Táo bón theo đông y và các bài thuốc điều trị

Bệnh táo bón theo Đông y là triệu chứng xuất phát từ tình địa tạng âm hư, huyết nhiệt hoặc do thiếu máu. Tùy theo căn nguyên, cơ địa và tình trạng táo bón của từng người mà lựa chọn bài thuốc điều trị thích hợp.

Nguyên nhân gây táo bón theo Đông y

Theo quan niệm của Đông y, chứng táo bón xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như:

• Do khí hư, huyết hư
• Do nhiệt tà tồn tại ở đại trường.
• Âm hư sinh nội nhiệt; chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, tân dịch giảm gây ra. 
• Có triệu chứng dương hư, khí lâu ngày không thông mà sinh bệnh.

Phương pháp điều trị táo bón bằng Đông y sẽ tập trung khắc phục vào căn nguyên gây bệnh. Điều này sẽ giúp các triệu chứng thuyên giảm dần, cải thiện sức khỏe đường tiêu hóa cho người bệnh, đồng thời tránh tình trạng táo bón tái phát trở lại.

Xem thêm: 9 Nguyên nhân gây táo bón ai cũng có thể gặp

Ưu điểm của cách chữa táo bón bằng đông y

Nếu như phương pháp điều trị táo bón bằng thuốc Tây tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ thì thuốc Y học cổ truyền hoàn toàn khắc phục được nhược điểm này. Cách chữa táo bón theo Đông y có nhiều ưu điểm nổi bật như:

• An toàn: Thuốc Đông y chủ yếu từ thảo dược thiên nhiên, ít gây phản ứng phụ, an toàn cho sức khỏe.
• Nhuận tràng hiệu quả: Nhiều bài thuốc Đông y có khả năng nhuận tràng, giúp cải thiện tình trạng táo bón.
• Thanh nhiệt, thải độc: Một số vị thuốc thảo dược có tác dụng thanh lọc cơ thể, giải độc, hỗ trợ điều trị bệnh táo bón từ gốc.
• Tăng sức đề kháng: Các loại thuốc bổ trong Đông y giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và sức đề kháng cho người bệnh.
• Hiệu quả lâu dài: Dùng thuốc Đông y điều trị táo bón cho hiệu quả tận gốc, lâu dài và phòng ngừa tái phát.
• Kinh tế: Chi phí hợp lý, phù hợp cho việc điều trị kéo dài mà không gây áp lực kinh tế.
• Phù hợp với nhiều đối tượng: An toàn cho người mắc bệnh dạ dày, gan, thận và những người bị táo bón do nóng trong.
• Chữa trị theo căn nguyên: Y học cổ truyền tiếp cận và điều trị bệnh dựa trên nguyên nhân gốc rễ, giảm thiểu nguy cơ tái phát.

Tham khảo thêm: 20 Cách chữa táo bón theo dân gian cực hay tại nhà

6 Cách chữa táo bón bằng Đông y an toàn

Theo Đông y, táo bón được phân làm nhiều thể khác nhau, nếu như táo bón do cơ địa, huyết nhiệt sẽ được điều trị bằng thuốc khác. Các thể táo bón do thiếu máu, khí hư, khí trệ thì dùng các loại thuốc điều trị đặc biệt.

Ngoài việc xây dựng lại chế độ dinh dưỡng phù hợp, uống nhiều nước thì người bệnh có thể tham khảo một số bài thuốc sau:

1. Bài thuốc Đông y chữa táo bón do cơ địa âm hư, huyết nhiệt

Đối với những bệnh nhân bị táo bón thường xuyên do cơ địa hành nhiệt bẩm sinh, người khô ráo tự nhiên, người bệnh hay lở loét miệng, lưỡi đỏ ít rêu, bệnh nhân háo khát nước, mạch tế là do địa âm hư, huyết nhiệt.

Phép điều trị: Lương huyết nhuận táo, nhuận táo, thanh nhiệt, bổ âm và dưỡng âm sinh tân.

Bài thuốc 1

• Chuẩn bị: 100g lá dâu, 100g vừng đen, 200g sa sâm, 200g mạch môn, lượng mật ong vừa đủ. 
• Đem tất cả các nguyện dược liệu rửa sạch, phơi khô ráo nước
• Tán bột từng nguyên liệu, thêm mật ong lượng vừa đủ để vò thành viên
• Người bệnh mỗi ngày nên uống từ 3 – 5 viên sau khi ăn cùng nhiều nước.

