Ruột non là gì, nằm ở đâu? Cấu tạo và chức năng

Khi cần thiết, người ta có thể cắt bỏ đến 3,5m ruột non mà cơ thể vẫn phát triển bình thường. Vậy thực chất ruột non là gì, nằm ở đâu, có cấu tạo và chức năng thế nào mà người ta có thể cắt bỏ nó nhiều đến vậy?

Ruột non là gì? Vị trí của ruột non trong cơ thể người

Ruột non là một phần của hệ tiêu hóa, hệ tiêu hóa bao gồm ruột già, dạ dày, miệng, hầu, trực tràng, ống hậu môn và hậu môn…

Ruột non là bộ phận nằm giữa dạ dày và ruột già (đại tràng) trong cơ thể người, được đo từ môn vị dạ dày đến góc tá – hỗng tràng.

Chiều dài của ruột ở người trưởng thành thường dao động từ 5 – 9m, dài hơn cả ruột già (từ 1,2 – 1,8 mét), và là bộ phận dài nhất trong cơ thể. Diện tích bề mặt bên trong của ruột non có thể lên đến 500 mét vuông.

Các thành phần cấu tạo ruột non

Bộ phận này được cấu thành từ các thành phần chính sau:

Tá tràng

Là phần đầu của ruột non. Nó dài khoảng 25cm và có hình chữ C. Tá tràng ôm quanh đầu tụy và đi theo đường gấp khúc. Phần trên hơi phình to còn được gọi là bóng tá tràng.

Hỗng tràng và hồi tràng

Ranh giới giữa 2 thành phần này khó được phân định chính xác. ⅘ độ dài đoạn đầu được gọi là hỗng tràng. Phần còn lại là hồi tràng.

Để bụng có thể chứa được chiều dài của 2 thành phần này, chúng được uốn lại như hình chữ U. Trung bình có 14 – 16 quai chữ U.

Trong đó, các quai chữ U ở trên nằm ngang, ở dưới nằm dọc. Chúng được treo vào thành lưng bởi mạc treo ruột non. Bao quanh hỗng tràng và hồi tràng là ruột già.

Tham khảo thêm: Lợi khuẩn đường ruột là gì? Cách bổ sung tốt nhất

Đặc điểm giải phẫu của ruột non

Các cơ quan trong ống tiêu hóa có cấu trúc 4 lớp bao gồm: màng bọc, lớp cơ, lớp dưới niêm mạc và lớp niêm mạc. Lớp cơ được phân thành cơ dọc và cơ vòng:

• Màng bọc bao gồm phúc mạc (lớp thanh mạc và tấm dưới thanh mạc) ở phía dưới và mô liên kết ở phía sau.
• Lớp cơ bao gồm hai lớp cơ trơn với các mạch máu, mạch bạch huyết và đám rối thần kinh tự chủ, điều khiển nhu động ruột nhằm nhào trộn và di chuyển thức ăn.
• Lớp dưới niêm mạc chứa các đám rối mạch máu, mạch bạch huyết và các mô liên kết lỏng lẻo.
• Lớp niêm mạc trong ruột non bao gồm lớp tế bào thượng mô trụ và các tế bào tiết nhầy, có chức năng tiết dịch, hấp thụ chất dinh dưỡng và bảo vệ cơ quan.

Bề mặt niêm mạc của ruột non có nhiều núm nhung, mỗi núm có nhiều mao mạch và mạch bạch huyết, phân bố dày đặc trên lông ruột.

Tốc độ thay mới tế bào ở ruột non dao động từ 1 – 3 ngày. Các kiểu vận động để tiêu hóa và vận chuyển thức ăn ở ruột non bao gồm: vận động lắc lư, vận động của núm nhung, co bóp nhu động và co bóp phân đoạn.

Chức năng của ruột non

Chức năng của bộ phận này là:

• Hấp thu chất dinh dưỡng: Phần lớn các chất dinh dưỡng từ thức ăn sẽ được hấp thu ở ruột non.
• Hấp thu dịch: Lượng dịch hằng ngày ở ruột non dao động từ 8-9 lít, trong đó khoảng 7,5 lít dịch sẽ được hấp thu, bao gồm cả dịch tiêu hóa và dịch thức ăn.

