen thường xuyên sử dụng rượu ngay từ khi còn trẻ. Nồng độ cồn trong rượu khá cao làm tăng gánh nặng đào thải ở gan và khiến các tế bào bị tổn thương kéo dài dẫn đến xơ hóa.
Rối loạn tự miễn: Ở một số bệnh nhân, hệ miễn dịch hoạt động rối loạn sản sinh ra nhiều kháng thể tấn công các mô khỏe mạnh trong gan, gây tổn thương, viêm gan lâu ngày. Bệnh xơ gan khi lớn tuổi là một hệ lụy tất yếu.
Thuốc Tây: Nhiều loại thuốc tây khi sử dụng lâu dài có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và dẫn tới xơ gan ở người cao tuổi.
Gan nhiễm mỡ không do rượu: Lượng mỡ tích tụ quá nhiều sẽ gây tổn thương cho các tế bào gan. Hiện tượng này kéo dài thúc đẩy quá trình xơ hóa tại gan diễn ra một cách từ từ trong khoảng thời gian từ 10 – 20 năm và kéo dài cho đến khi lớn tuổi.
Các vấn đề về sức khỏe: Bệnh xơ gan ở người cao tuổi còn phát triển thứ phát sau khi gặp phải các vấn đề về sức khỏe. Chẳng hạn như bệnh viêm gan B, C, D, bệnh rối loạn chuyển hóa (Wilson, Hemochromatosis, thiếu alpha 1- antitrypcin), ứ máu ở gan kéo dài ( Suy tim phải nặng, hội chứng Budd-Chiari), tắc mật kéo dài hay một số bệnh lý di truyền hiếm gặp.
Độc chất: Aflatoxin có thể gây xơ gan, ung thư gan ở người cao tuổi. Chất này thường được tìm thấy trong thực phẩm do nấm Aspergillus flavus sinh ra. Ngoài ra, một số trường hợp còn mắc bệnh do sử dụng các thức ăn, đồ uống chứa chất bảo quản, chất bảo vệ thực vật độc hại.

Người cao tuổi có thể bị xơ gan do một hay nhiều nguyên nhân kết hợp. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể không tìm ra “thủ phạm” gây bệnh khiến việc lựa chọn phương pháp điều trị trở nên khó khăn.

Triệu chứng bệnh xơ gan ở người cao tuổi

Do ảnh hưởng của quá trình lão hóa cùng với sức đề kháng kém nên bệnh xơ gan ở người cao tuổi thường có tiến triển nhanh hơn và gây ra nhiều triệu chứng nghiêm trọng hơn.

Các dấu hiệu người cao tuổi có thể gặp khi bị xơ gan bao gồm:

Phù nề: Hiện tượng này xảy ra ở khoảng 85% bệnh nhân. Khi bị xơ gan, chức năng đào thải của gan kém khiến cho các chất dư thừa và dịch tích tụ lại trong khoang bụng và các vị trí khác. Triệu chứng có thể nhận thấy rõ ràng nhất là tình trạng trướng bụng hay phù chân.
Vàng da, vàng mắt: Các mô xơ hóa trong gan có thể gây ra chứng tắc nghẽn mãn tính ở tĩnh mạch hay túi mật. Một số chất không được chuyển hóa và đảo thải tốt dẫn đến vàng da, vàng mắt.
Tràn dịch màng bụng: Khoảng 90% các trường hợp bị xơ gan khi lớn tuổi có tràn dịch màng bụng. Đây là dấu hiệu cho thấy bệnh đã bước vào giai đoạn nặng.
Các triệu chứng khác có thể gặp: Rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, ăn uống kém, mệt mỏi, suy nhược cơ thể, giảm cân nhanh, phân bạc màu, tiêu chảy…

Tìm hiểu thêm: Bệnh Xơ Gan Có Mấy Giai Đoạn? Cách Nhận Biết

Biến chứng của xơ gan ở người cao tuổi

Bệnh xơ gan ở người cao tuổi nếu không được điều trị tốt ngay từ giai đoạn nhẹ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

Xuất huyết đường tiêu hóa trên:

Biến chứng này xảy ra khi các tĩnh mạch ở thực quản bị vỡ do hiện tượng tắc nghẽn trong gan kéo dài. Ở người cao tuổi, các tĩnh mạch đã bị suy yếu nên rất dễ bị phình giãn to và vỡ ra khi tắc nghẽn gây xuất huyết.

