Bệnh Tim To là gì? Có nguy hiểm không? Cách chữa thế nào?

Tim to là hiện tượng trái tim có kích thước lớn hơn bình thường, là một dạng bệnh lý tim mạch nguy hiểm có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng, độ tuổi nào, phổ biến nhất là ở nam giới từ 20 – 50 tuổi. Bệnh nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như suy tim, hở van tim, phù toàn thân, rối loạn nhịp tim, tạo nên cục máu đông gây đột quỵ, nhồi máu cơ tim…

Bệnh tim to là gì?

Đa phần chúng ta thường nghe đến hở van tim, suy tim, rối loạn nhịp tim, ít khi nghe đến bệnh tim to. Có thể hiểu, như tên gọi của mình, bệnh tim to tức là căn bệnh xảy ra khi kích thước trái tim bỗng nhiên trở nên to hơn so với kích thước thông thường, có thể nhận thấy thông qua phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh. Thực tế, tim to không phải là bệnh, đây là hiện tượng thay đổi đường kính tim có liên quan đến một bệnh lý về tim mạch nào đó trong cơ thể.

Tim là cơ quan có vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ tuần hoàn, thông thường, quả tim có kích thước gần bằng một nắm tay, được cấu thành bởi tâm thất, tâm nhĩ, van tim, động mạch và tĩnh mạch. Tim người có 4 ngăn gồm 2 tâm thất và 2 tâm nhĩ, trong đó, thành tâm thất là bắp thịt. Tim to còn được gọi là giãn phì đại buồng tim, xảy ra khi đường kính tim lớn hơn thông thường, nguyên nhân là do các bắp thịt dày và to lên khiến tâm thất nhỏ lại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của tim. 

Tình trạng này có thể xảy ra do tổn thương cơ tim hoặc do một nguyên nhân, bệnh lý bất thường nào đó khiến thành tim dày lên. Do tâm thất nhỏ lại nên tim phải hoạt động mạnh hơn bình thường nhằm đảm bảo cung cấp đủ lượng máu đến các cơ quan khác. Đa phần, chứng cơ tim phì đại (tim to) khiến cơ tim dày lên hoặc giãn rộng, thường sẽ làm giảm đáng kể khả năng bơm máu của tim.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh tim to

Khi mắc bệnh tim to, người bệnh thường gặp phải tình trạng vách ngăn giữa hai tâm thất rộng hơn hoặc cơ tâm thất dày lên bất thường, khiến kích thước của trái tim to hơn, làm suy giảm đáng kể khả năng bơm máu của trái tim, ảnh hưởng nhiều đến hệ tuần hoàn và các cơ quan trong hệ tuần hoàn. Người mắc chứng tim to dễ gặp phải các triệu chứng bất thường như: 

• Thường xuyên gặp phải những cơn đau tức, khó chịu ở ngực
• Hay bị hoa mắt, chóng mặt, có khi choáng, ù tai thậm chí ngất xỉu
• Thường cảm thấy khó thở khi làm việc, lao động, nhất là lao động nặng nhọc
• Nếu nghiêm trọng có thể thấy khó thở trong sinh hoạt hàng ngày, thậm chí khó thở ngay cả khi ngủ, nghỉ ngơi…
• Tim đập không đều, nhịp tim rung, thường sẽ nhanh và mạnh hơn bình thường
• Cơ thể mệt mỏi, uể oải, luôn trong trạng thái thiếu hụt năng lượng, không có sức sống
• Một số trường hợp còn bị tăng huyết áp, phù nề bàn tay, bàn chân thậm chí toàn thân…

Bệnh tim to có thể được nhận biết qua các triệu chứng đặc trưng đã đề cập. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp, người bệnh thậm chí không hề gặp phải triệu chứng bất thường nào hoặc các triệu chứng chỉ thoáng qua, không rõ ràng. Triệu chứng bệnh sẽ phụ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh, có thể nhận thấy rõ ràng hơn khi bệnh nhân lao động gắng sức. 

