Dị ứng hải sản – Nguyên nhân và cách xử lý nhanh

Dị ứng hải sản không chỉ là một vấn đề sức khỏe mà còn là một thách thức đối với lối sống hàng ngày của những người bị ảnh hưởng. Từ việc lựa chọn thực đơn đến việc tham gia các sự kiện xã hội, họ phải luôn cảnh giác và tìm cách tránh xa những loại thực phẩm có thể gây nguy hiểm. Nắm rõ nguyên nhân, cách xử lý và phòng ngừa là điều cần thiết để đảm bảo an toàn.

Các đối tượng dễ bị dị ứng hải sản

Trong trường hợp dị ứng thực phẩm, dị ứng với hải sản là một trong những loại chiếm tỉ lệ cao nhất hiện nay. Các loại hải sản gây ra tình trạng dị ứng thường gặp là tôm, cua, ghẹ, sò, mực, ốc, nghêu và các loại cá (cá ngừ, cá mú, cá kiếm…).

Các đối tượng dễ bị dị ứng do ăn hải sản là những người thiếu chất kháng histamin tự do. Thường gặp ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người mắc một trong các bệnh dị ứng như phát ban đỏ dị ứng, viêm da cơ địa, chàm, hen suyễn…

Ngoài ra, những người có cơ địa dị ứng trong cùng một gia đình cũng là đối tượng có nguy cơ bị dị ứng cao.

Nguyên nhân của hiện tượng dị ứng hải sản

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng bị dị ứng khi ăn hải, trong đó có các dấu hiệu phổ biến là:

Do histamin tự do được phóng thích

Dị ứng do ăn hải sản thường xuất hiện ở những người thiếu chất kháng histamin tự do. Khi tiêu thụ hải sản giàu histamin như tôm, bạch tuộc, cơ thể phóng thích histamin, gây ra triệu chứng dị ứng. Mức độ nghiêm trọng của triệu chứng phụ thuộc vào lượng histamin tiếp xúc với cơ thể.

Đôi khi, dị ứng không chỉ xảy ra ở những người có cơ địa mẫn cảm mà còn ở tất cả mọi người tiếp xúc với hải sản chứa histamin cao, dẫn đến hiện tượng ngộ độc histamin.

Phản ứng phụ thuộc vào độ mẫn cảm của từng người thay vì số lượng hải sản tiêu thụ, với một số người có triệu chứng sau vài phút và một số khác có phản ứng sau vài giờ ăn.

Tham khảo thêm: Dấu hiệu bé bị dị ứng hải sản và cách khắc phục

Do phản ứng của hệ thống miễn dịch

Hải sản là thực phẩm chứa nhiều protein bổ dưỡng đồng thời cũng có những protein hại. Khi ăn vào cơ thể, chúng trở thành những kháng nguyên thực sự, kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể dẫn đến đáp ứng miễn dịch và gây ra dị ứng.

Do nhóm quyết định kháng nguyên

Một số người dị ứng do ăn phải những protein có trong hải sản đóng vai trò bán kháng nguyên. Loại kháng nguyên này kết hợp với nhóm quyết định kháng nguyên có sẵn trong cơ thể gây ra tình trạng dị ứng.

Các triệu chứng thường gặp khi bị dị ứng hải sản

Tùy thuộc vào cơ địa từng người và số lượng protein “lạ”, histamin nạp vào cơ thể mà sẽ có những biểu hiện bệnh khác nhau. Cụ thể:

Trường hợp nhẹ

Những người bị dị ứng nhẹ sẽ thường gặp phải các biểu hiện như:

• Nổi các mảng hồng hoặc trắng không đều trên da, có cảm giác ngứa, da gồ gề.
• Người nôn nao, bồn chồn, khó chịu, có cảm giác muốn nôn.
• Xuất hiện tình trạng ngứa toàn thân, đau bụng, tiêu chảy…
• Các triệu chứng này thường dần vơi đi, cơ thể trở về trạng thái bình thường sau vài giờ.

Tham khảo thêm: Dị ứng cá ngừ: Cách nhận biết và xử lý

Trường hợp nặng

Với những người dị ứng hải sản nặng ngoài hiện tượng nổi mề đay, mẩn ngứa còn bị phù mặt, đau rát vùng thượng vị, buồn nôn, khó thở, đau quặn bụng gây tiêu chảy nhiều lần. Ngoài ra còn có một số biểu hiện cụ thể khác như:

• Về thần kinh: Đau đầu, chóng mặt, ngất và thậm chí là hôn mê.
• Về hô hấp: Hắt hơi, ngạt thở, co thắt thanh quản, khó thở kiểu hen suyễn, chảy nước mũi.
• Về niêm mạc: Niêm mạc mắt, mũi, miệng xuất hiện tình trạng phù nề.

Bên cạnh đó, ở một số trường hợp dị ứng nặng, có thể xuất hiện tình trạng sốc phản vệ và trụy tim mạch. Sốc phản vệ có thể gây nghẹn thở, giảm huyết áp do việc họng sưng to, gây cản trở lưu thông không khí.

