Rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi và cách chữa trị

Hiện tượng rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi thường xảy ra do ảnh hưởng của quá trình lão hóa tự nhiên, môi trường sống hoặc do mắc các bệnh lý về tim mạch, xương khớp… Liệu pháp hành vi kết hợp với việc sử dụng thuốc, vệ sinh giấc ngủ là những cách chữa trị đang được áp dụng để tìm lại giấc ngủ ngon cho người lớn tuổi.

Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi

Chứng rối loạn giấc ngủ xảy ra khá phổ biến ở người cao tuổi. Theo thống kê, có trên 50% người lớn tuổi phải chịu ảnh hưởng của chứng bệnh này. Nguyên nhân có thể bất nguồn từ những lý do dưới đây:

Do ảnh hưởng của quá trình lão hóa

Càng lớn tuổi, tốc độ thoái hóa của các tế bào thần kinh càng diễn ra mạnh mẽ. Ước tính mỗi ngày, người cao tuổi có thể bị hủy hoại khoảng 3000 tế bào thần kinh.

Điều này gây sa sút trị tuệ và ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của não bộ, từ đó khiến cho chất lượng giấc ngủ không được đảm bảo.

Do môi trường sống

Môi trường sống đông đúc, chật chội, ồn ào, không đảm bảo điều kiện vệ sinh… cũng có ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ của người lớn tuổi.

Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ

Chế độ dinh dưỡng không đảm bảo cung cấp đầy đủ các dưỡng chất như magie, vitamin A, D, protein, kẽm, chất béo… có thể khiến người cao tuổi bị mất ngủ, khó ngủ, cơ thể mệt mỏi, suy nhược….

Ngoài ra, việc sử dụng nhiều chất kích thích, thói quen ăn khuya, uống nước nhiều trước khi đi ngủ… cũng là nguyên nhân khiến cho người cao tuổi bị rối loạn giấc ngủ.

Tác dụng phụ của thuốc

Chứng rối loạn giấc ngủ được xem là một tác dụng phụ thường gặp khi người cao tuổi sử dụng một số loại thuốc điều trị bệnh trầm cảm, bệnh tăng huyết áp, hội chứng Parkison…

Tham khảo thêm: Mất ngủ về đêm, khó ngủ mệt mỏi – Nguyên nhân & cách trị

Do tính chất công việc

Nhiều người đi du lịch nước ngoài nên bị thay đổi về múi giờ, tình trạng này có thể gây rối loạn giấc ngủ.

Rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi do bệnh lý

Đôi khi, hiện tượng rối loạn giấc ngủ ở người lớn tuổi có thể liên quan đến các vấn đề về sức khỏe. Người bệnh nên cảnh giác với các bệnh lý dưới đây, đặc biệt là khi có biểu hiện rối loạn giấc ngủ kéo dài:

• Các căn bệnh dị ứng: Bao gồm viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa, viêm da tiếp xúc… những bệnh này thường xuất phát từ phản ứng quá mẫn với các yếu tố dị nguyên như bụi bẩn, nọc độc côn trùng, lông sâu…. Các triệu chứng như viêm mũi, tắc nghẹt mũi, viêm ngứa, nổi mẩn có thể làm khó chịu và gây mất ngủ vào ban đêm.
• Bệnh về xương khớp: Bao gồm viêm khớp, thoái hóa khớp, loãng xương, thoát vị đĩa đệm… Những bệnh này thường gây ra cơn đau nhức kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người cao tuổi cả vào ban ngày lẫn ban đêm.
• Bệnh tim mạch: Các vấn đề liên quan đến tim mạch ảnh hưởng trực tiếp đến sự lưu thông máu, gây suy yếu cho cơ quan và não bộ của người cao tuổi, tạo điều kiện thuận lợi cho rối loạn giấc ngủ phát triển.
• Bệnh cường giáp: Tăng hoạt động của tuyến giáp có thể làm tăng quá trình trao đổi chất, gây ra cảm giác bồn chồn không yên, kích thích thần kinh và làm mất giấc ngủ.
• Bệnh trào ngược axit dạ dày: Tình trạng này gây ra các triệu chứng như ợ chua, ợ nóng, ho, đau họng, buồn nôn, và thậm chí có thể gây khó thở khi nằm ngủ, dẫn đến rối loạn giấc ngủ.
• Các rối loạn về thần kinh: Trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài, và tâm thần phân liệt đều có thể gây ra rối loạn giấc ngủ ở người già, khiến họ khó chìm vào giấc ngủ.
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Hiện tượng này xảy ra khi không khí ngừng lưu thông trong thời gian dài, dẫn đến thiếu oxy và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả rối loạn giấc ngủ.

