Siêu Âm Gan Nhiễm Mỡ: Hình Ảnh, Phân Độ và Lưu Ý

Siêu âm gan nhiễm mỡ là một xét nghiệm hình ảnh đơn giản được áp dụng rộng rãi trong chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ. Phương pháp này có thể giúp hiển thị hình ảnh chi tiết về cấu trúc gan, giúp phân độ để bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả nhất cho người bệnh.

Siêu âm gan nhiễm mỡ là gì?

Siêu âm gan nhiễm mỡ là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh được áp dụng rộng rãi trong việc thăm khám xác định bệnh. Phương pháp này sử dụng một dụng cụ có khả năng phát và thu sóng siêu âm để áp vào bên phải vùng bụng, nơi vị trí của gan để quan sát được toàn bộ gan.

Hình ảnh siêu âm ghi nhận được cho phép bác sĩ có thể phát hiện ra tổn thương gan, sự hiện diện của các mô mỡ và những sự thay đổi bất thường trong gan, chẳng hạn như xơ gan hay u gan…

Khi siêu âm gan nhiễm mỡ, hình ảnh siêu âm thể hiện được rõ từng bộ phận của gan như thùy gan, phân thùy hay hạ phân thùy. Nhờ vậy bác sĩ có thể xác định rõ ràng vị trí mỡ tập trung nhiều hoặc nơi gan bị tổn thương.

Tìm hiểu thêm: Gan nhiễm mỡ là gì? Thông tin chi tiết về bệnh

Khi nào nên siêu âm gan nhiễm mỡ?

Bệnh gan nhiễm mỡ xảy ra khi các tế bào gan bị tích tụ quá nhiều chất béo. Ở những người có sức khỏe bình thường, lượng chất béo trong gan chiếm tỷ lệ khá thấp, chỉ khoảng 2 – 4% và hoàn toàn không gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của gan. Bệnh gan nhiễm mỡ được chẩn đoán khi tỷ lệ mỡ trong gan chiếm từ 5% trọng lượng gan trở lên.

Tùy vào lượng chất béo tích tụ mà bệnh gan nhiễm mỡ được chia thành 3 mức độ phát triển với những triệu chứng đặc trưng. Bạn nên tiến hành thăm khám sớm và làm siêu âm gan nhiễm mỡ nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường liên quan đến các giai đoạn bệnh như sau:

Gan nhiễm mỡ độ 1: Lượng mỡ trong gan chiếm khoảng 5 – 10%.

• Một số bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhẹ ở vùng gan.
• Tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp bệnh hoàn toàn không có triệu chứng trong giai đoạn 1 nên khó phát hiện.

Gan nhiễm mỡ độ 2 : Lượng mỡ trong gan chiếm từ 10 – 20%

• Đau hạ sườn phải,
• Vàng mắt, vàng da
• Ăn uống lâu tiêu
• Ấn tay vào có thể sờ thấy gan to và có cảm giác đau nhiều hơn.

Gan nhiễm mỡ độ 3: Lượng mỡ trong gan chiếm nhiều hơn 30%

• Vàng da toàn thân
• Vùng hạ sườn phải đau nhiều
• Gan sưng to
• Khó thở
• Cơ thể mệt mỏi kéo dài
• Chướng bụng
• Ngứa hoặc nổi mề đay do chức năng thải độc của gan bị suy giảm.

Ngoài ra, một số đối tượng cũng được khuyến cáo nên đi làm siêu âm chẩn đoán gan nhiễm mỡ thường xuyên. Bao gồm:

• Người có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ cao: Thừa cân, bị tiểu đường tuýp 2, máu nhiễm mỡ hay thường xuyên uống rượu bia. Những đối tượng này nên đi làm siêu âm gan nhiễm mỡ định kỳ sau mỗi 3- 6 tháng để sàng lọc, phát hiện sớm bệnh.
• Bệnh nhân đang điều trị gan nhiễm mỡ: Trường hợp này thường được bác sĩ yêu cầu siêu âm và làm xét nghiệm thường xuyên để theo dõi sự tiến triển của bệnh và đánh giá kết quả điều trị.

