Viêm amidan ở trẻ em và cách chữa trị hiệu quả

Viêm amidan là một bệnh lý tương đối phổ biến ở trẻ em. Khi được can thiệp kịp thời, bệnh có thể nhanh chóng biến mất chỉ sau một vài ngày. Tuy nhiên, ở nhiều trường hợp, bệnh có thể dai dẳng kéo dài khiến các vấn đề nghiêm trọng phát sinh.

Amidan chính là khối mô to khoảng bằng đầu ngón tay nằm ở cả hai bên thành họng. Nó đóng vai trò như một phần của hệ miễn dịch có tác dụng bảo vệ cơ thể, chống nhiễm trùng.

Chính vì thế mà amidan rất dễ bị các phản ứng viêm tấn công do sự xâm nhập của vi khuẩn cũng như virus. Nhất là ở trẻ em, đối tượng có sức đề kháng yếu và hệ miễn dịch chưa được hoàn thiện.

Nguyên nhân trẻ bị viêm amidan

Có rất nhiều loại vi khuẩn, virus khiến cho trẻ bị viêm amidan. Dưới đây là một số loại phổ biến:

• Vi khuẩn Streptococci nhóm A chính là tác nhân gây bệnh viêm amidan phổ biến nhất. Chúng có thể dễ dàng lây nhiễm bằng cách tiếp xúc với đối tượng bị nhiễm khuẩn.
• Viêm amidan ở trẻ em có thể là hệ quả của chứng cảm lạnh thông thường. Do khi bị cảm sự kết hợp của các virus cảm cúm, virus Corona, virus Rhino hay virus Adeno có thể khiến các phản ứng viêm xuất hiện.
• Một số loại vi khuẩn gây viêm phổi như Fusobacterium, Mycoplasma, Chlamydia, Streptococcus aureus… cũng dễ khiến amidan của trẻ bị viêm.
• Ngoài ra, các loại vi khuẩn lậu, giang mai hay ho gà cũng có thể gây bệnh viêm amidan ở trẻ em.

Cần lưu ý rằng, viêm amidan là bệnh lý dễ dàng lây nhiễm thông qua tiếp xúc không khí hay chia sẻ đồ ăn, thức uống.

Triệu chứng viêm amidan ở trẻ em

Các dấu hiệu nhận biết bệnh amidan ở trẻ em cũng tương tự như ở người lớn, bao gồm:

• Đau họng, khó chịu: Các phản ứng viêm phát triển sẽ khiến cho amidan sưng lên và kích hoạt triệu chứng đau rát rất khó chịu.
• Khó nuốt: Amidan sưng to không chỉ gây đau mà còn chèn ép thành họng, khiến trẻ gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, dẫn đến chán ăn.
• Hơi thở hôi: Mùi hôi là do tình trạng viêm nhiễm vi khuẩn ở trong cổ họng gây ra.
• Chảy nước dãi nhiều: Đây là một trong những dấu hiệu đặt trưng của bệnh viêm amidan ở trẻ em. Bởi tình trạng sưng đau amidan khiến trẻ không chịu nuốt dẫn tới nước bọt bị dư thừa nhiều ở trong miệng.
• Ho: Những cơn ho liên tục làm gia tăng mức độ đau rát cổ họng cũng là một triệu chứng cần chú ý.
• Sưng hạch bạch huyết: Vị trí sưng thường là quanh khu vực cổ hay dưới hàm.
• Phát ban: Triệu chứng này thường là do sự xâm nhập của vi khuẩn Streptococcus nhóm A. Phát ban thường xuất hiện ở cổ, mặt, bụng hoặc vùng lưng.
• Đau tai: Tai mũi họng thường có liên quan mật thiết với nhau. Chính vì thế mà trẻ rất dễ gặp tình trạng đau đớn dữ dội ở vùng tai, nhất là khi nuốt hay quấy khóc.
• Sốt: Triệu chứng này sẽ phát sinh khi mầm bệnh bắt đầy xâm nhập vào hệ bạch huyết của cơ thể trẻ.

Xem thêm: Trẻ bị viêm amidan sốt cao và những điều mẹ cần biết

Biến chứng

Bệnh viêm amidan thường có thể được khắc phục dễ dàng khi sớm phát hiện. Tuy nhiên, nếu không phát hiện kịp thời và điều trị đúng cách thì các vấn đề nguy hiểm có thể phát sinh. Biến chứng xuất hiện sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ.

