Viêm Môi Cơ Địa Là Gì? Dấu Hiệu và Cách Chữa Trị

Viêm môi cơ địa là hiện tượng da môi sưng đỏ, khô ráp, bong tróc, đôi khi vùng da xung quanh môi rất khô và bong vảy. Bệnh diễn tiến nặng có thể gây nứt nẻ, chảy máu môi và phát triển nhiều biến chứng.

Viêm môi cơ địa là gì? 

Viêm môi cơ địa là một dạng viêm da cơ địa. Bệnh được đặc trưng bởi những tổn thương kéo dài ở môi, lây lan nhanh chóng và thường xuyên tái phát.

Bệnh không quá nguy hiểm. Tuy nhiên không được điều trị và can thiệp sớm có thể để lại một số biến chứng. Chẳng hạn như bội nhiễm, nhiễm trùng da, viêm kết mạc dị ứng, tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn, chậm phát triển ở trẻ sơ sinh… 

Dấu hiệu nhận biết viêm môi cơ địa 

Những triệu chứng và dấu hiệu nhận biết viêm da cơ địa gồm:

• Da môi khô ráp, căng cứng và đau nhức, da tự nứt nẻ ra, tạo thành các rãnh môi và chảy máu
• Xuất hiện các đốm mụn nước li ti, dễ vỡ dẫn đến lở loét môi và đau nhức
• Da môi đóng vảy, dễ bong tróc
• Gây ngứa ngáy dữ dội
• Vùng miệng căng cứng, khó cử động
• Môi ửng đỏ, sưng tấy, có cảm giác căng tức giống như bị phù nề rất khó chịu. Nếu bệnh chuyển sang giai đoạn bội nhiễm còn khiến cho khu vực xung quanh môi mưng mủ, lở loét. 

Phân loại và nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở môi

Y học ghi nhận rất nhiều dạng viêm môi cơ địa khác nhau, mỗi dạng bệnh lại bắt nguồn từ các nguyên nhân riêng biệt. Cụ thể: 

1. Thể chàm ở môi (Eczematous Cheilitis)

Đây là hiện tượng viêm nhiễm vùng da môi, đặc trưng với một số triệu chứng như sưng tấy, nổi mụn nước, da khô ráp, đóng vảy, bong tróc, nứt nẻ… kèm theo đau rát, ngứa viền môi, đau đớn… Nguyên nhân gây bệnh chàm môi thường bắt nguồn từ:

• Nguyên nhân nội sinh: do viêm da cơ địa lây lan, bệnh hen suyễn, bệnh chàm… 
• Nguyên nhân ngoại sinh: do tiếp xúc với các tác nhân dị ứng, chất kích ứng trong hóa chất, mỹ phẩm, dị ứng thực phẩm, dị ứng thời tiết, thiếu hụt dưỡng chất (sắt, kẽm, vitamin B), rối loạn hormone, tâm lý căng thẳng… 

2. Thể viêm môi tiếp xúc (Contact Cheilitis)

Đây là tình trạng da môi bị kích ứng do tiếp xúc trực tiếp với một số chất dị ứng hay kích thích gây ra cảm giác ngứa ngáy, khó chịu trên môi. Có thể kể đến như:

• Đối với trẻ em: Tiếp xúc với các chất tạo mùi tổng hợp, Nickel 42%, balsam of peru, Neomycin, Formaldehyde, Cobalt dichloride, propyolene glycol… 
• Đối với người lớn: Sử dụng son môi, son dưỡng hay kem chống nắng cho môi có chứa chất benzophenone, sơn móng tay, nhựa latex, dị ứng kem đánh răng, nước súc miệng, tăm chỉ nha khoa, các loại dụng cụ nha khoa hay dụng cụ âm nhạc như sáo, kèn… 

3. Thể viêm môi ánh sáng (Actinic Cheilitis)

Đây là thể bệnh viêm môi cơ địa xảy ra do da môi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời gây tổn thương lớp mô ngoài. Thể bệnh này là một dạng tổn thương loạn sản, tiền ung thư và có nguy cơ phát triển thành ung thư da. Một số nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây viêm môi ánh sáng như:

• Phơi nắng quá lâu và thường xuyên;
• Có tính chất công việc phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nhiều (nông dân, thủy thủ, nhân viên cứu hộ…);
• Hút thuốc lá hoặc nhai trầu khiến môi nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời; 
• Người mắc các bệnh rối loạn miễn dịch, uống nhiều rượu hoặc nhiễm HPV… 

4. Thể viêm môi nhiễm trùng (Infective Cheilitis)

Đây cũng là một trong những dạng viêm môi cơ địa phổ biến được hình thành do các nguyên nhân sau:

• Nhiễm virus: như HPV, HSV, variscella zoster virus; 
• Nhiễm vi khuẩn: Do các vấn đề về răng miệng, nhiễm trùng răng nướu… 
• Nhiễm ký sinh trùng leishmania. 

