Nguyên nhân bị sỏi thận tiểu ra máu và cách điều trị hiệu quả

Sỏi thận tiểu ra máu là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nghiêm trọng của bệnh lý sỏi thận, khi sỏi gây tổn thương niêm mạc đường tiết niệu và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này không chỉ gây đau đớn mà còn tiềm ẩn nguy cơ nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân và các phương pháp điều trị là điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe, phòng tránh những hậu quả nghiêm trọng.

Sỏi thận tiểu ra máu – bệnh lý nguy hiểm cần điều trị kịp thời

Sỏi thận là những khối cứng hình thành từ các khoáng chất và muối tích tụ trong thận. Khi cơ thể không loại bỏ được hết các chất thải thông qua nước tiểu, chúng có thể kết tinh lại và tạo thành sỏi.

Những viên sỏi này có kích thước khác nhau và có thể di chuyển từ thận đến các bộ phận khác của đường tiết niệu như niệu quản, bàng quang… Việc sỏi thận cọ xát, gây tổn thương trong quá trình di chuyển có thể dẫn đến hiện tượng tiểu ra máu – một triệu chứng báo hiệu bệnh đã trở nên nghiêm trọng.

Sỏi thận tiểu ra máu là tình trạng nguy hiểm vì nó cho thấy sỏi đã làm tổn thương niêm mạc đường tiết niệu hoặc gây viêm nhiễm. Việc tiểu ra máu không chỉ làm người bệnh lo lắng mà còn có thể tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, suy thận…

Do đó, người bệnh cần đi khám ngay khi có triệu chứng để được chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp nhằm ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Tham khảo thêm: Sỏi thận gây đau lưng do đâu? Cách trị giúp giảm đau nhanh

Nguyên nhân bị sỏi thận tiểu ra máu

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, từ các tổn thương vật lý đến viêm nhiễm bên trong hệ tiết niệu. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến sỏi thận gây ra hiện tượng tiểu ra máu:

1. Sỏi thận làm tổn thương niêm mạc đường tiết niệu

Khi sỏi thận hình thành và di chuyển trong đường tiết niệu, chúng có thể gây ra những tổn thương nghiêm trọng cho niêm mạc. Các viên sỏi, đặc biệt là sỏi có cạnh sắc, sẽ cọ xát vào các bộ phận như niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo khi chúng di chuyển.

Quá trình này tạo ra các vết trầy xước, làm tổn thương lớp niêm mạc mềm mại và dễ bị tổn thương của đường tiết niệu. Sự cọ xát liên tục của sỏi với các mô này có thể khiến các mạch máu nhỏ trong niêm mạc bị vỡ, dẫn đến hiện tượng chảy máu trong nước tiểu. 

2. Sỏi thận làm tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu

Khi sỏi thận phát triển với kích thước lớn, chúng có thể gây tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu trong đường tiết niệu. Sự tắc nghẽn này thường xảy ra tại những vị trí hẹp như niệu quản hoặc niệu đạo, nơi sỏi không thể di chuyển qua dễ dàng.

Khi dòng nước tiểu bị chặn lại, áp lực bên trong thận và các đường tiết niệu tăng lên đáng kể. Áp lực này gây căng giãn các mô và mạch máu nhỏ xung quanh, dẫn đến vỡ các mạch máu này. Kết quả là người bệnh có thể bị chảy máu bên trong, khi đi tiểu, máu sẽ xuất hiện trong nước tiểu.

3. Viêm nhiễm do sỏi thận

Sỏi thận không chỉ gây ra hiện tượng chảy máu mà còn có thể dẫn đến tình trạng viêm nhiễm trong đường tiết niệu. Khi sỏi thận di chuyển và cọ xát vào niêm mạc, các vết trầy xước sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập.

Điều này làm cho niêm mạc bị tổn thương không chỉ bởi áp lực vật lý mà còn bởi các tác nhân gây nhiễm trùng. Viêm niêm mạc đường tiết niệu thường khiến người bệnh gặp phải các triệu chứng như tiểu buốt, tiểu rắt, chảy máu khi tiểu tiện…

4. Các yếu tố khác

Ngoài những nguyên nhân trực tiếp từ sỏi thận, có nhiều yếu tố nguy cơ khác cũng góp phần làm tăng khả năng mắc bệnh và dẫn đến hiện tượng tiểu ra máu, một trong những yếu tố đó là di truyền.