Hình ảnh của bệnh gan nhiễm mỡ trên siêu âm

Hình ảnh gan nhiễm mỡ trên siêu âm được hiển thị là các vùng tăng độ sáng ở những vị trí khác nhau của gan. Trong một số trường hợp, các mô gan tăng độ sáng làm mờ đường bờ cấu trúc của mạch máu cũng là một đặc điểm giúp chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ qua siêu âm.

7 Lưu ý trước khi siêu âm gan nhiễm mỡ

Để kết quả siêu âm gan nhiễm mỡ được chính xác, nhanh chóng thì trước khi tới bệnh viện, người bệnh cần lưu ý các vấn để sau:

• Không ăn trong vòng 6 – 8 tiếng trước khi siêu âm. Thực hiện chế độ ăn ít chất béo vào buổi tối trước ngày làm siêu âm. Tốt nhất người bệnh nên tới bệnh viện siêu âm gan vào lúc sáng sớm và cần nhịn ăn sáng cho đến khi hoàn thành.
• Có thể uống nước nhưng không đi vệ sinh cho đến khi kết thúc quá trình siêu âm
• Một số cơ sở y tế có thể đề nghị người bệnh mặc áo choàng do bệnh viện cung cấp để quá trình siêu âm được dễ dàng. Vì vậy, người bệnh nên mặc trang phục rộng rãi khi đi khám để dễ dàng cởi bỏ khi được yêu cầu.
•  Một số nơi có thể yêu cầu người bệnh tháo đồ trang sức ra khi làm siêu âm. Tốt nhất, người bệnh nên để các vật dụng có giá trị ở nhà.
• Cung cấp thông tin về tất cả các loại thuốc đang sử dụng hay tiền sử bệnh lý, đặc biệt là các vấn đề về gan để bác sĩ tiện theo dõi khi làm siêu âm và chẩn đoán phân biệt bệnh chính xác. 
• Trường hợp có ý định siêu âm gan nhiễm mỡ cho trẻ nhỏ, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
• Lắng nghe hướng dẫn của kỹ thuật viên và tuân thủ đúng trong suốt quá trình làm siêu âm.

Tham khảo thêm: Các xét nghiệm chức năng gan mới nhất

Quy trình siêu âm gan nhiễm mỡ

Sau khi thăm khám và tư vấn, người bệnh được yêu cầu thay đồ của bệnh viện nếu cần và nằm trên giường siêu âm theo hướng dẫn của kỹ thuật viên.

Quy trình siêu âm gan nhiễm mỡ diễn ra theo các bước sau:

• Bước 1: Kỹ thuật viên thoa một lớp gel đặc biệt lên vùng gan. Loại gel này hơi đặc, dính, trong suốt và có tác dụng làm đầu do siêu âm tiếp xúc sát với da ngay cả khi di chuyển. Điều này giúp không khí không lọt được vào khoảng giữa đầu dò với da, tạo điều kiện cho sóng âm truyền vào cơ thể tốt hơn.
• Bước 2: Di chuyển đầu dò qua lại tại vùng cần kiểm tra liên tục sao cho thu được hình ảnh rõ nhất của gan. Áp lực từ đầu dò lên da khá nhẹ nên người bệnh sẽ không thấy đau hay bất cứ cảm giác khó chịu nào. Nếu cần thiết, kỹ thuật viên có thể yêu cầu người bệnh thay đổi tư thế nằm để thu được hình ảnh mong muốn.
• Bước 3: Chụp lại hình ảnh gan nhiễm mỡ trên siêu âm hoặc các vùng gan có dấu hiệu bất thường.
• Bước 4: Làm sạch gel bôi trơn trên da bằng khăn hay giấy lau khi kết thúc quá trình siêu âm. Toàn bộ thời gian siêu âm chẩn đoán gan nhiễm mỡ thường kéo dài trong khoảng 15 – 30 phút.
• Bước 5: Ngồi chờ lấy kết quả siêu âm.