Tham khảo thêm: Hậu Covid mất ngủ: Nguyên nhân, triệu chứng và giải pháp

Biểu hiện của rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi

Bệnh rối loạn giấc ngủ xuất hiện ở người cao tuổi bao gồm các triệu chứng đặc trưng dưới đây:

Mất ngủ

• Gặp khó khăn để chìm vào giấc ngủ
• Ngủ không sâu giấc
• Không duy trì được giấc ngủ quá lâu
• Có thể thức dậy nhiều lần trong đêm và khó để quay lại ngay với giấc ngủ
• Cơ thể mệt mỏi, uể oải khi ngủ dậy

Ngủ nhiều

• Thời gian ngủ tăng quá mức, hơn 10 tiếng mỗi ngày
• Mặc dù ngủ nhiều nhưng vẫn có cảm giác buồn ngủ liên tục vào ban ngày
• Không có bệnh lý đi kèm

Rối loạn trong nhịp thức ngủ

• Thức nhiều về đêm và ngủ vào ban ngày
• Có cảm giác ngủ không được sâu giấc và có sự thỏa mãn về giấc ngủ khi thức dậy.

Mộng du

Mộng du là một triệu chứng phổ biến của rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi, biểu hiện là người bệnh tự động rời giường trong giấc ngủ một cách vô thức và sau đó không nhớ gì về sự việc.

Trong khi mộng du, người bệnh thường có biểu hiện mặt trống rỗng, mở hoặc nhắm mắt, không phản ứng khi được giao tiếp. Hiện tượng này thường diễn ra ở giai đoạn 1/3 thời gian đầu của giấc ngủ.

Mặc dù không gây ra biến chứng nghiêm trọng, song người cao tuổi có thể bị chấn thương khi mộng du làm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tham khảo thêm: Bệnh viêm xoang có gây khó ngủ, mất ngủ không?

Ngủ rũ

Mặc dù đã ngủ đủ giấc nhưng người cao tuổi mắc chứng ngủ rũ vẫn luôn có cảm giác thiếu ngủ, buồn ngủ liên tục. Tình trạng này diễn ra ngay cả khi đang hoạt động, trò chuyện với người khác. Các cơ hai bên bị mất trương lực một cách đột ngột.

Cách chữa trị rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi

Để điều trị rối loạn giấc ngủ ở người già, cần thăm khám nội khoa để xác định các bệnh lý đi kèm và đánh giá các loại thuốc đang sử dụng. Điều này giúp xác định chính xác nguyên nhân gây ra rối loạn giấc ngủ.

Trước tiên, cần điều trị các bệnh lý nội khoa ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ như tiểu đường, bệnh tuyến giáp, bệnh dị ứng, các rối loạn tâm thần… Nếu không điều trị triệt để các bệnh này, rối loạn giấc ngủ sẽ rất khó để cải thiện.

Liệu pháp hành vi nhận thức có thể áp dụng điều trị cho người bị rối loạn giấc ngủ với các biểu hiện mất ngủ, mộng du, gặp ác mộng thường xuyên trong giấc ngủ…

Tuy nhiên, phương pháp này cần được thực hiện bởi các chuyên gia được đào tạo chuyên sâu, đồng thời cẩn phải có thời gian để thấy được hiệu quả. Ngoài ra, bệnh nhân có thể được kê đơn một số loại thuốc như thuốc ngủ, thuốc chống loạn thần… để giảm các triệu chứng.