Nguyên nhân gây bệnh phì đại cơ tim

Tim to là một dấu hiệu cảnh báo cơ thể, cụ thể là hệ tim mạch đang gặp phải một vấn đề bất thường nào đó. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này, tuy nhiên, phổ biến nhất là do một dị tật bẩm sinh hoặc một bệnh lý tim mạch nào đó trong cơ thể gây ra, khiến cơ tim dày lên bất thường. Một số nguyên nhân gây ra bệnh tim to có thể kể đến như:

1. Do dị tật bẩm sinh ở tim

Bệnh tim bẩm sinh là các dị tật bất thường về cấu trúc tim, xảy ra ở các tuần đầu của thai kỳ khi tim đang hình thành. Chứng tim to được xếp vào một dạng rối loạn tim bẩm sinh với các triệu chứng đặc trưng như:

• Thông liên thất: Lỗ thông liên thất lớn khiến lượng máu qua tim, lên phổi tăng bất thường, dẫn đến tim phải làm việc quá mức, lâu ngày làm giãn cơ tim, gây ứ máu và suy tim.
• Thông liên nhĩ: Là hiện tượng máu đi từ nhĩ trái qua nhĩ phải, xuống thất phải, điều này khiến lượng máu mà thất phải phải tiếp nhận lớn hơn, lâu dần làm giảm buồng tim, gây suy thất phải.
• Bệnh tim Ebstein: Còn được gọi là dị dạng van 3 lá, khiến các lá van của van ba lá thấp hơn so với bình thường, biến chúng trở thành một phần của tâm nhĩ phải, làm tâm nhĩ phải lớn hơn gây ra tình trạng tim to bất thường.
• Ống động mạch: Xảy ra khi ống nối giữa động mạch phổi và động mạch chủ không đóng lại sau sinh gây quá tải cho tuần hoàn phỗi, làm giãn động mạch phổi, giãn nhĩ trái, thất trái khiến tim to hơn bình thường.
• Tứ chứng Fallot: Là hội chứng có sự kết hợp của 4 khuyết tật tim bẩm sinh, làm thay đổi cấu trúc tim, khiến lượng oxy trong máu giảm đi. 

2. Do ảnh hưởng của bệnh lý về tim mạch 

Tình trạng tim to bất thường có thể là do dị tật tim bẩm sinh nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bạn đang gặp phải một bệnh lý tim mạch nguy hiểm nào đó. Các bệnh lý về tim mạch rất nguy hiểm, là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Những căn bệnh này cần được sớm phát hiện, thăm khám và điều trị để ngăn ngừa nguy cơ tử vong và tàn tật. Một số bệnh lý gây ra hiện tượng tim to có thể kể đến như:

Rối loạn nhịp tim

Rối loạn nhịp tim là tình trạng nhịp tim không ổn định, xảy ra khi xung động điện tim không bình thường, có thể nhanh, chậm hoặc không đều từng lúc. Căn bệnh này khiến máu dễ bị ứ tại tim dẫn đến cơ tim bị giãn ra gây hiện tượng phì đại cơ tim.

Triệu chứng thường gặp:

• Đau tức ngực, khó thở, tim đập nhanh
• Thở hụt hơi, thở ngắn, đánh trống ngực, hồi hộp, lo lắng
• Đau đầu, chóng mặt, choáng, xây xẩm mặt mày
• Người mệt mỏi, thiếu hụt năng lượng, có thể bị ngất xỉu…

Huyết áp cao

Cao huyết áp hay tăng huyết áp là hiện tượng áp lực máu lên thành động mạch tăng cao. Khi bị cao huyết áp, tim phải tăng hoạt động, phải gồng lên để bơm máu mạch hơn nhằm đưa máu đến các cơ quan khác trong cơ thể. Nếu tình trạng này kéo dài, tâm thất trái dễ bị to ra, dày lên gây ra tình trạng tim to, suy tim do cơ tim yếu dần đi.

Triệu chứng nhận biết: 

• Nhức đầu, choáng váng, chóng mặt
• Đau tim, đau tức ngực, khó thở, buồn nôn và nôn
• Chảy máu mũi
• Có vết máu trong mắt hoặc bị xuất huyết kết mạc
• Ngứa hoặc tê ở các chi… 

Bệnh mạch vành 

Bệnh mạch vành là căn bệnh xảy ra khi một hoặc nhiều nhánh của động mạch vành bị hẹp do sự tích tụ của mảng xơ vữa trong lòng động mạch. Khi các mảng xơ vữa này dày lên, lòng động mạch có thể bị hẹp, tắc nghẽn khiến cơ tim không nhận đủ lượng máu và oxy cần thiết. Khi mắc căn bệnh này, tim phải tăng cường hoạt động để có thể bơm đủ lượng máu cơ thiết cho cơ thể, sau một thời gian, cơ tim bị to ra gây hiện tượng tim to khi chẩn đoán qua hình ảnh.