Sau khi siêu âm xong người bệnh có thể đứng dậy vận động bình thường. Ở một số bệnh viện, kết quả siêu âm có thể được gửi trực tiếp đến phòng khám ban đầu hoặc người bệnh cần ngồi chờ vài phút để lấy kết quả và đem về phòng khám cho bác sĩ xem.

Dựa trên những hình ảnh siêu âm ghi nhận được, bác sĩ có thể phân tích, đánh giá tình trạng mức độ gan nhiễm mỡ và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Phân độ gan nhiễm mỡ trên siêu âm

Hình ảnh siêu âm gan nhiễm mỡ của mỗi bệnh nhân là khác nhau tùy thuộc vào lượng mỡ trong gan và vị trí tích tụ của chúng. Theo siêu âm, gan nhiễm mỡ được chia thành 3 cấp độ chính như sau:

• Gan nhiễm mỡ độ 1: Nhu mô gan có vùng sáng nhẹ. Đường bờ tĩnh mạch gan có thể hơi mờ nhưng vẫn có thể quan sát được rõ ràng.
• Gan nhiễm mỡ độ 2: Có sự gia tăng đáng kể về độ hồi âm lan tỏa cũng như mức độ hút âm của nhu mô gan. Đường tĩnh mạch bờ rìa gan hay cơ hoành có thể mờ hơn nhưng vẫn xác định được vị trí.
• Gan nhiễm mỡ độ 3: Độ hút âm cùng với độ hồi âm lan tỏa của gan tăng rất cao. Trên hình ảnh siêu âm không thể nhìn rõ được các đường tĩnh mạch bờ và cơ hoành trong gan.

Với những mô tả này, bác sĩ sẽ đưa ra những đánh giá về tình trạng gan nhiễm mỡ. Từ đó đưa ra những biện pháp điều trị thích hợp và tư vấn các chế độ ăn uống, vận động nhằm khắc phục tình trạng. 

Xem thêm: Chỉ Số Gan Nhiễm Mỡ Khi Nào Bình Thường – Bất Thường?

Ưu điểm và hạn chế của siêu âm gan nhiễm mỡ

Ưu điểm:

Không phải ngẫu nhiên mà phương pháp siêu âm được sử dụng rộng rãi để chẩn đoán bệnh cho hầu hết các trường hợp bị gan nhiễm mỡ. Kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này có nhiều ưu điểm như:

• Không xâm lấn nên không mang lại cảm giác đau hay khó chịu cho người bệnh
• An toàn, không gây hại cho người bệnh lẫn đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên thường xuyên làm việc với máy siêu âm.
• Thao tác dễ dàng, thời gian siêu âm nhanh
• So với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác khi siêu âm gan nhiễm mỡ có chi phí rẻ hơn.
• Không sử dụng sóng bức xạ có hại cho cơ thể
• Siêu âm cho hình ảnh rõ nét. Nhiều mô mềm không hiển thị tốt trên phim chụp X-quang nhưng lại được ghi nhận rõ ràng qua hình ảnh siêu âm, giúp bác sĩ có những đánh giá chính xác hơn về bệnh.
• Siêu âm định kỳ giúp bác sĩ theo dõi được sự tiến triển của gan nhiễm mỡ để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp cho người bệnh.
• Siêu âm cung cấp hình ảnh về cấu trúc và sự thay đổi trong gan ở thời gian thực. Đây được xem là một công cụ hướng dẫn tốt cho bác sĩ thực hiện các thủ tục xâm lấn như lấy mẫu sinh thiết gan hay chọc hút dịch trong gan.
• Hình ảnh siêu âm gan giúp chẩn đoán phân biệt gan nhiễm mỡ với các tổn thương khác trong gan, chẳng hạn như viêm gan, áp xe gan, u gan, xơ gan, sán lá gan hay bệnh nang gan…

Nhược điểm:

Mặc dù có nhiều ưu điểm nhưng siêu âm gan nhiễm mỡ vẫn còn tồn tại một số mặt hạn chế nhất định. Bao gồm:

• Kết quả siêu âm phụ thuộc vào mắt nhìn cũng như kinh nghiệm của mỗi kỹ thuật viên hay bác sĩ nên có tính chủ quan cao.
• Nếu quá trình siêu âm được thực hiện bởi các kỹ thuật viên chưa có nhiều kinh nghiệm hay thiết bị siêu âm quá cũ, được cài đặt và sử dụng không đúng cách thì có thể cho ra kết quả sai lệch.
• Không thể giúp chẩn đoán phân biệt được giữa bệnh gan nhiễm mỡ đơn thuần với chứng thoái hóa mỡ gây viêm gan. Bệnh nhân có thể được đề nghị thực hiện thêm các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác, chẳng hạn như chụp MRI để xác định chính xác bệnh.

Siêu âm gan nhiễm mỡ giá bao nhiêu?

Chi phí siêu âm gan nhiễm mỡ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như:

• Phương pháp siêu âm: Hiện nay có nhiều kỹ thuật siêu âm gan, được áp dụng phổ biến nhất là siêu âm đen trắng và siêu âm màu. Giá siêu âm đen trắng khoảng 80.000 VND và giá siêu âm màu dao động từ 120.000 – 150.000 VND.
• Địa chỉ thực hiện: Mỗi địa chỉ cung cấp dịch vụ siêu âm gan kiểm tra gan nhiễm mỡ có thể áp dụng một mức giá khác nhau. Trong đó, chi phí siêu âm ở các bệnh viện nhà nước thường thấp hơn so với các bệnh viện và phòng khám tư nhân.

Siêu âm gan nhiễm mỡ ở đâu tốt?

Hiện nay, rất nhiều cơ sở y tế có cung cấp dịch vụ siêu âm chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Bạn có thể tìm đến các cơ sở y tế gần nhà hoặc nơi đăng ký bảo hiểm y tế.

Dưới đây là một số địa chỉ siêu âm gan nhiễm mỡ uy tín để bạn tham khảo:

– Bệnh viện Chợ Rẫy:

• Địa chỉ: Số 201B, đường Nguyễn Chí Thanh – P12 – Q5 – Tp.HCM
• Lịch làm việc: 7h – 16h ( thứ Hai – thứ Sáu) và 7h – 11h ( thứ Bảy)

– Bệnh viện Hòa Hảo:

• Địa chỉ: Số 78 – Giải Phóng – Đống Đa – Hà Nội
• Lịch làm việc: Từ 6h30 – 18h các ngày thứ Hai đến thứ Bảy tại khoa Khám bệnh theo yêu cầu

– Bệnh viện Quân Đội Trung Ương 108

• Địa chỉ: Số 1 – Trần Hưng Đạo – Hai Bà Trưng – Hà Nội
• Lịch làm việc: 7h – 17h30 các ngày thứ 2 đến thứ 7

– Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thuốc dân tộc cơ sở Hà Nội

• Địa chỉ: Tầng 1 Biệt thự số B31, Ngõ 70 Nguyễn Thị Định, P. Trung Hoà, Q. Thanh Xuân, Hà Nội.
• Lịch làm việc: Buổi sáng ( 8h – 12h) và Buổi chiều (13h30 – 17h30) tất cả các ngày trong tuần.

Phương pháp siêu âm gan nhiễm mỡ ra đời đã giúp các bác sĩ có thêm công cụ quan trọng trong việc đánh giá và lập kế hoạch điều trị phù hợp cho bệnh nhân. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh, bạn nên nhanh chóng tìm đến các địa chỉ uy tín để siêu âm và thực hiện các xét nghiêm chẩn đoạn bệnh cần thiết khác.

Có thể bạn chưa biết

• 15 Cách Trị Gan Nhiễm Mỡ Từ Thiên Nhiên – Không Cần Thuốc
• Bệnh Gan Nhiễm Mỡ Không Do Rượu và Cách Điều Trị