Nếu trong gia đình có người từng mắc sỏi thận, nguy cơ bạn cũng bị sỏi thận sẽ cao hơn. Đây là yếu tố không thể thay đổi, nhưng việc nhận biết sớm có thể giúp phòng ngừa hiệu quả.

Chế độ ăn uống không hợp lý cũng là một nguyên nhân đáng kể. Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa oxalate, muối, protein động vật… có thể thúc đẩy quá trình hình thành sỏi thận. Thói quen uống ít nước cũng làm giảm lượng nước tiểu, tạo điều kiện cho khoáng chất lắng đọng trong thận.

Ngoài ra, các bệnh lý nền như bệnh tiểu đường, cao huyết áp, bệnh gout… có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận và gây ra các biến chứng, bao gồm tiểu ra máu.

Những bệnh lý này làm thay đổi quá trình chuyển hóa trong cơ thể, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích tụ các khoáng chất và muối trong thận, dẫn đến việc hình thành sỏi và gây tổn thương cho đường tiết niệu, dẫn đến tiểu ra máu.

Tham khảo thêm: Siêu âm sỏi thận: Hình ảnh, quy trình và chi phí thực hiện

Dấu hiệu nhận biết sỏi thận tiểu ra máu

Sỏi thận tiểu ra máu là một dấu hiệu nghiêm trọng của bệnh sỏi thận, thường đi kèm với nhiều triệu chứng khác. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết đặc trưng:

• Nước tiểu có màu đỏ, hồng hoặc nâu: Đây là triệu chứng rõ ràng nhất khi bị sỏi thận tiểu ra máu, màu sắc của nước tiểu thay đổi do sự hiện diện của máu trong đường tiết niệu, máu có thể xuất hiện từng đợt, không liên tục.
• Đau lưng, đau vùng hông hoặc bụng dưới: Sỏi thận thường gây ra cảm giác đau dữ dội ở lưng, hông hoặc vùng bụng dưới khi sỏi di chuyển trong đường tiết niệu, cơn đau này có thể lan xuống vùng bẹn và đùi.
• Tiểu buốt, tiểu rắt: Khi sỏi thận gây tổn thương niêm mạc hoặc gây viêm nhiễm đường tiết niệu, người bệnh thường có cảm giác tiểu buốt, tiểu rắt với lượng nước tiểu ít.
• Gián đoạn dòng chảy nước tiểu: Sỏi thận có thể gây tắc nghẽn, khiến dòng chảy nước tiểu không ổn định, đôi khi bị gián đoạn hoặc khó đi tiểu.
• Có cặn hoặc sỏi nhỏ trong nước tiểu: Trong một số trường hợp, người bệnh có thể nhìn thấy các mảnh sỏi nhỏ hoặc cặn trắng trong nước tiểu khi sỏi vỡ ra hoặc bị đào thải.

Biến chứng nguy hiểm của sỏi thận tiểu ra máu

Sỏi thận đi tiểu ra máu là tình trạng nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là các biến chứng nguy hiểm thường gặp:

1. Nhiễm trùng đường tiết niệu

Sỏi thận có thể gây tổn thương và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn đến nhiễm trùng. Nhiễm trùng đường tiết niệu nếu không được điều trị kịp thời có thể lan lên thận, gây viêm thận hoặc nhiễm trùng huyết, nguy hiểm đến tính mạng.

2. Suy thận

Khi sỏi thận gây tắc nghẽn kéo dài, dòng chảy nước tiểu bị cản trở dẫn đến thận không thể hoạt động bình thường. Tình trạng này nếu không được xử lý kịp thời có thể gây suy thận cấp tính hoặc mạn tính, làm giảm chức năng thận vĩnh viễn.

3. Thận ứ nước

Sỏi thận lớn làm tắc nghẽn dòng nước tiểu dẫn đến tình trạng ứ nước trong thận. Điều này gây áp lực lớn lên thận, dẫn đến đau đớn và có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho thận nếu không được điều trị kịp thời.

4. Suy giảm chức năng bàng quang

Sỏi thận di chuyển và gây tổn thương bàng quang có thể dẫn đến việc suy giảm chức năng của cơ quan này. Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc tiểu tiện, mất kiểm soát hoặc bị tiểu rắt, tiểu buốt kéo dài.

5. Thiếu máu

Tiểu ra máu kéo dài có thể gây thiếu máu khiến người bệnh mệt mỏi, chóng mặt, suy nhược cơ thể… Thiếu máu nghiêm trọng cũng có thể ảnh hưởng đến các chức năng quan trọng khác của cơ thể.

