Táo bón ở trẻ sơ sinh – Cách xử lý và phòng ngừa hiệu quả

Táo bón ở trẻ sơ sinh là vấn đề các bậc cha mẹ cần hết sức chú ý. Mặc dù không quá nguy hiểm nhưng bệnh có thể cản trở sự phát triển của bé nếu không sớm khắc phục.

Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ sơ sinh

Táo bón là bệnh lý về đường tiêu hóa có thể xuất hiện ở bất cứ nhóm đối tượng nào trong đó có trẻ sơ sinh. Có rất nhiều nguyên nhân khiến cho trẻ phải đối mặt với bệnh lý này.

Dưới đây là những nguyên nhân chính:

• Chế độ dinh dưỡng của mẹ: Trẻ bú sữa mẹ có thể bị táo bón nếu mẹ ăn nhiều đồ cay nóng, khó tiêu hoặc chế độ ăn thiếu cân bằng dưỡng chất.
• Trẻ uống sữa công thức: Sữa công thức có thể gây táo bón do trẻ khó tiêu hóa, pha sữa không đúng cách, thiếu chất xơ Fructooligosaccharid, dị ứng hoặc không dung nạp protein trong sữa.
• Các bệnh lý: Táo bón ở trẻ sơ sinh có thể do các bệnh lý như tổn thương ở đường tiêu hóa, bệnh Hirschsprung, hoặc bệnh Myxoedeme.
• Táo bón thời kỳ ăn dặm: Giai đoạn ăn dặm có thể gây táo bón nếu đồ ăn dặm thiếu chất xơ, thay đổi thức ăn quá nhanh, trẻ uống ít nước hoặc bổ sung quá nhiều canxi.

Xem thêm: Danh sách các thực phẩm gây táo bón hàng đầu bạn nên hạn chế

Triệu chứng táo bón ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh bị táo bón thường có những dấu hiệu sau:

• Trẻ đi ngoài ít hơn so với bình thường
• Phân rắn, đôi khi có thể lẫn máu
• Khó chịu, quấy khóc khi đi ngoài
• Trẻ có dấu hiệu nín đi ngoài vì sợ đau
• Xuất hiện các vết nứt ở xung quanh thành hậu môn
• Trẻ biếng ăn hay không chịu ăn
• Bụng của trẻ thường đầy chướng, căng cứng

Các triệu chứng trên đây nếu xuất hiện trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của trẻ. Trẻ thường rất dễ bị xuống cân, phát triển chậm. Vì vậy, bạn cần chú ý để sớm phát hiện và đưa trẻ thăm khám bác sĩ.

Trẻ sơ sinh bị táo bón có nguy hiểm không?

Táo bón ở trẻ sơ sinh thường không nguy hiểm nhưng cần được quan tâm và xử lý đúng cách. Nếu không được giải quyết, táo bón kéo dài lâu ngày có thể dẫn đến một số biến chứng như:

• Hậu môn nứt: Rặn mạnh có thể làm bé tổn thương da xung quanh hậu môn, gây nứt hậu môn và đau khi đại tiện.
• Trĩ: Hiện tượng sưng tĩnh mạch ở hậu môn và trực tràng có thể phát triển do sức ép khi rặn và dẫn đến bệnh trĩ.
• Tắc nghẽn đại tràng: Trong trường hợp hiếm gặp, táo bón kéo dài không được điều trị có thể dẫn đến tắc nghẽn đại tràng.
• Hội chứng ruột kích thích: Mặc dù ít gặp ở trẻ sơ sinh, nhưng táo bón kéo dài có thể góp phần vào việc phát triển hội chứng ruột kích thích khi lớn lên.

Nếu trẻ sơ sinh bị táo bón, bạn nên thảo luận với bác sĩ về các biện pháp an toàn và hiệu quả để giảm thiểu tình trạng này và tránh các biến chứng.

Cách điều trị táo bón ở trẻ sơ sinh

Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của triệu chứng mà sẽ có cách điều trị phù hợp cho trẻ. Sau đây là một số phương pháp thông dụng:

1. Mẹo chữa táo bón cho trẻ sơ sinh tại nhà

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, việc sử dụng thuốc điều trị ở trong bất cứ trường hợp nào cũng sẽ không được khuyến khích. Khi trẻ bị táo bón với mức độ nhẹ, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau:

• Thay đổi sữa công thức

Nếu trẻ bị táo bón khi sử dụng sữa công thức thì bạn nên ngưng ngay loại sữa mà trẻ đang dùng. Sau đó, hãy lựa chọn một loại sữa khác có hàm lượng chất xơ Fructooligosaccharid cao hơn.

Có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn về loại sữa công thức phù hợp với bé nhà bạn.

Mách mẹ: 5 loại sữa cho trẻ sơ sinh bị táo bón được bác sĩ khuyên dùng

• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

Nếu trẻ đang trong thời kỳ bú sữa, các mẹ cần chú ý điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho phù hợp. Hạn chế dung nạp các loại thức ăn cay nóng, khó tiêu. Đồng thời cần cân bằng hàm lượng dưỡng chất trong chế độ ăn. Đặc biệt chú ý đến hàm lượng chất xơ và chất đạm.