Tham khảo thêm: 10 bài thuốc dân gian trị mất ngủ hiệu quả (cả kinh niên)

Cách phòng ngừa rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi

Vệ sinh giấc ngủ kết hợp với chế độ sinh hoạt, vận động hợp lý có thể giúp phòng ngừa, hỗ trợ đẩy lùi chứng rối loạn giấc ngủ ở người già. Dưới đây là một số lời khuyên dành cho người bệnh:

Ngủ một giấc ngắn vào buổi trưa

Giấc ngủ vào buổi trưa có thể giúp người bệnh bớt mệt mỏi và tỉnh táo hơn cho các hoạt động vào buổi chiều.

Tuy nhiên, đừng ngủ quá nhiều vào giấc này vì giấc ngủ quá dài có thể khiến cơ thể chệnh choạng khi ngủ dậy và gây tỉnh táo, khó ngủ vào buổi tối. Người cao tuổi chỉ nên ngủ từ 15 – 20 phút mỗi ngày.

Nói không với các đồ uống có tính kích thích

Người cao tuổi nên tránh sử dụng các thức uống chứa caffeine kể từ sau 1 hoặc 2 giờ chiều, đặc biệt là vào buổi tối. Chúng bao gồm các loại trà, cà phê, thức uống có socola, các loại nước ngọt…

Khi sử dụng các đồ uống trên, caffeine có thể ức chế hoạt động của adenosin – một chất đóng vai trò thúc đẩy giấc ngủ được não bộ tiết ra và gây mất ngủ.

Tham khảo thêm: Mất ngủ ở tuổi dậy thì – Nguyên nhân và cách chữa trị

Tạo không gian lý tưởng cho phòng ngủ

Để không ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ, người cao tuổi cần được nghỉ ngơi trong phòng có không gian yên tĩnh, thoáng khí, mát mẻ và có nệm hay giường nằm ngủ thoải mái.

Phòng ngủ cũng phải đảm bảo đủ tối khi ngủ để dễ dàng chìm vào giấc ngủ nhanh hơn.

Không ăn khuya

Bữa tối của người lớn tuổi nên kết thúc trước khi đi ngủ ít nhất vài tiếng để dạ dày tiêu hóa thức ăn kịp thời. Tránh ăn quá khuya gây đầy bụng, khó chịu, ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Nếu cảm thấy đói bụng, người già có thể uống một ly sữa hoặc ăn nhẹ với các đồ ăn dễ tiêu như táo, bánh mì để xoa dịu cơn đói cồn cào trong bụng.

Tránh các hoạt động gây kích thích thần kinh khi ngủ

Bao gồm xem tivi, coi phim kinh dị, bàn bạc về công việc hay suy nghĩ quá nhiều đến một vấn đề nào đó. Những hoạt động này đều có thể khiến thần kinh bị kích thích dẫn đến khó ngủ, mất ngủ.

Không uống quá nhiều nước trước khi đi ngủ

Hạn chế uống nước trước lúc đi ngủ từ 2 – 3 tiếng sẽ giúp người cao tuổi không phải bị đánh thức nhiều lần giữa đêm vì mót tiểu, điều này cũng giúp cho thận được nghỉ ngơi.

Kiên trì thực hiện tốt các biện pháp tự nhiên nói trên có thể giúp ngăn ngừa và hỗ trợ cải thiện tình trạng rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi. Tuy nhiên nếu căn bệnh này vẫn tiếp tục kéo dài ngay cả khi đã điều chỉnh lối sống, thì người bệnh nên tìm đến các bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được tư vấn, chữa trị.

Có thể bạn quan tâm:

• 20 cách ngủ ngon – chìm sâu vào giấc ngủ mỗi đêm
• Danh sách thực phẩm giúp dễ ngủ, ngủ ngon mỗi ngày