Bài thuốc 2

• Chuẩn bị: 16g sinh địa , 16g huyền sâm , 16g mạch môn, 16g sa sâm, 16g thạch hộc, 20g vừng đen, lượng mật ong vừa đủ. 
• Trừ mật ong, các thảo dược khác đem đi rửa sạch, phơi khô ráo và nghiền thành bột mịn
• Đem nguyên liệu trộn cùng mật ong vo thành viên, uống 3 – 5 viên mỗi ngày
• Sử dụng sau khi ăn với nhiều nước uống cùng

Bài thuốc 3: 

• Chuẩn bị: 100g ma tử nhân hoàn, 50g hạnh nhân, 50g bạch thược, 40g đại hoàng , 40g hậu phác, 40g chỉ thực
• Tương tự đem nguyên liệu đi rửa sạch, để ráo nước phơi khô ráo
• Trộn phần bột đã tán cùng với mật ong hoặc nước đường, vo viên vừa uống
• Mỗi ngày uống 10 – 20g là đủ, nên uống cùng nhiều nước.

Bài thuốc 4:

• Chuẩn bị: 100g đào nhân, 50g hạnh nhân, 50g tùng tử nhân, 100g bá tử nhân, 100g úc lý nhân
• Tán nhỏ thành bột làm viên, nên uống sau khi ăn cùng cốc nước đầy
• Trung bình mỗi ngày nên uống 10g, kiên trì trong 5 – 7 ngày.

2. Chữa táo bón do khí trệ theo Đông y

Tình trạng táo bón do khí trệ là căn bệnh nghề nghiệp thường xảy ra ở những người ngồi lâu mà không thay đổi tư thế. Ngoài ra bệnh cũng xảy ra ở những bệnh nhân bị viêm đại tràng mãn tính.

Phép trị: Để chữa bệnh, áp dụng bài thuốc kiện tỳ, hành khí có tác dụng kích thích nhuận tràng như đẳng sâm, bạch truật, ý dĩ, kết hợp cùng các loại thuốc hành khí, phối hợp với các thuốc nhuận hạ. 

Đừng bỏ qua: Thuốc xổ trị táo bón: Khi nào nên dùng và cần lưu ý gì?

3. Bài thuốc Đông y điều trị táo bón do thiếu máu

Tình trạng thiếu máu thường gặp ở những phụ nữ sau sinh nở, người mới vừa phẫu thuật, bệnh nhân suy nhược cơ thể. Thiếu máu kèm theo chứng táo bón kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh.

Phép trị: Bồi bổ khí huyết, nhuận táo. 

Bài thuốc 1

• Chuẩn bị: 100g hà thủ ô, 100g kỷ tử, 100g long nhãn, 100g tang thầm, 100g bá tử nhân, 100g vừng đen, lượng mật ong vừa đủ
• Đem vị thuốc rửa và phơi khô rồi đem tán bột làm viên cùng với mật ong
• Người bệnh nên uống mỗi ngày uống 10 – 20g sau khi dùng bữa

Bài thuốc 2

• Chuẩn bị: 12g thục địa, 8g xuyên khung, 8g đương quy, 12g bạch thược, 8g bá tử nhân, 8g vừng đen, 8g đại táo
• Các vị thuốc trên đi đi tán thành bột mịn, vo làm viên uống mỗi ngày
• Người bệnh nên uống 3 – 5 viên mỗi ngày sau khi dùng bữa

Bài thuốc 3 

• Chuẩn bị: 16g Đại hoàng, 12g Sinh địa, 12g Mang tiêu, 16g Thạch hộc, 6g Cam thảo      
• Người bệnh đem vị thuốc đi rửa sạch, dùng mỗi ngày 1 thang sắc uống chia 2 lần.
• Dùng thuốc đến khi tình trạng táo bón biến mất thì ngừng sử dụng

4. Bài thuốc chữa táo bón ở người già theo Đông y

Người cao tuổi khi bị táo bón thường có những triệu chứng kèm theo như chướng bụng, sợ lạnh, ăn uống kém, đau nhức cơ thể, tiểu tiện nhiều lần, mạch trầm tế.

Phép trị: Ôn thông nhuận tràng. 

Bài thuốc 1

• Chuẩn bị: 10g bố chính sâm, 10g hoài sơn, 10g kỷ tử, 2g nhục quế , 12g ý dĩ , 12g chút chít, 10g hoàng tinh 
• Đem thuốc sắc cùng lượng nước vừa đủ, lọc nước uống mỗi ngày 3 lần
• Người cao tuổi nên uống thuốc sau khi ăn xong bữa chính.