Chế độ dinh dưỡng cũng cần được chú ý khi bạn cho bé tập ăn dặm. Bởi đây là thời gian trẻ tiếp xúc với cách ăn uống mới. Nên bổ sung đầy đủ chất xơ từ rau củ quả, đồng thời cho trẻ uống nhiều nước hơn.

• Massage vùng bụng

Đây cũng là một trong những phương án hiệu quả giúp kích thích hoạt động hệ tiêu hóa của trẻ. Bạn nên massage vùng bụng dưới của trẻ với lực tay nhẹ nhàng. Mỗi ngày thực hiện đều đặn 1 – 2 lần đến khi trẻ tiêu hóa bình thường trở lại.

Xem chi tiết: Cách massage bụng cho trẻ sơ sinh bị táo bón dễ đi cầu

2. Sử dụng thuốc trị táo bón ở trẻ sơ sinh

Khi các triệu chứng táo bón ở trẻ sơ sinh được kích hoạt ở mức độ nặng nề thì các biện pháp tại nhà thường khó lòng đáp ứng triệu chứng. Lúc này, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc để sớm khắc phục tình hình. Dưới đây là một số thuốc thông dụng với trường hợp táo bón ở trẻ sơ sinh:

Thuốc thụt hậu môn:

Glycerin là thuốc thụt hậu môn phổ biến nhất có tác dụng giúp trẻ nhanh chóng có cảm giác muốn đại tiện. Loại thuốc này có thể phát sinh các phản ứng phụ như:

• Giảm phản xạ đi cầu
• Viêm nhiễm hậu môn

Trẻ sơ sinh là đối tượng rất nhạy cảm nên bạn cần chú ý nhiều hơn. Dùng thuốc đúng cách theo hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc Glycerin để điều trị táo bón cho trẻ.

Thuốc nhuận tràng:

Nhóm thuốc này không được khuyến cáo với những trẻ dưới 2 tuổi. Nhưng trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ vẫn sẽ phải cân nhắc chỉ định. Đối với trẻ sơ sinh, các thuốc chứa Maltsupex hoặc Metamucil sẽ được dùng phổ biến hơn:

• Sorbitol, Lactulose đường uống: 2 loại thuốc nhuận tràng thẩm thấu này sẽ giúp trẻ dễ đi ngoài hơn nhờ tác dụng giữ nước trong lòng ruột với cơ chế làm tăng áp suất.
• Polyethylen glycol: loại thuốc này khá ăn toàn khi sử dụng cho trẻ. Thuốc có tác dụng làm mềm phân để giúp trẻ đi ngoài được dễ hơn. Không nên dùng khi trẻ bị tắc nghẽn ruột hay phải uống nhiều nước.

Khi các loại thuốc trên đây không đáp ứng, bác sĩ có thể sẽ chỉ định thuốc Bisacodyl cho trẻ dùng. Đây là loại thuốc nhuận tràng kích thích có tác dụng là, tăng nhu động ruột chỉ sau 8 – 12 giờ kể từ lúc uống. Cần thận trọng bởi thuốc này có thể gây ra nhiều tác dụng ngoại ý, nhất là khi lạm dụng.

6 Cách ngăn ngừa táo bón cho trẻ sơ sinh

Sau đây là một số biện pháp giúp làm giảm nguy cơ mắc chứng táo bón ở trẻ sơ sinh:

• Khi trẻ đang bú sữa mẹ, bạn cần bổ sung nhiều chất xơ từ rau củ quả, hạn chế các loại đồ ăn khó tiêu, cay nóng.
• Không nên cho trẻ dùng sữa công thức quá sớm. Trong trường hợp bạn thiếu sữa buộc phải dùng sữa công thức thì chú ý chọn các loại sữa có hàm lượng chất xơ cao.
• Chú ý bổ sung lượng nước đầy đủ, phù hợp với nhu cầu của trẻ.
• Thời kỳ trẻ ăn dặm bạn cần cân bằng dưỡng chất, đặc biệt điều chỉnh sao cho hàm lượng chất xơ luôn được đảm bảo trong từng bữa ăn.
• Giúp trẻ vận động nhiều hơn để kích thích hoạt động của hệ tiêu hóa.
• Bạn có thể thực hiện việc massage vùng bụng cho trẻ ngay cả khi trẻ không bị táo bón.

Táo bón ở trẻ sơ sinh là tình trạng phổ biến nhưng thường không đáng lo ngại nếu được xử lý kịp thời và đúng cách. Điều quan trọng là phụ huynh cần nhận biết sớm và tìm kiếm giải pháp khắc phục khoa học từ y tế để đảm bảo sức khỏe cho bé yêu.

THÔNG TIN HỮU ÍCH CHO MẸ

• Trẻ sơ sinh bị táo bón mẹ nên ăn gì & không ăn gì tốt?
• Trẻ sơ sinh bị táo bón lâu ngày – Ba mẹ cần cảnh giác