Phác Đồ Điều Trị Viêm Loét Dạ Dày Mới Nhất (Theo BYT)

Viêm loét dạ dày hay viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng niêm mạc dạ dày, tá tràng bị viêm, tổn thương. Việc điều trị thường sẽ phụ thuộc vào tình trạng nghiêm trọng của bệnh và theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh nên lưu ý theo dõi thông tin về phác đồ điều trị viêm loét dạ dày mới nhất để có sự chuẩn bị phù hợp cho bản thân. 

Nguyên tắc điều trị viêm loét dạ dày

Khi điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, người bệnh cần nắm rõ được các nguyên tắc chữa trị bệnh. Điều này cũng đảm bảo cho bệnh nhân theo dõi được tiến trình điều trị cũng như biết được tình trạng bệnh hiện tại. Mỗi nguyên nhân gây bệnh và tình trạng viêm loét sẽ có cách điều trị khác nhau, nhưng nhìn chung vẫn sẽ tuân theo một nguyên tắc để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh. 

1. Nguyên tắc chung khi điều trị

Trong quá trình điều trị viêm loét dạ dày tá tràng, các bác sĩ sẽ tuân theo nguyên tắc chữa đã được quy định từ đầu. Bệnh nhân cần chú ý một số nguyên tắc như:

• Điều trị dựa trên cơ sở bệnh lý, tình trạng nghiêm trọng của bệnh và các yếu tố gây ảnh hưởng như có nhiễm xoắn khuẩn Helycobacter pylori (Hp dạ dày), stress, căng thẳng, tăng bài tiết HCl hoặc có đang điều trị bệnh lý nào khác hay không.
• Tăng cường khả năng tái tạo niêm mạc dạ dày, cải thiện các bệnh lý đi kèm.
• Mục tiêu điều trị là bình thường hóa các chức năng và nhiệm vụ của dạ dày.

2. Mục đích điều trị

Việc đặt ra mục tiêu khi điều trị bệnh viêm loét dạ dày nhằm thống nhất được quy trình chữa bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, giảm triệu chứng bệnh nhanh nhất có thể, cũng như ngăn ngừa các biến chứng có thể gây hại cho sức khỏe. Các mục đích cơ bản khi điều trị viêm loét dạ dày tá tràng như sau:

• Giảm các yếu tố và nguy cơ gây viêm loét dạ dày. Các bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc ức chế bài tiết hoặc trung hòa HCl và Pepsin.
• Tăng cường các yếu tố bảo vệ dạ dày bằng các loại thuốc bao phủ niêm mạc dạ dày và thuốc kích thích sản xuất chất nhầy ở dạ dày.
• Tiêu diệt vi khuẩn Helycobacter pylori (nếu có).

Xem thêm:Viêm loét dạ dày tá tràng cấp tính – Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết

Phác đồ điều trị viêm loét dạ dày mới nhất

Mỗi phác đồ điều trị sẽ phù hợp với từng nguyên nhân gây ra viêm loét dạ dày như: nhiễm Hp, không nhiễm Hp, Hp tái phát,…Người bệnh nên chú ý theo dõi việc điều trị cần đúng theo phác đồ để tránh các rủi ro không mong muốn có thể xảy ra. 

Phác đồ dưới đây đã tham khảo thêm hướng dẫn mới nhất của Bộ Y Tế Việt Nam ban hành.

1. Phác đồ trị viêm loét dạ dày tá tràng không nhiễm Hp

Với trường hợp bị viêm loét dạ dày tá tràng do nguyên nhân không nhiễm vi khuẩn Hp, phác đồ điều trị sẽ có nhiều dạng như: dùng thuốc, không dùng thuốc, dùng thuốc phòng ngừa Hp tái phát. Bác sĩ sẽ kiểm tra tình trạng bệnh và chỉ định điều trị phù hợp. 

Điều trị không dùng thuốc

Việc điều trị không dùng thuốc đòi hỏi người bệnh cần lưu ý việc ăn uống và sinh hoạt hằng ngày. Cần thay đổi một số thói quen và tuân theo hướng dẫn chỉ định bảo vệ sức khỏe của bác sĩ để cải thiện bệnh hiệu quả. 