Triệu chứng nhận biết: 

• Đau thắt, cảm giác bị đè nén, thường xuyên bị tức ngực không ổn định
• Có cảm giác nặng nề, khó chịu hoặc nóng rát, đau ran ở ngực
• Đôi khi ngực bị đau âm ỉ, khó chịu kèm theo các triệu chứng như khó thở, buồn nôn
• Một số triệu chứng khác có thể kể đến như đánh trống ngực, tim đập nhanh, đầy bụng, người uể oải, mệt mỏi.

Bệnh van tim

Bệnh van tim là một trong những bệnh lý tim mạch thường gặp, xảy ra khi chức năng hoạt động của một hoặc nhiều van tim bị ảnh hưởng, làm quá trình lưu thông máu không thể diễn ra bình thường. Có 2 dạng bệnh van tim thường gặp là hẹp van tim và hở van tim. Khi van tim bị tổn thương, để có thể bơm đủ lượng máu cần thiết cho cơ thể, tim phải tăng cường hoạt động, điều này khiến cơ tim bị dày lên hoặc giãn ra làm to tim. Lâu ngày ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng co bóp của tim, gây suy tim, loạn nhịp tim… 

Triệu chứng nhận biết:

• Khó thở, xảy ra thường xuyên ngay cả khi nghỉ ngơi
• Khó chịu, cảm giác đè nén, áp lực ở ngực, nhất là khi gặp phải không khí lạnh hoặc khi hoạt động
• Đánh trống ngực, nhịp tim không đều, cảm giác tim đập lộn xộn trong lồng ngực
• Suy nhược cơ thể, xây xẩm mặt mày, chóng mặt, choáng váng, có thể bất tỉnh
• Sưng mắt cá chân, bụng hoặc bàn chân, thậm chí có thể tăng cân nhanh chóng trong 1 ngày.

Bệnh cơ tim

Bệnh cơ tim là căn bệnh xảy ra ở bắp thịt trên thành tim, xảy ra khi cấu trúc cơ tim bị thay đổi, làm biến đổi chức năng của cơ tim, ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng bơm máu của tim. Khi mắc phải căn bệnh này, các cơ tim thường dày lên, và trở nên quá lớn, chai cứng làm thay đổi kích thước quả tim, khiến tim không thể co bóp liên tục. Thường xảy ra ở người thường xuyên uống rượu bia, người điều trị ung thư bằng hóa trị, xạ trị…

Triệu chứng nhận biết:

• Bệnh nhân hay có cảm giác đau tức ngực, khó chịu ở vùng ngực
• Có cảm giác khó thở, nhất là khi căng thẳng, làm việc nặng
• Thường xuyên bị ho, đặc biệt là khi nằm xuống
• Người mệt mỏi, uể oải, thiếu sức sống, chóng mặt, ngất xỉu
• Bị phù ở bàn chân, mắt cá chân… 

3. Nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân khác có thể khiến tim bị to hơn bình thường có thể kể đến như:

• Rối loạn chức năng tuyến giáp do suy giảm hoặc cường giáp
• Thiếu máu do giảm số lượng hồng cầu
• Dư thừa sắt gây bệnh nhiễm sắc tố sắt mô gây sưng buồng tim bên trái
• Tràn dịch màng tim
• Tích tụ nhiều mỡ, chất béo quanh tim khiến tim to hơn bình thường…

Bệnh tim to có nguy hiểm không? Các biến chứng thường gặp

Bệnh tim to có nguy hiểm không là thắc mắc chung của nhiều người. Trả lời thắc mắc này, các chuyên gia Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc Dân Tộc cho biết, bệnh phì đại cơ tim có mức độ nguy hiểm cao. Căn bệnh này cùng các bệnh lý tim mạch khác đều rất nguy hiểm, có thể gây tử vong nếu không được sớm phát hiện và điều trị.

Ban đầu, các triệu chứng bệnh thường không rõ rệt, sức khỏe của bệnh nhân cũng không bị ảnh hưởng nhiều. Tuy nhiên, lâu ngày, khi cơ tim bị phì đại, chức năng và cấu trúc tim sẽ bị biến đổi, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Tùy vào mức độ bệnh mà triệu chứng ở mỗi người là không giống nhau, thậm chí có nhiều trường hợp không có biến chứng bất thường nào. Vì thế, tốt nhất nếu cảm thấy cơ thể không khỏe, nghi ngờ sức khỏe tim mạch có vấn đề, bạn nên nhanh chóng thăm khám để được chẩn đoán và điều trị. 