Chứng xuất huyết tiêu hóa trên có thể được nhận biết thông qua các triệu chứng như ói máu, đi ngoài phân đen. Một số trường hợp bị xuất huyết ồ ạt gây mất máu nhiều đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Bệnh não gan, hôn mê gan:

Do gan bị xơ hóa, chức năng đào thải độc tố không hoạt động tốt khiến chất độc tích tụ nhiều và đi theo đường máu đến não, từ đó dẫn đến bệnh não gan. Lúc này, người cao tuổi sẽ gặp hiện tượng rối loạn tri giác, hôn mê gan.

Đây là một biến chứng nguy hiểm, nếu không cấp cứu kịp thời có thể đe dọa đến tính mạng.

Cổ trướng:

Hiện tượng tăng áp lực tĩnh mạch cửa kết hợp với giảm đạm máu khiến người cao tuổi gặp phải hiện tượng phù chân. Dịch tích tụ nhiều trong ổ bụng còn gây xơ gan cổ trướng.

biến chứng cổ trướng của bệnh xơ gan ở người cao tuổi — Cổ trướng là một trong những biến chứng thường gặp nhất của bệnh xơ gan ở người cao tuổi

Người cao tuổi bị cổ trướng ở mức độ vừa đến nặng dễ bị nhiễm trùng dịch trong ổ bụng. Hiện tượng này thường gây sốt, tiêu chảy hoặc đau bụng. Bệnh nặng còn gây xơ gan mất bù khiến người cao tuổi phải nhập viện để điều trị.

Ung thư gan:

Khi người cao tuổi bị xơ gan hoàn toàn có thể tiến triển thành ung thư gan – một bệnh lý nguy hiểm có tỷ lệ tử vong cao. Không chỉ khiến người bệnh suy kiệt sức khỏe, mệt mỏi về tinh thần và ung thư gan còn làm tăng gánh nặng kinh tế cho gia đình.

Nhìn chung, xơ gan là một căn bệnh nguy hiểm với mọi đối tượng, nhất là ở người cao tuổi. Nếu gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ, người bệnh nên tới bệnh viện khám chữa ngay để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh và kéo dài tuổi thọ.

Xem chi tiết: 10 Biến Chứng Xơ Gan Thường Gặp Nhất

Chẩn đoán xơ gan ở người cao tuổi

Ngoài việc thăm khám lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán xơ gan ở người cao tuổi. Bao gồm:

Xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan và mức độ xơ gan
Xét nghiệm chẩn đoán viêm gan B, C, D – nguyên nhân phổ biến gây xơ gan ở người cao tuổi
Siêu âm bụng tổng quát quan sát sự thay đổi bất thường trong cấu trúc gan cũng như ổ bụng, phát hiện sớm khối u trong gan.
Chọc hút dịch ổ bụng làm xét nghiệm đối với các trường hợp bị chướng bụng, tràn dịch màng bụng.
Nội soi thực quản-dạ dày: Phương pháp này giúp phát hiện ra tình trạng phình giãn tĩnh mạch ở dạ dày – thực quản do ảnh hưởng của bệnh xơ gan, giúp kịp thời ngăn chặn biến chứng xuất huyết tiêu hóa cho người cao tuổi.
Sinh thiết gan: Bác sĩ sử dụng một cây kim dài, nhỏ chọc qua da để lấy mẫu mô trong gan đem quan sát dưới kính hiển vi. Xét nghiệm này có thể giúp đánh giá mức độ xơ hóa, hủy hoại của gan, tầm soát ung thư gan và đôi khi còn giúp xác định được nguyên nhân gây xơ gan ở người cao tuổi.

Cách điều trị xơ gan ở người cao tuổi

Việc lựa chọn phương pháp chữa xơ gan ở người cao tuổi sẽ được bác sĩ cân nhắc dựa trên các yếu tố như mức độ xơ gan, các triệu chứng đang gặp phải, thể trạng và khả năng đáp ứng của người bệnh.