• Người bệnh cần tránh các loại thức ăn và yếu tố có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày. Các yếu tố cần tránh bao gồm: Thức ăn có nhiều gia vị, thức ăn chua cay, rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích khác.
• Tránh các yếu tố có thể gây hoạt hóa Axit trong mật, bao gồm giảm tiêu thụ các chất béo.
• Tạo ra môi trường lành mạnh trong dạ dày và tránh gây áp lực lên dạ dày. Các biện pháp bao gồm ăn thành nhiều bữa trong ngày, mỗi bữa không nên ăn quá nhiều, chỉ ăn vừa đủ no, ăn thức ăn nhẹ, thức ăn lỏng. Bữa tối cuối cùng nên kết thúc trước thời gian đi ngủ khoảng 3 giờ.
• Có thể bổ sung sữa để trung hòa nhanh axit dạ dày khi cảm thấy đau dạ dày.
• Hạn chế căng thẳng, stress, áp lực. Cần dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn.

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng phương pháp nội khoa, dùng thuốc Tây sẽ phù hợp cho các trường hợp viêm dạ dày tá tràng do lạm dụng thuốc Corticoid, NSAIDs hoặc có khối u ác tính trong dạ dày:

Dùng thuốc ức chế bơm Proton:

• Loét hành tá tràng không gây biến chứng: Sử dụng thuốc Omeprazole 20 mg / ngày và Lansoprazole 15 mg / ngày. Sử dụng liên tục trong 4 tuần.
• Loét dạ dày có biến chứng: Sử dụng Omeprazole 20 mg / lần, 2 lần / ngày và Lansoprazole 30 mg / lần / ngày. Sử dụng liên tục trong 6 – 8 tuần.

Sử dụng thuốc đối kháng H2 Receptor:

• Loét tá tràng không có biến chứng: Cimetidine 800 mg / lần / 2 lần ngày, Ranitidine và Nizatidine 300 mg / lần / 2 lần ngày và Famotidine 40 mg / lần / ngày trươc lúc đi ngủ. Sử dụng liên tục trong 6 tuần.
• Loét dạ dày:  Cimetidine 400 mg / lần / 2 lần / ngày, Ranitidine, Nizatidine 150 mg / lần / 2 lần ngày và Famotidine 20 mg / lần / 2 lần / ngày, sử dụng liên tục trong 8 – 12 tuần.

Loét dạ dày tá tràng có biến chứng không được khuyến cáo sử dụng thuốc đối kháng H2 Receptor.

Thuốc trung hòa Axit dạ dày:

• Sử dụng thuốc thuộc nhóm  Aluminum Hydroxide, Magne Hydroxide, uống thuốc trước bữa ăn chính 30 phút, mỗi ngày 3 – 4 lần.

Thuốc Sulcralfate:

• Sử dụng 1g / lần / 4 lần / ngày trong tất các các trường hợp loét không biến chứng.

Điều trị hội chứng Zollinger – Ellison:

• Sử dụng Omeprazole hoặc Lansoprazole 60 mg / lần / ngày.

Điều trị duy trì dự phòng viêm loét dạ dày không nhiễm khuẩn Hp tái phát:

Viêm loét dạ dày có thể tái phát nếu không được điều trị và phòng ngừa đúng cách. Tuy không nhiễm khuẩn Hp nhưng khả năng tái phát bệnh vẫn rất cao. Người bệnh cần chú ý tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu nguy cơ phát bệnh trở lại.

• Điều trị dự phòng loét biến chứng hoặc có biến chứng từ trước: Sử dụng Corticoid, NSAIDs và thuốc kháng đông cho người trên 70 tuổi.
• Điều trị duy trì: Sử dụng thuốc đối kháng H2 Receptor như Cimetidine 400 – 800 mg / lần / ngày hoặc Ranitidine, Nizatidine 150 – 300 mg / lần / ngày và Famotidine 20 – 40 mg/ lần / ngày. Uống thuốc trước lúc đi ngủ.