Bài thuốc 2

• Chuẩn bị: 16g nhục thung dung, 6g trầm hương, 16g ma nhân
• Đem các vị thuốc rửa sạch rồi đem phơi khô ráo
• Xay thuốc thành bột, hòa cùng mật ong rồi vo thành viên uống

5. Bài thuốc Đông y trị táo bón kèm đau, lạnh ở vùng rốn

Để điều trị các bài thuốc chữa táo bón, kèm theo tình trạng đau và lạnh ở vùng rốn thì người bệnh nên lưu ý không dùng những vị thuốc có tính hàn.

Bài thuốc như sau:

• Chuẩn bị: 9g mang tiêu, 9g đương quy, 9g phụ tử, 9g can khương, 6g cam thảo, 3g nhân sâm
• Các vị thuốc trên người bệnh đem sắc uống, mỗi ngày chuẩn bị 1 thang thuốc
• Ngày chia làm 3 lần uống trước khi dùng bữa

6. Bài thuốc điều trị táo bón do khí hư bằng Đông y

Théo Đông y, táo bón do khí hư thường gặp ở những người thường xuyên sử dụng bia rượu, do cơ thể quá nhiều độc tố không được loại bỏ mà sinh bệnh. Những triệu chứng kèm theo khi cơ thể có nhiều khí hư bao gồm:

• Tình trạng cơ nhão
• Ăn uống dễ bị đầy bụng
• Ăn khó tiêu
• Dùng bữa không ngon miệng
• Hay ợ hơi.

Phép trị: Ích khí, nhuận tràng.

Bài thuốc 1

• Chuẩn bị: 12g bạch truật, 16g đảng sâm, 12g hoài sơn, 12g sài hồ, 12g kỷ tử, 12g vừng đen 
• Các vị thuốc trên đem sắc thành thang thuốc uống mỗi ngày
• Tốt nhất nên uống sau khi ăn để tăng hiệu quả điều trị

Bài thuốc 2

• Chuẩn bị: 12g hoàng kỳ, 12g bạch truật, 12g đảng sâm, 8g đương quy, 6g trần bì, 6g cam thảo, 12g sài hồ, 12g thăng ma, 12g nhục thung dung, 8g bá tử nhân, 8g vừng đen.
• Đem vị thuốc sắc cùng với lượng nước vừa đủ thành thang thuốc uống mỗi ngày
• Người bệnh chia thuốc thành 3 phần uống mỗi ngày sau khi ăn.

Xem thêm: Thuốc trị táo bón cho trẻ em loại nào an toàn, hiệu quả?

5 Lưu ý quan trọng khi điều trị táo bón theo Đông y

Đông y hay Tây y đều có những ưu nhược điểm nhất định trong điều trị táo bón. Đối với cách chữa táo bón theo Đông y, cần lưu ý phương pháp điều trị này có thể không hiệu quả nếu như người bệnh mắc các bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến đường ruột, hoặc dạ dày.

Song song với sử dụng thuốc Đông y điều trị táo bón, người bệnh cũng nên lưu ý những nguyên tắc chăm sóc tại nhà sau đây:

• Uống đủ nước: Mỗi ngày người bệnh cần uống ít nhất 2 – 2,5 lít nước. Bao gồm nước lọc, nước chanh, nước ép trái cây và sữa.
• Bổ sung chất xơ: Tăng cường ăn rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu để cung cấp đủ 25-38g chất xơ mỗi ngày. Nhóm thực phẩm này sẽ giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị táo bón theo Đông y hiệu quả hơn.
• Bổ sung thực phẩm giàu Prebiotic: Sử dụng thực phẩm lên men như sữa chua, kim chi, và phô mai để tăng cường lợi khuẩn trong đường ruột, ổn định chức năng tiêu hóa.
• Luyện tập thể dục: Thực hiện các bài tập như đi bộ, chạy xe đạp, bơi lội thường xuyên để cải thiện nhu động ruột, giảm táo bón.
• Giảm chất béo động vật: Hạn chế dầu mỡ động vật và ưu tiên dầu thực vật như dầu ô liu, dầu dừa trong chế độ ăn để dễ tiêu hóa hơn.

Táo bón là căn bệnh có xuất phát chủ yếu từ chế độ ăn uống, dinh dưỡng và sinh hoạt. Vì thế song song với việc kiên trì áp dụng cách chữa táo bón theo Đông y thì người bệnh cũng nên điều chỉnh lại lối sống cho hợp lý để duy trì hiệu quả lâu dài.

Bài viết liên quan:

• 5 Loại Nước Ép Trị Táo Bón Cực Nhanh
• Cách trị táo bón nặng khẩn cấp và giải pháp y tế