Sau đây là những biến chứng thường gặp nếu không trị viêm amidan kịp thời:

• Ngưng thở khi ngủ: Phát sinh khi amidan sưng quá to khiến đường thở của trẻ bị tắc nghẽn. Từ đó gây cản trở nhịp thở và đôi khi trẻ sẽ bị ngưng thở khi ngủ.
• Áp xe: Đây là biến chứng rất dễ phát sinh khi nhiễm trùng amidan xuất hiện mủ. Mủ thường sẽ chứa tế bào bạch cầu, tế bào chết, mảnh vụn tế bào. Nhiễm trùng gây áp xe có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm khác nếu không được can thiệp kịp thời.
• Sốt thấp khớp: Đây cũng là một trong những biến chứng thường gặp ở trẻ em khi bị viêm amidan nặng kéo dài. Sốt thấp khớp sẽ xảy ra khi hệ miễn dịch phát sinh phản ứng tấn công vi khuẩn Streptococcus nhóm A.
• Viêm cầu thận cấp: Vi khuẩn Streptococcus nhóm A phát triển có thể gây ra biến chứng này ở dạng cấp tính.

Chẩn đoán viêm amidan ở trẻ em như thế nào?

Trước hết, bác sĩ sẽ tiến hành việc thăm khám lâm sàng. Bằng cách hỏi về các triệu chứng mà trẻ đang gặp phải và kiểm tra cổ họng. Bác sĩ có thể dùng tăm bông mềm để lấy mẫu bệnh từ amidan của trẻ và đi sinh thiết.

Việc soi dưới kính hiển vi sẽ giúp bác sĩ nhận thấy được sự hiện diện của các loại vi khuẩn gây bệnh. Để có thể đưa ra chẩn đoán xác định, xét nghiệm máu có thể sẽ được chỉ định kèm theo.

Cách điều trị viêm amidan ở trẻ em

Việc điều trị bệnh viêm amidan ở trẻ phụ thuộc vào biểu hiện triệu chứng cũng như thể trạng của trẻ. Nếu bệnh chỉ mới khởi phát ở mức độ nhẹ thì các liệu pháp chăm sóc tại nhà có thể sẽ mang lại kết quả. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, trẻ phải được điều trị theo phác đồ từ bác sĩ.

1. Điều trị tại nhà

Dưới đây là một số cách điều trị tại nhà có thể đáp ứng với các triệu chứng mà bệnh viêm amidan gây ra:

Sử dụng nước muối ấm:

Nước muối ấm có tính sát trùng cũng như kháng khuẩn tương đối cao. Điều này sẽ giúp làm giảm triệu chứng sưng đau ở cổ họng và ngăn chặn sự phát triển của các phản ứng viêm. Đồng thười, nhiệt độ ấm còn có thể làm dịu cổ họng, giảm tình trạng khô rát và khó chịu.

Bạn có thể dùng nước muối ấm để cho trẻ súc miệng vào mỗi sáng thức dậy và tối trước khi đi ngủ. Hoặc cũng có thể cho trẻ uống nước ấm pha với ít muối để bù nước cho cơ thể trẻ.

Cho trẻ uống nước đá:

Liệu pháp này có thể đáp ứng trong trường hợp amidan của trẻ bị sưng đỏ ở mức độ nặng nề. Uống nước đá có thể giúp làm giảm nóng rát và sưng ở cộ họng. Tuy nhiên chỉ sử dụng lượng đá phù hợp, tuyệt đối không được lạm dụng cách này.

Uống nước đá quá lạnh hay quá nhiều rất dễ khiến trẻ bị viêm họng. Ngoài ra, không được cho trẻ uống nước đá vào buổi sáng cũng như buổi tối trước khi ngủ. Điều này khiến nguy cơ mắc bệnh cảm lạnh tăng cao.

Sử dụng bạc hà:

Bạc hà là loại thảo dược có tính kháng khuẩn tương đối mạnh. Đồng thời có khả năng làm dịu niêm mạc họng, loại bỏ tình trạng hơi thở có mùi. Chính vì thế, có thể sử dụng để điều trị bệnh viêm amidan ở trẻ.