Gợi ý: Viêm loét dạ dày có chữa khỏi được không? Giải đáp thắc mắc 

2. Phác đồ điều trị viêm loét dạ dày có nhiễm Hp

Nhiễm vi khuẩn Hp là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Ngoài phác đồ chung, với mỗi tình trạng bệnh bác sĩ sẽ chỉ định kết hợp thêm với các phác đồ riêng nhằm nâng cao hiệu quả khi điều trị bệnh. 

Phác đồ chung

Đa số các trường hợp bị viêm loét dạ dày do nhiễm khuẩn Hp thường sẽ tuân theo phác đồ chung này để điều trị bệnh:

• Sử dụng Omeprazole 20 mg, Lanzoprazole 30 mg, Rabeprazole 10 mg và Pantoprazole 40 mg.
• Sử dụng thuốc 2 lần mỗi ngày, trước bữa ăn sáng và trước khi đi ngủ.

Bên cạnh đó cần kết hợp với các phác đồ điều trị cụ thể như:

Phác đồ 1

Sử dụng Metronidazol – Tetracyclin – Bismuth liên tục trong 14 ngày (không dùng cho trẻ em dưới 18 tuổi) với liều lượng cụ thể như sau:

• Metronidazol 250 mg, 2 viên lần / 2 lần / ngày.
• Tetracyclin 250 mg / 2 viên lần / 2 lần / ngày.
• Pepto Bismuth, 2 viên / lần / 2 lần / ngày.

Ngoài ra có thể sử dụng kết hợp với thuốc kháng Histamine H2, liên tục trong 4 – 6 tuần.

Phác đồ 2

Sử dụng thuốc điều trị liên tục trong 10 – 14 ngày như sau:

• Clarithromycin 500 mg, 1 viên / lần / 2 lần / ngày.
• Amoxillin 500 mg, 2 viên lần / 2 lần / ngày.
• Thuốc ức chế bơm Proton 1 viên / lần, 2 lần / ngày, sử dụng liên tục trong 10 – 14 ngày.

Phác đồ 3

Phác đồ sử dụng thuốc điều trị trong 10 ngày cụ thể như sau:

• Amoxillin 500 mg / 2 viên / lần / 2 lần / ngày.
• Clarithromycin 500 mg / 1 viên / lần / 2 lần / ngày.
• Thuốc ức chế bơm Proton (Esomeprazol 40 mg) / 1 viên lần / 2 lần / ngày.

Có thể phối hợp thêm Metronidazole 500 mg hoặc Tinidazole 500 mg / 2 lần ngày, liên tục trong 10 ngày nếu cần thiết.

Phác đồ 4

Phác đồ điều trị viêm loét dạ dày trong 10 ngày với các loại thuốc cụ thể như:

• Levofloxacin 500 mg / 1 viên / lần / 1 lần/ ngày, sử dụng liên tục 10 ngày.
• Thuốc ức chế bơm Proton 1 viên / lần / 2 lần / ngày, sử dụng liên tục trong 10 ngày. 

Phác đồ điều trị viêm loét dạ dày nhiễm khuẩn Hp tái phát

Nếu không loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn Hp từ niêm mạc dạ dày, có thể dẫn đến việc vi khuẩn này tái phát và gây ra viêm loét dạ dày trở lại.

• Sử dụng phác 3 hoặc 4 trong một tuần. Sau đó, tùy theo trường hợp mà có cách xử lý thích hợp như sau:
• Loét dạ dày có hoặc không có biến chứng: Sử dụng thuốc ức chế bơm Proton và thuốc kháng thụ thể H2 Receptor liên tục trong 3 tuần.
• Sử dụng thuốc ức chế bơm Proton và thuốc kháng thụ thể H2 Receptor liên tục trong 4 – 6 tuần phụ thuộc vào tình trạng loét dạ dày tá tràng.

Lưu ý: Các thuốc Tây y tuy có hiệu quả điều trị bệnh nhanh nhưng hiệu quả thường không triệt để, bệnh dễ tái phát. Nếu đã dùng thuốc lâu không thấy có hiệu quả hoặc xuất hiện tình trạng nhờn thuốc, kháng thuốc thì người bệnh nên dùng và chuyển sang cách chữa tối ưu hơn.