5. Thể viêm môi vùng mép (Angular Chelitis)

Đây là một dạng viêm da môi cơ địa cấp hoặc mãn tính, đặc trưng với dấu hiệu xuất hiện các mép góc miệng bị nứt nẻ, nổi mụn nước ở môi, chảy dịch, viêm đỏ… gây đau đớn. Nếu không được điều trị sẽ rất dễ nhiễm trùng. Một số nguyên nhân gây viêm môi vùng mép như:

• Do nhiễm nấm Candida, liên cầu khuẩn, tụ cầu vàng, nấm men, herpes simplex virus… 
• Do suy giảm miễn dịch, người mắc bệnh Down, bệnh tiểu đường, thiếu máu, bệnh viêm nướu răng, đang tiến hành hóa trị liệu, mang răng giả sai cách, ăn uống thiếu chất… 

6. Viêm môi bong vảy (Exfoliative Cheilitis)

Thể bệnh viêm môi cơ địa này khá phổ biến, đây là tình trạng môi bị tổn thương, bong vảy và không lan sang các vùng khác. Tuy nhiên, nếu không can thiệp sẽ khiến da môi khô nứt nẻ, chảy máu và ảnh hưởng đến các sinh hoạt hằng ngày. Nguyên nhân gây viêm môi bong vảy như:

• Do mắc một số bệnh về da như viêm da cơ địa, vảy nến, viêm da dầu, da môi mẫn cảm do sử dụng Retinoid, có thói quen liếm môi… 
• Do dị ứng với một số chất trong kem đánh răng, son môi, son dưỡng, sơn móng tay, nước súc miệng, bọt cạo râu… 

7. Một số thể bệnh viêm môi cơ địa khác

• Viêm môi xâm nhập tương bào (Plasma Cell Cheilitis): Hiếm gặp, tự phát, lành tính và không rõ nguyên nhân. 
• Viêm môi dạng u hạt (Cheilitis Granulomatosa): Thường gặp ở môi dưới, là phản ứng u hại không nhiễm trùng. 
• Sẩn ngứa do ánh nắng (Actinic Prurigo). 
• Cheilitis glandularis: là thể viêm môi mạn tính khá hiếm gặp do viêm tuyến nước bọt nhỏ của môi dưới. 
• Viêm môi dị ứng do thuốc. 

Bệnh viêm môi cơ địa có nguy hiểm không? Có lây không?

Viêm môi cơ địa là bệnh da liễu thông thường, mức độ nguy hiểm không cao và không đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, trong giai đoạn bùng phát, bệnh gây khó chịu, cản trở một số hoạt động sinh hoạt của người bệnh.

Bên cạnh đó, những trường hợp chủ quan lơ là không điều trị kịp thời có thể gây ra một số biến chứng đáng lo ngại, phổ biến nhất là nhiễm trùng da khiến người bệnh chịu nhiều đau đớn trong suốt thời gian dài. 

Một số người bị hoại tử, viêm nhiễm lan rộng khắp môi và lan sang các vùng da xung quanh gây mất thẩm mỹ. Các thói quen sinh hoạt như ăn uống, vệ sinh răng miệng trở nên khó khăn, tăng nguy cơ mắc một số bệnh lý về răng miệng. 

Viêm môi cơ địa không phải là bệnh lây nhiễm. Tuy nhiên, những tổn thương tại môi nếu bị viêm nhiễm có thể lan nhanh chóng từ vùng da này sang vùng da khác trên cùng một đối tượng.

Các cách điều trị viêm môi cơ địa hiệu quả 

Vì môi khá nhạy cảm, thường xuyên phải tiếp xúc với đồ ăn, thức uống và các dị nguyên từ môi trường bên ngoài nên việc điều trị thường rất khó, mất nhiều thời gian. Thông thường, để điều trị viêm môi cơ địa bác sĩ sẽ dựa vào mức độ nặng nhẹ của bệnh và chỉ định áp dụng phương pháp phù hợp. 