Các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra với người bị phì đại cơ tim có thể kể đến như:

Rối loạn chức năng tâm trương

Sự dày lên và xơ cứng của cơ tim khi mắc bệnh tim to là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng rối loạn chức năng tâm trương. Tình trạng này xuất hiện do tâm thất trái khó giãn rộng, buồng tim không thể chứa đủ lượng máu cần thiết. Bệnh sẽ gây ra tình trạng suy tâm trương khiến tâm thất không còn khả năng tiếp nhận và tống máu đi như bình thường nữa. 

Suy tim 

Suy tim được xem là hậu quả cuối cùng của cơ chế sinh bệnh. Khi cơ tim bị phì đại hoặc giãn ra, tâm thất bị nhỏ lại và không thể chứa đủ lượng máu cần thiết. Lúc này, tim phải tăng cường hoạt động để đảm bảo cung cấp đủ lượng máu cần thiết cho cơ thể. Tình trạng này kéo dài làm các cơ tim yếu đi, lâu ngày gây suy tim nghiêm trọng. Không những tim bị ảnh hưởng mà các cơ quan khác trong cơ thể cũng hoạt động kém đi, gây suy kiệt cơ thể, khiến bạn thường xuyên rơi vào trạng thái mệt mỏi, uể oải, thiếu hụt năng lượng. 

Tăng nguy cơ hình thành cục máu đông

Cơ tim phì đại làm biến đổi cấu trúc tim, tim to ra nhưng diện tích buồng tim, đặc biệt là tâm thất nhỏ lại sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình lưu thông máu. Hiện tượng máu ứ lại buồng tim rất dễ gây ra nguy cơ hình thành các cục máu đông. Cục máu đông hay huyết khống có thể di chuyển đến mạch vành, mạch máu não hoặc các đoạn mạch máu khác, gây gia tăng nguy cơ hẹp, tắc nghẽn lòng mạch. Biến chứng nguy hiểm thường gặp nhất khi có huyết khối di động trong lòng mạch chính là đột quỵ, nhồi máu cơ tim. 

Một số biến chứng khác 

Ngoài những biến chứng nguy hiểm đã đề cập, bệnh tim to còn có thể gây ra một số vấn đề như:

• Loạn nhịp tim: Do khả năng cung cấp máu của cơ thể bị suy giảm, cơ tim bị kéo căng, tim phải tăng cường hoạt động nên nhịp tim dễ trở nên rối loạn, nhanh bất thường, lâu ngày có thể gây suy tim hoặc đe dọa đến tính mạng.
• Hở van tim: Xảy ra khi các van tim bị kéo căng do cơ tim to ra, dẫn đến rò rỉ máu, khiến máu trào ngược lại buồng tim khi tim co bóp. 
• Tăng áp động mạch phổi: Cơ tim phì đại, chẳng những làm suy giảm chức năng tim mà còn khiến tình trạng hở van tim 2 lá trở nên nghiêm trọng hơn. Hiện tượng này làm ảnh hưởng đến khả năng thư giãn của tim, dễ khiến máu trào ngược lên phổi, gây sung huyết, tăng áp động mạch phổi
• Ngoài ra, bệnh cũng có thể gây gan to, phù ở tay, chân, mặt, thậm chí có thể gây ngưng tim đột ngột…

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh tim to

Có thể thấy, phì đại cơ tim là bệnh lý nguy hiểm, nếu không được sớm điều trị sẽ gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như hở van tim, suy tim, tăng áp động mạch phổi, phù tay chân, rối loạn nhịp tim. Nghiêm trọng hơn, bệnh còn có thể gây đột quỵ, nhồi máu cơ tim hoặc ngưng tim đột ngột. Do đó, chúng ta nên thăm khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/năm hoặc kiểm tra sức khỏe tim mạch khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng bất thường.

Phương pháp chẩn đoán

Bệnh thường được chẩn đoán qua thăm khám lâm sàng, tìm hiểu tiền sử bệnh của bệnh nhân và người thân, thông qua việc nghe tim và các xét nghiệm lâm sàng khác. Khi người bệnh có dấu hiệu phì đại cơ tim, tùy vào tình trạng, biểu hiện mà bạn sẽ được bác sĩ đề nghị thực hiện các kiểm tra như:

• Chụp X-quang ngực
• Chụp CT tim và mạch vành
• Xét nghiệm máu
• Điện tâm đồ (ECG)
• Siêu âm tim
• Holter điện tâm đồ
• Chụp MRI tim… 

Phương pháp điều trị

Dựa vào kết quả chẩn đoán, các bác sĩ sẽ đưa ra kết luận và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng đối tượng bệnh nhân. Các phương pháp điều trị căn bệnh này rất đa dạng, lý do là bệnh có thể liên quan đến nhiều bệnh lý tim mạch khác. Với tình trạng nhẹ, chưa quá mức nghiêm trọng, bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc điều trị.