Tham khảo thêm: Sỏi niệu quản 1/3 trên là gì? Nguyên nhân và cách điều trị

Chẩn đoán sỏi thận tiểu ra máu bằng những cách nào?

Chẩn đoán sỏi thận là một quá trình quan trọng giúp xác định chính xác tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Dưới đây là những phương pháp phổ biến:

1. Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu là phương pháp đầu tiên và đơn giản nhất để phát hiện tiểu ra máu. Xét nghiệm này giúp xác định sự hiện diện của hồng cầu trong nước tiểu, đồng thời phát hiện các dấu hiệu khác như nhiễm trùng hoặc tinh thể khoáng chất có thể hình thành sỏi.

2. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu được sử dụng để kiểm tra nồng độ các chất như canxi, axit uric trong máu… Nếu các chỉ số này tăng cao, có thể là dấu hiệu của sỏi thận. Ngoài ra, xét nghiệm máu cũng giúp đánh giá chức năng thận để xem xét thận có bị suy yếu hay không.

3. Siêu âm thận

Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh không xâm lấn, giúp phát hiện sự hiện diện của sỏi trong thận, niệu quản, bàng quang… Đây là phương pháp hiệu quả để đánh giá kích thước, vị trí và tình trạng của sỏi mà không gây hại cho cơ thể.

4. Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)

CT scan được xem là phương pháp chẩn đoán chính xác và phổ biến nhất hiện nay trong việc phát hiện sỏi thận. Phương pháp này cung cấp hình ảnh chi tiết về sỏi và vị trí của nó trong hệ tiết niệu, giúp xác định mức độ nghiêm trọng của tắc nghẽn hoặc tổn thương do sỏi gây ra.

5. Chụp X-quang đường tiết niệu

Phương pháp chụp X-quang vùng bụng được sử dụng để tìm kiếm các viên sỏi lớn trong thận hoặc đường tiết niệu. Tuy nhiên, phương pháp này không phải lúc nào cũng phát hiện được các sỏi nhỏ hoặc sỏi không hiện rõ trên X-quang.

6. Nội soi bàng quang

Đây là phương pháp sử dụng một ống soi nhỏ đưa vào niệu đạo để kiểm tra trực tiếp bàng quang và niệu quản. Nội soi giúp phát hiện tổn thương hoặc sỏi trong các bộ phận này và đánh giá mức độ chảy máu.

Tham khảo thêm: Sỏi niệu quản 1/3 giữa là gì? Nguy hiểm không? Cách điều trị

Cách điều trị sỏi thận tiểu ra máu hiệu quả

Khi mắc sỏi thận kèm tiểu ra máu, việc điều trị kịp thời và đúng phương pháp là rất quan trọng để tránh các biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là những cách điều trị phổ biến:

1. Điều trị bằng thuốc

Phương pháp điều trị bằng thuốc thường được áp dụng cho các trường hợp sỏi thận có kích thước nhỏ và tiểu ra máu do tổn thương nhẹ. Các loại thuốc được sử dụng bao gồm:

• Thuốc giảm đau: Khi sỏi thận gây đau đớn, đặc biệt là trong quá trình sỏi di chuyển qua niệu quản hoặc bàng quang, các loại thuốc giảm đau và các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) có thể được sử dụng để giảm bớt cơn đau, cải thiện tình trạng khó chịu cho người bệnh.
• Thuốc kháng sinh: Nếu sỏi thận gây viêm nhiễm hoặc làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu, bác sĩ có thể kê đơn kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Điều này giúp ngăn ngừa vi khuẩn phát triển và lây lan, đồng thời giảm nguy cơ biến chứng do viêm nhiễm.
• Thuốc làm tan sỏi: Đối với một số loại sỏi thận, thuốc làm tan sỏi có thể được chỉ định. Ví dụ, sỏi axit uric có thể được điều trị bằng thuốc kiềm hóa nước tiểu (natri bicarbonate, potassium citrate…) để giúp hòa tan sỏi, giúp cơ thể đào thải sỏi ra ngoài một cách tự nhiên.
• Thuốc hỗ trợ đào thải sỏi: Một số loại thuốc giãn cơ niệu quản có thể được sử dụng để giúp thư giãn niệu quản, tạo điều kiện cho sỏi dễ dàng di chuyển và được đào thải qua đường tiểu. Phương pháp này thường áp dụng cho các viên sỏi nhỏ và có khả năng tự đào thải ra ngoài.