1. Dùng thuốc Tây theo chỉ định của bác sĩ

Thuốc được dùng chủ yếu là dạng bôi và dạng uống, được chỉ định dựa trên tình trạng cụ thể:

• Thuốc bôi chứa corticoid: Viêm môi cơ địa nặng, có dấu hiệu bội nhiễm được chỉ định kem bôi viêm da cơ địa chứa corticoid. Thuốc này giúp giảm viêm, chống nhiễm trùng. Điển hình như Hydrocortisone acetat, Clobetasol… 
• Thuốc ức chế calcineurin: Chỉ định sử dụng trong những trường hợp dùng thuốc Corticoid không hiệu quả, các tổn thương trên môi không thuyên giảm sau một thời gian sử dụng. So với thuốc corticoid thì thuốc ức chế calcineurin ít gây tác dụng phụ hơn, ưu điểm là không gây teo da, bào mòn hay làm mỏng da. 
• Thuốc mỡ, kem bôi hoặc thuốc kháng sinh chống nấm bôi ngoài da: Chỉ định cho người bị viêm môi cơ địa nặng, có bội nhiễm. Thuốc giúp chống viêm, kháng khuẩn do vỡ mụn nước hoặc nhiễm trùng da môi. 
• Thuốc kháng histamine: Desloratadin, Loratadin, Cetirizin… có thể được dùng để giảm hình thành mủ dịch ở môi, giảm ngứa, chống dị ứng.
• Thuốc chống viêm: Thuốc này được điều chế dưới dạng uống giúp cải thiện tình trạng viêm nhiễm, ngăn ngừa bội nhiễm và giảm ngứa hiệu quả. 
• Thuốc kháng sinh dạng uống: Thuốc giúp chống nhiễm trùng toàn thân, chỉ định cho trường hợp nặng. Một số loại thuốc phổ biến như Tetracycline, Minocycline, Doxycycline hoặc Isotretinoin… 
• Viên uống vitamin: Bổ sung các loại vitamin cần thiết cho môi như vitamin B2, B3 (vitamin PP), B6, C, A… để hỗ trợ điều trị viêm môi cơ địa, cải thiện môi khỏe mạnh và thúc đẩy nhanh quá trình hồi phục da môi. 

Lưu ý: Người bệnh chỉ được dùng thuốc khi có sự chỉ định của bác sĩ và tuân thủ tuyệt đối liều dùng.

2. Chữa viêm môi cơ địa theo Đông y 

Theo các chuyên gia da liễu hàng đầu, viêm môi cơ địa cũng tương tự như những dạng bệnh viêm da cơ địa ở các vị trí khác. Bệnh xảy ra do xuất phát từ những rối loạn bên trong cơ thể cộng với các yếu tố như ngoại tà, hàn nhiệt xâm nhập.

Tình trạng này kéo theo sự suy yếu chức năng gan, thận, dẫn đến mất cân bằng khí huyết, suy giảm hệ miễn dịch. Từ đó làm giảm chức năng của làn da và xuất hiện các triệu chứng như sưng viêm, nóng rát, da khô bong tróc vảy, hình thành mụn mủ… 

Theo Đông y, dựa vào cơ chế hình thành bệnh mà việc điều trị viêm môi cơ địa chủ yếu tập trung vào tác động điều trị tận gốc nguyên nhân gây bệnh. Đồng thời, cải thiện và phục hồi chức năng sinh lý của môi bằng những loại dược liệu quý, đem lại hiệu quả cao và an toàn, lành tính không gây tác dụng phụ cho cơ thể. 

Đối với điều trị viêm môi cơ địa, các bài thuốc Đông y được bào chế rất đa dạng gồm 3 dạng chính sau:

• Thuốc uống: Đây là những thang thuốc với sự kết hợp của nhiều loại dược liệu. Người bệnh chỉ cần sắc lên lấy nước thuốc uống trực tiếp. Kiên trì sử dụng sẽ giúp thanh lọc, giải độc cơ thể và phục hồi sức khỏe. 
• Thuốc ngâm: Sự kết hợp của những loại dược liệu có tác dụng tiêu viêm, sát khuẩn khi nấu thành nước ngâm sẽ giúp cải thiện hiệu quả tình trạng sưng viêm, ngứa ngáy và hạn chế sự lây lan. 
• Kem bôi ngoài da: Điển hình là một số loại kem hoặc cao chiết xuất từ thảo dược Đông y nhằm cải thiện triệu chứng, kích thích sự tái tạo biểu bì môi và làm lành vết thương.

3. Chữa viêm môi cơ địa tại nhà 

Chủ động áp dụng một số cách đơn giản tại nhà để cải thiện triệu chứng, hỗ trợ rút ngắn thời gian điều trị.

Dưỡng ẩm kỹ cho môi

Thường xuyên dưỡng ẩm cho môi bằng các sản phẩm dưỡng môi. Ưu tiên chọn lựa các sản phẩm dưỡng môi chiết xuất từ thành phần tự nhiên lành tính, nguồn gốc thực vật để đảm bảo an toàn, tránh gây kích ứng. 