Do tuổi tác cao nên tình trạng xơ hóa trong gan ở người già rất khó phục hồi. Vì vậy, mục tiêu chính của điều trị là giúp người bệnh giảm nhẹ được các triệu chứng khó chịu, ức chế sự phát triển của xơ gan, giảm nguy cơ gặp biến chứng và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.

thuốc điều trị xơ gan ở người cao tuổi — Sử dụng thuốc có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng cho người cao tuổi bị xơ gan

Các phương pháp có thể được áp dụng để điều trị xơ gan ở người cao tuổi bao gồm:

Sử dụng thuốc điều trị triệu chứng: Bao gồm thuốc tăng cường chuyển hóa tế bào gan, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa, thuốc lợi tiểu hay Albumin…
Chọc hút dịch: Áp dụng để loại bỏ dịch trong ổ bụng cho các trường hợp có triệu chứng cổ trướng. Cần thận trọng khi thực hiện để tránh bị nhiễm trùng, rách màng bụng.
Cấy ghép tế bào gốc tự thân từ tủy xương: Các tế bào này được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm trước khi cấy vào cơ thể người bệnh nhằm ức chế virus và các tác nhân gây hại đến gan.
Liệu pháp xung mạch tần suất thấp: Phương pháp này giúp nâng cao sức đề kháng cho người cao tuổi, đồng thời tăng cường khả năng hoạt động của hệ miễn dịch trong việc phá hủy DNA của virus.
Phẫu thuật ghép gan: Gan mới ghép vào sẽ thay thế chức năng hoạt động của gan bị bệnh. Tuy nhiên, phương pháp này hiếm khi được chỉ định ở người cao tuổi do tính khả thi kém và có chi phí điều trị cao.

Tìm hiểu thêm: Quy trình Ghép Tế Bào Gốc Điều Trị Xơ Gan và Chi Phí Thực Hiện

Phòng ngừa xơ gan ở người cao tuổi

Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh xơ gan, người cao tuổi cần có biện pháp dự phòng từ sớm. Cần duy trì một lối sống lành mạnh ngay từ khi còn trẻ để bảo vệ sức khỏe và chức năng hoạt động của gan, hạn chế tối đa tổn thương cho gan.

Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích giúp ngăn ngừa bệnh xơ gan ở người cao tuổi:

Có chế độ dinh dưỡng cân đối, đầy đủ. Tăng cường bổ sung chất xơ và vitamin cho cơ thể từ rau quả. Ưu tiên dùng đạm thực vật thay thế cho nguồn protein từ thịt động vật. Sử dụng nguồn thực phẩm tươi, sạch và nấu chín trước khi dùng để giảm gánh nặng cho gan. Không dùng các thức ăn đã bị ôi thiu hay nấm mốc.
Hạn chế ăn đồ cay nóng và các món ăn chứa nhiều dầu mỡ hay muối. Duy trì thói quen ăn nhạt để bảo vệ gan, thận.
Sử dụng thuốc tây điều trị bệnh theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Tránh tự ý mua thuốc về uống bừa bãi, đặc biệt là các thuốc được chuyển hóa tại gan.
Kiểm soát tốt các bệnh lý có thể gây xơ gan như viêm gan, gan nhiễm mỡ… nếu có.
Bổ sung đủ chất lỏng cho cơ thể để gan hoạt động tốt hơn trong việc chuyển hóa chất dinh dưỡng và đào thải độc tố.
Kiểm soát tốt trọng lượng cơ thể, tránh để tăng cân quá nhiều
Hạn chế uống rượu, bia hoặc hút thuốc lá
Tập thể dục hàng ngày và ngủ đủ giấc để tăng cường thể trạng và khả năng miễn dịch, tuần hoàn, giúp gan hoạt động hiệu quả hơn.
Khám sức khỏe định kỳ sau mỗi 3 – 6 tháng để kiểm tra chức năng gan, phát hiện và điều trị sớm bệnh nếu không may mắc phải.

Bệnh xơ gan ở người cao tuổi không chỉ gây ra nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Do đó, việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp điều trị kịp thời là hết sức quan trọng, giúp bảo vệ sức khỏe và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.