2. Các phương pháp điều trị ngoại khoa

Khi bệnh lý trở nên nghiêm trọng hoặc khi sỏi có kích thước lớn, các phương pháp điều trị ngoại khoa thường được áp dụng để loại bỏ sỏi một cách hiệu quả và ngăn ngừa các biến chứng. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

• Tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích: Sử dụng sóng xung kích từ bên ngoài cơ thể để làm vỡ sỏi thành mảnh nhỏ, sau đó đào thải qua nước tiểu. Phương pháp này không cần mổ, ít đau và hồi phục nhanh, nhưng chỉ hiệu quả với sỏi có kích thước vừa và nhỏ.
• Mổ hở: Sử dụng khi sỏi quá lớn hoặc phức tạp, bác sĩ sẽ mở vùng bụng hoặc lưng để lấy sỏi, phương pháp này xâm lấn nhiều và thời gian hồi phục lâu.
• Mổ nội soi: Ít xâm lấn hơn, bác sĩ sử dụng các dụng cụ nội soi qua vết rạch nhỏ để lấy sỏi, ít đau hơn mổ hở và thời gian hồi phục nhanh hơn.
• Laser tán sỏi: Sử dụng năng lượng laser để phá vỡ sỏi thành mảnh nhỏ qua ống nội soi, phương pháp này có thể hiệu quả với sỏi lớn cứng, đồng thời ít gây tổn thương cho các mô xung quanh.
• Nội soi ngược dòng tán sỏi: Sử dụng ống soi nhỏ qua niệu đạo để tiếp cận và phá vỡ sỏi, sau đó lấy ra ngoài. Phương pháp này ít xâm lấn, không cần phẫu thuật mở và giúp bệnh nhân hồi phục nhanh.

Tham khảo thêm: Triệu chứng sỏi thận ở phụ nữ và giải pháp điều trị tốt nhất

3. Sử dụng biện pháp tự nhiên

Bên cạnh các phương pháp điều trị y khoa hiện đại, một số người bệnh sỏi thận cũng tìm đến các phương pháp dân gian để hỗ trợ điều trị. Những phương pháp này thường sử dụng các loại thảo dược tự nhiên với mục tiêu giảm đau, làm tan sỏi hoặc giúp sỏi dễ dàng đào thải ra ngoài:

• Uống nước râu ngô: Râu ngô có tác dụng lợi tiểu, giúp tăng cường bài tiết nước tiểu và hỗ trợ việc đào thải sỏi ra ngoài. Người bệnh thường nấu nước râu ngô để uống hàng ngày.
• Dùng cây mã đề: Mã đề là loại thảo dược có tính mát và khả năng thanh lọc cơ thể, giúp lợi tiểu và làm mát gan, thận. Nước sắc từ lá hoặc hạt mã đề có thể giúp hỗ trợ đào thải sỏi.
• Uống nước dứa: Nước ép từ dứa (thơm) được coi là phương pháp dân gian hiệu quả để làm tan sỏi thận. Dứa chứa enzym bromelain có khả năng giảm viêm và giúp phá vỡ sỏi thận.
• Lá trầu không: Một phương pháp khác là kết hợp lá trầu không để uống. Theo dân gian, lá trầu không giúp làm tan sỏi, giúp sỏi dễ dàng đào thải qua đường tiết niệu.
• Uống nước rau ngổ: Rau ngổ được cho là có tác dụng làm giãn cơ trơn, giúp sỏi dễ dàng di chuyển và thải ra ngoài. Nước ép rau ngổ tươi hoặc nước sắc rau ngổ thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị sỏi thận.

Bị sỏi thận tiểu ra máu nên và không nên làm gì?

Khi bị sỏi thận, việc chăm sóc và thay đổi lối sống đúng cách là vô cùng quan trọng để hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, đồng thời tránh các thói quen xấu có thể làm tình trạng sỏi trở nên trầm trọng. Cụ thễ:

Người bệnh nên:

• Uống từ 2-3 lít nước mỗi ngày giúp pha loãng nước tiểu và thúc đẩy quá trình đào thải sỏi thận, đồng thời giảm triệu chứng tiểu ra máu.
• Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ và vitamin, hạn chế muối, đường, thực phẩm chứa nhiều oxalate (cải bó xôi và sô cô la để ngăn ngừa sự tích tụ sỏi.
• Tập thể dục nhẹ nhàng hoặc vận động đều đặn giúp cơ thể tuần hoàn tốt và hỗ trợ quá trình đào thải sỏi thận, nhưng tránh các hoạt động gắng sức.
• Tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc làm tan sỏi… để kiểm soát triệu chứng và tăng hiệu quả điều trị.
• Theo dõi tình trạng sỏi thận qua các buổi khám định kỳ để kịp thời điều chỉnh phương pháp điều trị và kiểm soát bệnh hiệu quả.