Thực hiện:

• Dùng 1 ít lá bác hà rửa sạch rồi đem đun sôi trong 150ml nước.
• Thêm 1/2 muỗng mật ong và quấy đều.
• Nên cho trẻ uống khi nước bạc hà còn ấm.

Sử dụng chanh:

Chanh là loại trái cây có chứa rất nhiều vitamin C, tốt cho hệ miễn dịch của trẻ. Ngoài ra, nước chanh còn có đặc tính kháng khuẩn và kháng viêm. Chính điều này sẽ đem lại tác dụng trong việc ức chế các triệu chứng viêm amidan.

Thực hiện:

• Cắt một lát chanh mỏng thả vào sữa rồi cho trẻ uống.
• Ngoài ra, có thể vắt 1 miếng chanh vào nước ấm rồi cho thêm chút muối và mật ong. Dùng nước này cho trẻ uống trực tiếp.

Chữa viêm amidan ở trẻ bằng gừng:

Gừng được sử dụng rất phổ biến trong chữa trị các bệnh thông thường như ho, cảm lạnh, viêm họng… Với những trẻ bị viêm amidan, dùng dừng cũng có thể đáp ứng được các triệu chứng. Do gừng có tính ấm và khả năng kháng viêm tốt.

Thực hiện:

• Đun sôi khoảng 150ml nước rồi thả vào vài lá trà xanh.
• Tiếp đến cho thêm vài lát gừng tươi vào và đun tiếp trong vài phút.
• Có thể cho thêm 1 chút mật ong để giúp tăng vị ngọt.
• Cho trẻ uống nước gừng khoảng 2 lần/ngày.

Ngoài việc áp dụng các liệu pháp trên đây, bạn cũng cần phải chú ý đến chế độ chăm sóc trẻ:

• Dành thời gian cho trẻ nghỉ ngơi.
• Bổ sung đủ nước cho trẻ.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm để giúp làm dịu niêm mạc họng.
• Cho trẻ ăn các loại thực phẩm lỏng và mềm.
• Giữ gìn vệ sinh cho trẻ đúng cách.
• Bổ sung vitamin và các dưỡng chất cần thiết.
• Tránh cho trẻ sử dụng nhóm thực phẩm cay nóng.

2. Khi nào đưa trẻ thăm khám bác sĩ?

Dưới đây là một số trường hợp mà bạn cần đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ ngay lập tức:

• Tình trạng đau nhức khiến trẻ không ăn uống được.
• Giọng nói của trẻ thay đổi hay trẻ gặp khó khăn khi nghe
• Trẻ bị sưng đau ở khu vực hàm và rất khó mở miệng
• Cổ họng của trẻ bị cứng đơ, khó chịu
• Trẻ mệt mỏi, thể lực suy yếu, không đi tiểu trong cả 12 giờ liền
• Trẻ gặp triệu chứng ngưng thở khi ngủ

Lúc này, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, xác định mức độ bệnh và kê toa thuốc phù hợp. Các nhóm thuốc được dùng cho trẻ có thể là:

• Acetaminophen: Có tác dụng nhanh trong việc giảm đau và giảm sốt.
• Thuốc kháng viêm không steroid: Cũng có công dụng trong ức chế phản ứng viêm, giảm sưng đau và giảm sốt.
• Thuốc kháng sinh: Được chỉ định khi bệnh viêm amidan ở trẻ em là do vi khuẩn gây ra.

Tất cả các loại thuốc trên đều có thể gây phản ứng phụ trong quá trình điều trị. Đặc biệt, trẻ em là đối tượng rất nhạy cảm nên cần chú ý thận trọng hơn. Dùng thuốc đúng như bác sĩ chỉ định. Theo dõi sát sao để tránh trẻ dùng thiếu hay quá liều ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Nếu phát sinh các vấn đề bất thường cần chủ động báo ngay cho bác sĩ.

3. Viêm amidan ở trẻ khi nào nên cắt?

Vấn đề cắt amidan cho trẻ thường khiến cho nhiều bậc phụ huynh lo lắng. Bởi bất cứ việc xâm lấn nào cũng tồn tại những rủi ro nhất định. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, việc cắt amidan cho trẻ là cần thiết. Đặc biệt là khi:

• Trẻ bị viêm amidan 5 – 7 lần/năm có mủ hay sốt cao điển hình.
• Amidan sưng quá to không thể thu nhỏ ảnh hưởng đến đường thở.
• Các loại kháng sinh điều trị không đáp ứng.