Tham khảo thêm: Bệnh viêm loét dạ dày có nguy hiểm không? Thông tin cần biết

3. Một số lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị viêm loét dạ dày

Một số vấn đề cần lưu ý khi sử dụng thuốc ức chế bơm Proton bao gồm:

• Uống thuốc khi đói hoặc khi dạ dày rỗng. Thời gian tốt nhất để uống thuốc là trước bữa ăn 60 phút hoặc sau bữa ăn 120 phút.
• Sử dụng thuốc kháng sinh cần sử dụng ngay sau bữa ăn chính.
• Nếu cần dùng thuốc ức chế bơm Proton kéo dài, cần cân nhắc giảm liều lượng thuốc dần đều trước khi ngừng  thuốc hẳn.
• Thuốc ức chế bơm Proton có thể gây rối loạn hệ thống tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy và gây ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh, bao gồm đau đầu, mệt mỏi.

Ngoài ra, trên thực tế các nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thuốc ức chế bơm Proton có thể gây ra một số vấn đề như:

• Tăng nguy cơ ung thư dạ dày
• Tăng nguy cơ viêm phổi, nhiễm trùng vi khuẩn Clostridium Difficile.
• Có thể làm giảm khả năng hấp thụ Vitamin.
• Gia tăng nguy cơ loãng xương.
• Thuốc ức chế bơm Proton có thể tương tác với các loại thuốc cần môi trường axit để hấp thu. Do đó, không sử dụng chung với thuốc kháng nấm (Griseofulvin, Ketoconazole, Itraconazole), thuốc kháng sinh (Cefpodoxim) và thuốc sắt, khoáng chất, vitamin.
• Thuốc ức chế bơm Proton có thể làm giảm tác dụng của Clopidogrel. Do đó, trao đổi với bác sĩ nếu cần dùng chung các loại thuốc này.

Lưu ý: Trước khi dùng thuốc, đặc biệt là với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để tránh gây ảnh hưởng đến sức khỏe. 

Tiên lượng điều trị và phòng ngừa viêm loét dạ dày tá tràng

Việc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng cần phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản gây bệnh. Để việc điều trị diễn ra thuận lợi, người bệnh cần tuân thủ theo phác đồ điều trị viêm loét dạ dày mới nhất và hướng dẫn của bác sĩ.

Bên cạnh đó, để ngăn ngừa viêm loét dạ dày tá tràng, người bệnh có thể tham khảo một số lưu ý phòng ngừa như sau:

• Không sử dụng rượu, bia, thuốc lá và các chất kích thích khác.
• Tránh các nguồn phổ biến có thể gây tái nhiễm vi khuẩn Hp. Không sử dụng các loại thực phẩm, nguồn nước bị ô nhiễm, thức ăn không rõ nguồn gốc.
• Giữ vệ sinh cơ thể, khu vực sống để tránh tái nhiễm vi khuẩn Hp. Rửa tay bằng xà phòng sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn uống.
• Không ăn uống chung hoặc sử dụng chung dụng cụ ăn uống với người khác.
• Nếu cần sử dụng thuốc chống viêm không chứa Steroid, hay trao đổi với bác sĩ về các biện pháp phòng ngừa và tránh các rủi ro liên quan đến dạ dày.

Viêm loét dạ dày tá tràng là một bệnh lý tương đối phổ biến và có diễn tiến phức tạp. Việc điều trị phụ thuộc vào các nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của các vết loét. Trao đổi với bác sĩ nếu có bất cứ thắc mắc nào về phác đồ điều trị viêm loét dạ dày mới nhất để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể. Tránh tự ý điều trị mà không có sự chỉ định của bác sĩ có thể khiến bệnh thêm nghiêm trọng hơn. 

Có thể bạn quan tâm: 

• 10 Cây Thuốc Nam Chữa Viêm Loét Dạ Dày An Toàn, Hiệu Quả
• Bị viêm loét dạ dày nên ăn gì, uống gì và kiêng gì để bệnh mau hồi phục?