Người bệnh không nên:

• Người bị sỏi thận tiểu ra máu không nên vận động quá mạnh để tránh làm sỏi di chuyển và gây tổn thương thêm cho niệu quản.
• Không nên tự ý dùng thuốc giảm đau hay kháng viêm mà không có chỉ định từ bác sĩ.
• Nên tránh ăn các thực phẩm chứa nhiều oxalat như rau bina, sô-cô-la, hạt điều, trà đen… vì có thể làm tăng sự hình thành sỏi oxalat canxi.
• Không nên uống rượu bia hay hút thuốc lá vì những thói quen này có thể gây hại cho thận, làm giảm khả năng bài tiết của cơ thể.
• Uống quá ít nước sẽ làm nước tiểu đậm đặc, tăng nguy cơ hình thành sỏi.
• Không nên nhịn tiểu vì có thể gây ứ đọng nước tiểu, tạo điều kiện cho sỏi phát triển và gây nhiễm trùng.
• Việc tiêu thụ quá nhiều muối và thực phẩm giàu đạm sẽ làm tăng lượng canxi và axit uric trong nước tiểu, từ đó tạo điều kiện cho sỏi phát triển thêm.

Tham khảo thêm: Sỏi san hô là tình trạng gì? Nguyên nhân và giải pháp điều trị

Người bị sỏi thận tiểu ra máu nên ăn gì?

Người bị sỏi thận và tiểu ra máu cần chú ý đến chế độ ăn uống để hỗ trợ quá trình điều trị và giảm nguy cơ tái phát. Dưới đây là một số thực phẩm mà người bệnh nên bổ sung:

• Ăn nhiều trái cây giàu nước: Dưa hấu, cam, bưởi, dứa, dưa lê,… giúp cung cấp nước và lợi tiểu.
• Rau xanh giàu chất xơ: Cải bó xôi, bông cải xanh, rau diếp cá,… giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và giảm áp lực lên thận.
• Canxi tự nhiên: Sữa ít béo, cá mòi, cá hồi… để duy trì cân bằng canxi và ngăn ngừa sỏi oxalat canxi.
• Thực phẩm giàu magie: Hạt hạnh nhân, hạt điều, chuối, hạt chia… giúp ngăn ngừa sỏi oxalat canxi.
• Thực phẩm chứa oxalat: Hạn chế rau chân vịt, củ cải, socola, các loại hạt… để giảm nguy cơ tạo sỏi.
• Thực phẩm lợi tiểu tự nhiên: Rau diếp cá, mã đề, râu ngô, bồ công anh… có thể giúp đẩy sỏi thận ra ngoài.
• Hạn chế caffeine và đồ uống có cồn: Tránh uống cà phê, trà đặc, bia, rượu… để giảm nguy cơ mất nước và hình thành sỏi.
• Bổ sung thực phẩm giàu kali: Chuối, khoai lang, bí đỏ, cà chua… giúp cân bằng natri và hỗ trợ sức khỏe thận.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Đảm bảo đầy đủ vitamin, khoáng chất, protein, chất béo có lợi… trong chế độ ăn hàng ngày.

Sỏi thận tiểu ra máu khi nào nên gặp bác sĩ?

Nếu bạn bị sỏi thận và tiểu ra máu, có một số dấu hiệu mà bạn nên gặp bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời:

• Đđau dữ dội ở vùng lưng dưới, hông, bụng dưới…
• Tiểu ra máu liên tục hoặc tái diễn.
• Buồn nôn và nôn mửa xảy ra cùng với tiểu ra máu.
• Khó tiểu hoặc tiểu rắt có thể là dấu hiệu tắc nghẽn niệu đạo.
• Nếu nước tiểu có mùi hôi hoặc đục.
• Cảm giác yếu hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân.
• Khi thấy sưng phù ở mặt, tay chân.
• Không tiểu được hoặc tiểu rất ít.

Sỏi thận tiểu ra máu là dấu hiệu cảnh báo cần được chú ý và điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm. Việc duy trì lối sống lành mạnh, uống đủ nước, kiểm tra sức khỏe định kỳ… là cách hiệu quả để phòng ngừa và bảo vệ thận.

Có thể bạn quan tâm:

• Người bị sỏi thận ăn tôm được không? Bác sĩ tư vấn
• Thông tin hữu ích: Người bị sỏi thận có được ăn ổi không?