Quá trình tiêu hóa và hấp thu thức ăn ở ruột non diễn ra như sau:

• Thức ăn từ dạ dày đi xuống ruột non sẽ được tiêu hóa bởi dịch tụy, mật và dịch ruột.
• Chất dinh dưỡng, chất điện giải và nước sẽ được hấp thu qua thành ruột.
• Các chất này sẽ đi qua gan để lọc lại trước khi tiếp tục theo tĩnh mạch chủ về tim.
• Máu chứa chất dinh dưỡng sẽ được co tống bởi tim và phân phối đến toàn bộ cơ thể để nuôi sống.

Một số bệnh thường gặp ở ruột non

Mỗi ngày, ruột non phải tiêu hóa và hấp thu lượng lớn thức ăn, nhưng đồng thời cũng dễ bị tổn thương. Các bệnh lý thường gặp là:

Viêm túi thừa Meckel

Các biểu hiện của bệnh này thường bị nhầm lẫn với viêm ruột thừa cấp tính, bao gồm đau bụng, phân lẫn máu, buồn nôn, nôn mửa…

Bệnh viêm túi thừa Meckel mang yếu tố bẩm sinh, tỷ lệ mắc là 1/100 trẻ mới sinh. Bệnh xảy ra khi các túi nhỏ trong ruột non phình ra ngoài.

Nếu không có triệu chứng hoặc nguy cơ biến chứng, không cần điều trị. Trong trường hợp ngược lại, bác sĩ có thể cắt bỏ phần ruột non có túi thừa.

Nếu có biến chứng như tắc ruột hoặc nhiễm trùng đường ruột, có thể sử dụng thuốc kháng sinh.

Tắc ruột non thực thể cấp tính

Tình trạng này thường xảy ra ở hồi tràng của ruột non, biểu hiện bao gồm đau bụng từng cơn tập trung vùng quanh rốn, nôn mửa, táo bón, chướng bụng, đổ mồ hôi, suy nhược cơ thể…

Nếu kéo dài, có thể dẫn đến thủng, viêm màng bụng và nhiễm khuẩn huyết. Để điều trị, các biện pháp hỗ trợ có thể bao gồm giảm sức ép đường ruột bằng hút mũi – dạ dày, điều chỉnh chất điện giải và sử dụng kháng sinh.

Nếu không hiệu quả, phẫu thuật có thể được thực hiện, bao gồm tháo tắc ruột, cắt bỏ đoạn ruột tổn thương và nối lại các đoạn ruột khỏe mạnh.

Tham khảo thêm: Dấu hiệu viêm ruột thừa ở trẻ em và cách xử lý, điều trị

Trào ngược axit

Tình trạng này xảy ra khi cơ vòng thực quản không đóng kín, cho phép dịch tiết từ ruột tràn lên dạ dày và thực quản.

Triệu chứng thường gặp bao gồm ợ nóng, ợ chua và khó nuốt khi ăn, có thể dẫn đến viêm loét dạ dày và tổn thương thực quản.

Trong các trường hợp nhẹ, có thể tự điều trị bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt. Trong trường hợp nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc làm giảm axit và các thuốc chống trào ngược.

Phẫu thuật cũng là một phương pháp được xem xét trong một số trường hợp.

Hội chứng kích thích ruột

Hội chứng kích thích ruột không chỉ xảy ra ở đại tràng mà còn có thể xảy ra ở ruột non. Đây là hiện tượng rối loạn chức năng tái phát nhiều lần, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Triệu chứng bao gồm: bụng đầy hơi, nặng và đau, nhức đầu, mất ngủ, cảm giác chưa hết phân sau khi đi đại tiện…

Điều trị bệnh này tập trung vào chế độ ăn uống và sinh hoạt, bao gồm: tránh đồ dễ gây dị ứng và khó tiêu, bổ sung chất xơ, ăn chậm và nhai kỹ, không ăn quá no…

Nếu cần, có thể sử dụng thuốc chống đau, chống táo bón, chống sình hơi, thuốc an thần và triệt khuẩn ruột, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Thông qua bài viết này, hy vọng bạn hiểu hơn về ruột non – một cơ quan quan trọng trong hệ tiêu hóa, giúp hấp thụ chất dinh dưỡng và nước. Việc nắm bắt được chức năng và cấu trúc của chúng không chỉ giúp chăm sóc sức khỏe tiêu hóa, mà còn góp phần vào việc duy trì một cơ thể khỏe mạnh.

Có thể bạn quan tâm:

• Xuất huyết đường ruột ở người giàcó nguy hiểm không?
• Loạn khuẩn đường ruột nên ăn gì, kiêng gì ổn định lại?