Khi kèm theo trụy tim mạch, các triệu chứng như nổi vân tím, da tái lạnh, mạch nhanh nhỏ có thể gây nguy hiểm và đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Cách xử lý nhanh dị ứng, ngộ độc hải sản

Tùy vào tình trạng dị ứng hải sản của bệnh nhân mà có cách xử lý khác nhau cụ thể:

Với trường hợp nhẹ

Khi gặp dị ứng hoặc ngộ độc từ hải sản, việc loại trừ chất độc khỏi cơ thể là ưu tiên hàng đầu. Kích thích nôn là cách chữa trị nhanh nhất, có thể thực hiện bằng cách uống nhiều nước để sơ cứu.

Cũng cần kết hợp với phương pháp dân gian như cho uống nước cam, nước chanh, mật ong, trà gừng, lá tía tô… Một số cách có thể tự thực hiện tại nhà là:

• Dùng 50g lá tía tô sắc cùng 3 bát nước đến khi cô lại 1 bát thì cho người bệnh uống.
• Với trường hợp ngộ độc tôm, cá, sò, ốc… thì dùng 50g tía tô, 50 diếp cá thực hiện như trên để giảm dần triệu chứng bệnh.
• Có thể dùng lá ổi, lá sim, vỏ măng cụt… sao vàng và sắc đặc để cho uống.

Tham khảo thêm: Không dung nạp Lactose là gì? Cách chẩn đoán và khắc phục

Với trường hợp bị nôn, tiêu chảy

Khi người bệnh có biểu hiện về tiêu hóa như tiêu chảy, nôn liên tục thì nên dùng dung dịch oresol để bù nước và điện giải. Tuyệt đối không dùng thuốc dạ dày hay cầm tiêu chảy vì cơ thể đang bài trừ, thải độc tố ra ngoài.

Các loại thuốc này khiến chất độc không được tống xuất ra ngoài khiến tình trạng bệnh thêm nghiêm trọng hơn.

Trường hợp dị ứng do histamin

Với những bệnh nhân dị ứng hải sản do cơ thể thiếu chất kháng histamin tự do thì nên sử dụng các loại thuốc chống dị ứng nhóm kháng histamin như phenergan, loratadin, cetirizin…

Chỉ sử dụng thuốc khi đã được bác sĩ kê đơn sau thăm khám. Tránh sử dụng thuốc chống dị ứng một cách tự ý, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai mà không có chỉ định từ bác sĩ.

Đối với các triệu chứng như nổi mề đay, ngứa, có thể sử dụng các loại kem chống ngứa chứa methol, phenol hoặc kem dịu da sau khi tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Trường hợp nặng

Nếu sau 5 – 15 phút sau khi ăn, bệnh nhân có dấu hiệu sốc phản vệ như nghẹt thở, da nhợt nhạt, toát mồ hôi, tay chân lạnh… thì nên gọi xe cấp cứu ngay hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Trong khi chờ xe, cần đặt bệnh nhân ở tư thế chân cao hơn đầu, tiến hành xoa bóp tim ngoài lồng ngực và hô hấp nhân tạo.

Tham khảo thêm: Biểu hiện dị ứng phấn hoa và cách chữa trị bạn nên biết

Những lưu ý cho người dị ứng hải sản

Để tránh xảy ra tình trạng dị ứng, người bệnh cần:

• Tránh ăn uống, tiếp xúc với các loại thực phẩm có nguồn gốc từ hải sản.
• Không dùng bát đĩa, chén đũa… đã đựng hải sản nhưng chưa được rửa sạch. Không dùng chung bát đĩa đựng hải sản của người khác,
• Nếu ăn bên ngoài, cần xem kỹ thực đơn, nguyên liệu chế biến để tránh ăn phải hải sản.
• Luôn mang theo thuốc chữa dị ứng đơn giản mà bác sĩ đã chỉ định bên người.
• Tránh xa khu vực nấu nướng hải sản vì có những trường hợp người bệnh hít phải mùi cũng có thể bị dị ứng.
• Với người sốt phát ban, không nên tắm, lau người bằng nước ấm mà nên đắp khăn lạnh lên chỗ ban mọc.
• Không uống bia rượu, không dùng thực phẩm giàu đạm, thực phẩm tanh, giàu chất béo khi vừa bị dị ứng.

Ăn hải sản như thế nào để hạn chế dị ứng, ngộ độc?

Với người không có cơ địa dị ứng hoặc dị ứng do histamin, có thể hạn chế tình trạng này, cần lưu ý những điều sau:

• Không ăn các loại hải sản đã chết hoặc không được chế biến đúng cách, hợp vệ sinh. Những thức ăn này thường dễ bị nhiễm khuẩn nên chứa nhiều histamin.
• Nấu chín thực phẩm.
• Không ăn trái cây sau khi ăn hải sản vì ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ canxi, protein có trong hải sản. Không chỉ vậy, lượng tanin có trong trái cây kết hợp với các chất này có thể kích thích đường tiêu hóa.

Dị ứng hải sản tuy là một tình trạng phổ biến nhưng không thể chủ quan. Nếu dị ứng nặng, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng nguy hiểm như sốc phản vệ, trụy tim… thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng. Vì vậy, nên cẩn trọng khi sử dụng các thực phẩm thường ngày, và tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ ngay lập tức nếu có những dấu hiệu nghiêm trọng.

Có thể bạn quan tâm:

• Dị Ứng Tôm Cua: Cách chữa nhanh nhất và lưu ý cần biết
• Dị ứng hải sản cần kiêng gì và nên làm gì?