Một vài loại kem dưỡng ẩm môi hiệu quả được các chuyên gia da liễu khuyên dùng như Vaseline, Bioderma, Avene, Tramcinolon, Clobetason…

XEM NGAY: 10 Kem Dưỡng Ẩm Cho Bé Bị Viêm Da Cơ Địa An Toàn, Hiệu Quả

Chườm lạnh giảm ngứa, sưng viêm

Nhiệt độ lạnh của đá có khả năng làm co mạch, giảm đau, ngứa và sưng đỏ rõ rệt. Dùng một chiếc khăn sạch bọc viên đá lạnh vào trong, đặt lên môi 10 phút.

Dùng dầu dừa chữa viêm môi cơ địa

Trong dầu dừa chứa vitamin và khoáng chất tự nhiên, giúp dưỡng ẩm sâu, kích thích sự phục hồi tái tạo tế bào da mới khỏe mạnh. Dầu dừa cũng giúp dưỡng đôi môi hồng hào, căng mịn và mềm mại, giảm ngứa, đau rát do viêm da cơ địa tại môi.

Bôi trực tiếp dầu dừa lên môi, đợi khoảng 60 phút. Lưu ý vệ sinh tay sạch sẽ hoặc dùng tăm bông sạch để bôi dầu dừa.

Chữa viêm môi cơ địa bằng gel nha đam tươi

Nha đam (lô hội) có khả năng chống viêm, sát khuẩn nhẹ và dưỡng ẩm, giảm các triệu chứng viêm da. Dùng nha đam đã xay bôi trực tiếp lên da môi, massage nhẹ nhàng để các tinh chất trong nha đam thấm sâu vào da. 

Dùng lá trầu không chữa viêm môi cơ địa

Lá trầu không chứa nhiều hoạt chất có khả năng tiêu viêm, diệt khuẩn, cải thiện rõ rệt cảm giác ngứa ngáy, khó chịu trên da môi sau vài lần sử dụng. 

Giã nhuyễn 5 lá trầu không tươi cùng vài hạt muối. Vắt lấy nước cốt lá trầu không, bỏ bã, sau đó dùng tăm bông thấm nước cốt bôi trực tiếp lên da. 

Mẹo dùng lá ổi chữa viêm da cơ địa ở môi

Lá ổi có đặc tính chống viêm, diệt khuẩn và cải thiện các triệu chứng viêm môi cơ địa hiệu quả. Các hoạt chất trong lá ổi còn giúp làm giảm khả năng tiết dịch, làm khô bề mặt viêm da môi.

Dùng khoảng 100g lá ổi tươi, sạch, giã nhuyễn vớ vài hạt muối biển và vắt lấy nước cốt, bỏ bã. Vệ sinh da môi bằng nước muối sinh lý, thấm khô rồi dùng tăm bông thoa đều lên môi. 

Cách chăm sóc và phòng tránh bệnh viêm da cơ địa ở môi

Nên chăm sóc phù hợp để duy trì hiệu quả dài lâu và phòng ngừa tái phát.

• Vệ sinh da môi hằng ngày bằng nước muối sinh lý, đặc biệt tẩy tế bảo chết cho môi 2 – 3 lần/ tuần bằng các sản phẩm an toàn, lành tính. 
• Dưỡng ẩm môi đều đặn thường xuyên.
• Từ bỏ thói quen đưa tay lên môi sờ, bóc da môi khi khô.
• Xây dựng thực đơn ăn uống khoa học, tăng cường bổ sung các loại vitamin, khoáng chất cần thiết cho da môi như A, C, B2, B6, B3… thông qua các loại rau củ quả, trái cây tươi… 
• Hạn chế sử dụng các chất kích thích như cà phê, rượu, bia, đồ uống có gas.. để giảm thiểu kích ứng cho da môi. 
• Che chắn cẩn thận khi ra ngoài hoặc phải tiếp xúc với môi trường có nhiều dị nguyên, không để da môi tiếp xúc với phấn hoa, bụi bẩn, lông chó mèo, hóa chất độc hại… 
• Tập luyện thể thao hằng ngày, tránh stress kéo dài và nghỉ ngơi đủ để nâng cao hệ miễn dịch, tăng sức đề kháng chống lại các mầm mống gây bệnh. 

Viêm môi cơ địa gần như không thể điều trị dứt điểm hoàn toàn. Người bệnh chỉ có thể điều trị triệu chứng, phòng ngừa tái phát và học cách chung sống với nó. Nếu có bất kỳ điều gì bất thường hãy nhanh chóng đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị bằng phác đồ phù hợp.

THAM KHẢO THÊM:

• Viêm da cơ địa quanh miệng – Cách điều trị hiệu quả từ thảo dược
• Bệnh viêm da cơ địa đối xứng và cách điều trị hiệu quả