Sau phẫu thuật cắt amidan, bạn cần chăm sóc trẻ đúng cách theo hướng dẫn từ bác sĩ để tránh các vấn đề rủi ro phát sinh.

Chữa viêm amidan cho trẻ bằng bài thuốc đông y an toàn

Cắt viêm amidan có thể khiến trẻ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc phản vệ hoặc nhiễm trùng máu, phù nề lưỡi gà… Trẻ nhỏ mắc các bệnh về tim mạch, huyết áp, có hệ miễn dịch yếu cũng không nên thực hiện phẫu thuật.

Theo các thầy thuốc YHCT, không nên thực hiện phẫu thuật cắt amidan đối với trẻ nhỏ dưới 3 tuổi. Bởi đây là thời điểm amidan đóng vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch, là lá chắn đầu tiên ngăn chặn virus, vi khuẩn xâm nhập vào hệ hô hấp. Việc cắt amidan có thể khiến trẻ dễ mắc các bệnh viêm đường hô hấp hơn.

Thay vì thực hiện các thủ thuật xâm lấn, cha mẹ vẫn có thể loại bỏ viêm amidan hoàn toàn cho trẻ bằng thào dược tự nhiên. Đông y sử dụng thảo dược có tính đặc trị cao, vừa loại bỏ viêm nhiễm hiệu quả vừa nâng cao sức đề kháng cho cơ thể trẻ, là giải pháp điều trị viêm amidan cho trẻ an toàn nhất hiện nay.

Theo quan điểm của đông y, nguyên nhân dẫn đến viêm amidan ở trẻ chủ yếu là do phong hàn và phong nhiệt xâm nhập vào phế hệ hoặc do ôn nhiệt dư tà còn lại sau bệnh khiến cho các tạng Phế, Thận, Tỳ, Can bị hư tổn. Vậy nên viêm amidan thường khởi phát sau khi trẻ bị cảm lạnh, cảm cúm hoặc mắc các bệnh về hô hấp.

Việc điều trị viêm amidan cho trẻ phải chú trọng loại bỏ tà độc, phục hồi tạng phủ hư hại đồng thời tăng cường chính khí để phòng ngừa tái phát bệnh sau điều trị. Hiện nay, một số bài thuốc có khả năng giải quyết viêm amidan hoàn toàn và tăng cường sức đề kháng cho trẻ. Cha mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ và sử dụng thuốc Đông y điều trị bệnh cho con nếu phù hợp.

Biện pháp ngăn ngừa bệnh viêm amidan cho trẻ

Bệnh viêm amidan thường rất dễ xuất hiện ở đối tượng trẻ em có hệ miễn dịch yếu. Chính vì thế cần chú ý đến các vấn đề sau để ngăn ngừa bệnh cho trẻ:

• Hạn chế việc chia sẻ đồ ăn, thức uống, không nên để trẻ tiếp xúc với những người bị bệnh. Kể cả những người bị các bệnh lý liên quan như cảm cúm, ho, viêm họng…
• Xây dựng chế độ ăn cho trẻ hợp lý, bổ sung các loại rau củ quả và trái cây giàu vitamin và chất xơ để tăng cường đề kháng.
• Giữ gìn không gian sống cho trẻ sạch thoáng, thường xuyên vệ sinh đồ các nhân hay đồ chơi của trẻ để loại bỏ mầm bệnh.
• Giữ vệ sinh cho trẻ thật tốt, khuyến khích trẻ rửa tay thường xuyên.
• Khi đi ra ngoài cần cho trẻ đeo khẩu trang, chú ý giữ ấm, nhất là khi thời tiết chuyển lạnh, trái gió trở trời.

Phát hiện và điều trị bệnh viêm amidan ở trẻ em kịp thời chính là phương án tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Cần chú ý thăm khám sớm khi cơ thể trẻ xuất hiện những dấu hiệu bất thường.

Có thể bạn quan tâm:

• Trẻ bị viêm amidan nên ăn gì? Mẹ nên biết các món ăn này