Các thuốc này có tác dụng cải thiện chức năng tim, hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa biến chứng. Bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng một số loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc cùng nhau. Một số thuốc điều trị được sử dụng phổ biến thường là thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế angiotensin, renin, aldosterone; thuốc chẹn beta, thuốc đối kháng aldosterone, thuốc ức chế SGLT2, thuốc làm loãng máu… 

Đối với một số trường hợp bệnh nhân không đáp ứng với việc điều trị bằng thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định đặt thiết bị cấy ghép nhằm làm giảm các triệu chứng bệnh. Thường sẽ đặt thiết bị tái đồng bộ tim (CRT) để giúp tâm thất co bóp đồng bộ, ngăn ngừa nguy cơ suy tim tiến triển, tăng khả năng gắng sức của tim. Có thể sử dụng máy khử rung cấy ghép (ICD) cho người rối loạn nhịp thất để đưa nhịp tim trở lại bình thường hoặc kết hợp hai loại máy này cùng nhau, gọi là CRT-D. 

Nếu việc dùng thuốc hoặc đặt thiết bị cấy ghép đều không mang lại hiệu quả, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật để đề trị. Nếu bị hở van tim thì tiến hành sửa hoặc thay van tim, nếu bệnh nhân suy tim cấp hoặc sốc tim thì đặt ECMO để chờ cho cơ tim hồi phục. Ngoài ra, bệnh nhân có thể được cấy ghép dụng cụ hỗ trợ thất trái cơ học hoặc được cấy ghép tim nếu bị suy tim giai đoạn cuối. 

Biện pháp phòng ngừa bệnh tim to

Tim to là căn bệnh dễ xuất hiện ở người bị tăng động mạch phổi, người bị cao huyết áp, mỡ máu, mắc bệnh lý tim mạch hoặc bị đái tháo đường. Ngoài ra, căn bệnh này cũng hay gặp ở người thường xuyên sử dụng rượu bia, thuốc lá, lạm dụng chất kích thích, người thừa cân, béo phì, ít vận động, có chế độ ăn uống thiếu khoa học… Với bệnh tim to nói riêng và các bệnh lý về tim mạch nói chung, chúng ta có thể phòng ngừa bằng cách:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý, tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây, các thực phẩm lành mạnh, đặc biệt là những thực phẩm có thể ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Nên ăn thịt nạc, cá loại cá giàu omega-3, các loại hạt, dùng dầu thực vật thay cho mỡ, dầu động vật
• Hạn chế sử dụng mỡ động vật, nội tạng động vật, các thức ăn chứa nhiều chất béo bão hòa, hạn chế thịt đỏ, đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thực phẩm nhiều đường, nhiều muối, nhiều gia vị…
• Từ bỏ các thói quen xấu ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe như hút thuốc lá, uống rượu bia, lạm dụng chất kích thích, thức khuya ngủ muộn, ngủ quá nhiều hoặc quá ít, lười vận động, thường xuyên ngồi hoặc nằm một chỗ
• Tích cực vận động, rèn luyện sức khỏe, nên luyện tập thể dục thể thao đều đặn 30 phút mỗi ngày, chọn những môn thể thao vừa sức như bơi lội, đi bộ, chạy bộ chậm, đạp xe… 
• Thăm khám sức khỏe định kỳ 1 – 2 lần/năm để kịp thời phát hiện và điều trị các vấn đề bất thường của cơ thể.
• Cân đối thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh căng thẳng, mệt mỏi kéo dài, nên biết cách thư giãn, giải tỏa tâm trạng để tránh nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Nhìn chung, bệnh tim to là một trong những bệnh lý tim mạch nguy hiểm, xảy ra khi kích thước trái tim lớn hơn bình thường do cơ tim phì đại, khoảng cách giữa hai tâm thất mở rộng. Bệnh nếu không sớm điều trị sẽ gây những biến chứng như suy tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, hở van tim… Vì vậy, nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào, nghi ngờ có liên quan đến bệnh lý tim mạch, bạn nên sớm thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Có thể bạn quan tâm:

• Trụy Tim Mạch Là Bệnh Gì? Biểu hiện và Cách chẩn đoán
• Bệnh tim thiếu máu cục bộ: Triệu chứng và Hướng điều trị