Dị ứng sữa mẹ – Cách nhận biết, xử lý và phòng ngừa

Dị ứng sữa mẹ là tình trạng hiếm gặp, chỉ ảnh hưởng đến khoảng 2-3% trẻ sơ sinh. Tình trạng này có thể gây nổi mẩn đỏ, chàm, tiêu chảy, nôn trớ và ảnh hưởng đến khả năng hô hấp. 

Dị ứng sữa mẹ là gì? Dấu hiệu nhận biết

Dị ứng sữa mẹ là tình trạng hiếm gặp xảy ra khi trẻ sơ sinh có phản ứng miễn dịch bất thường với một số protein trong sữa mẹ. Khi đó, hệ miễn dịch của trẻ sẽ nhầm lẫn các protein này là tác nhân gây hại và sản xuất ra kháng thể IgE để chống lại.

Tuy nhiên, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh, chứa nhiều kháng thể và vi chất quan trọng giúp bé phát triển khỏe mạnh. Do đó, việc xác định và xử lý dị ứng cần được thực hiện cẩn thận để đảm bảo sức khỏe cho bé.

Dấu hiệu nhận biết:

Dấu hiệu dị ứng thường xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi bú sữa mẹ và có thể bao gồm:

• Về da: Nổi mẩn đỏ, mề đay, chàm, da khô, bong tróc.
• Về tiêu hóa: Tiêu chảy, nôn trớ nhiều, đau bụng, đầy hơi, táo bón.
• Về hô hấp: Khó thở, thở khò khè, sổ mũi, nghẹt mũi.
• Triệu chứng khác: Quấy khóc nhiều, bứt rứt, ngủ không ngon giấc, chậm tăng cân.

Cần lưu ý rằng một số triệu chứng trên cũng có thể do các nguyên nhân khác gây ra, do đó, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác.

Tham khảo thêm: Dấu hiệu bé bị dị ứng sữa công thức và cách khắc phục

Nguyên nhân nào gây dị ứng sữa mẹ?

Dị ứng sữa mẹ hiếm gặp xảy ra khi hệ miễn dịch của trẻ phản ứng với một số protein trong sữa mẹ. Có hai nguyên nhân chính:

Phản ứng cơ thể trẻ:

• Hệ thống miễn dịch non nớt: Trẻ sơ sinh có thể nhầm lẫn các protein trong sữa mẹ là tác nhân gây hại và phản ứng bằng cách sản xuất kháng thể IgE.
• Yếu tố di truyền: Tiền sử dị ứng của bố mẹ hoặc anh chị em ruột tăng nguy cơ dị ứng.
• Rối loạn rào cản ruột: Lớp rào cản ruột yếu có thể làm các protein trong sữa mẹ dễ dàng đi vào máu và gây phản ứng dị ứng.

Thành phần trong sữa mẹ:

• Protein sữa mẹ: Một số protein trong sữa mẹ như casein và whey có thể gây dị ứng.
• Thực phẩm mẹ ăn: Protein từ thực phẩm mẹ ăn cũng có thể đi vào sữa mẹ và gây phản ứng dị ứng ở trẻ, mặc dù rất hiếm gặp.

Cách xác định trẻ bị dị ứng sữa mẹ

Để xác định trẻ có bị dị ứng hay không, bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố sau:

• Tiền sử gia đình: Nếu bố mẹ hoặc anh chị em ruột của trẻ có dị ứng với sữa bò hoặc thực phẩm khác, trẻ có nguy cơ bị dị ứng cao hơn.
• Triệu chứng của trẻ: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của trẻ và thời điểm xuất hiện sau khi bú sữa mẹ.
• Kiểm tra da: Bác sĩ có thể thực hiện xét nghiệm da để kiểm tra phản ứng của trẻ với các protein trong sữa mẹ.
• Loại trừ chế độ ăn uống: Mẹ có thể loại bỏ một số loại thực phẩm khỏi chế độ ăn uống để xem liệu các triệu chứng của trẻ có cải thiện hay không.

Phải làm gì khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ? 

Khi trẻ bị dị ứng sữa mẹ, bạn cần thực hiện các bước sau:

Đưa trẻ đi khám bác sĩ:

• Bác sĩ sẽ chẩn đoán chính xác xem trẻ có bị dị ứng hay không và xác định nguyên nhân gây dị ứng.
• Dựa vào tình trạng của trẻ, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Thay đổi chế độ ăn uống của mẹ:

• Nếu nguyên nhân dị ứng do protein trong sữa mẹ, mẹ cần loại bỏ khỏi chế độ ăn uống các thực phẩm có chứa protein mà trẻ dị ứng.
• Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn cho mẹ về chế độ ăn uống phù hợp.

Sử dụng sữa công thức thủy phân:

• Nếu mẹ không thể loại bỏ hoàn toàn các protein gây dị ứng khỏi chế độ ăn uống, trẻ có thể được cho bú sữa công thức thủy phân.
• Sữa công thức thủy phân được chia nhỏ thành các protein dễ tiêu hóa hơn, giúp giảm nguy cơ dị ứng ở trẻ.

Sử dụng thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị các triệu chứng của trẻ, chẳng hạn như thuốc giảm ngứa, thuốc chống co thắt hoặc thuốc chống histamine.

Lưu ý:

• Dị ứng thường chỉ xảy ra trong thời gian ngắn và hầu hết trẻ sẽ hết dị ứng khi lớn lên.
• Cha mẹ không nên tự ý loại bỏ các thực phẩm khỏi chế độ ăn uống của mẹ mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Bú sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ, ngay cả khi trẻ bị dị ứng. Việc loại bỏ sữa mẹ hoàn toàn chỉ nên được thực hiện khi có chỉ định của bác sĩ.

Cách phòng ngừa dị ứng sữa mẹ cho bé

Mặc dù tình trạng này là hiếm gặp, nhưng việc phòng ngừa vẫn là điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho bé. Dưới đây là một số cách phòng ngừa hiệu quả:

Thay đổi chế độ ăn uống của mẹ:

Mẹ nên ăn uống đa dạng, đầy đủ dưỡng chất và hạn chế các thực phẩm có khả năng gây dị ứng cao, chẳng hạn như:

• Đồ ăn biển: Tôm, cua, cá, mực,…
• Trứng: Trứng gà, trứng vịt,…
• Sữa bò và các chế phẩm từ sữa bò: Sữa, phô mai, bơ,…
• Đậu phộng: Đậu phộng, lạc,…
• Đậu nành: Đậu nành, sữa đậu nành,…
• Lúa mì: Bánh mì, mì sợi,…

Mẹ nên theo dõi phản ứng của bé sau khi ăn một loại thực phẩm mới và ghi chép lại để có thể xác định được loại thực phẩm nào có thể gây dị ứng cho bé.

Theo dõi sức khỏe của bé:

• Cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ sức khỏe của bé, đặc biệt là trong thời gian đầu sau sinh.
• Nếu bé có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ dị ứng, cha mẹ cần đưa bé đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Tham khảo ý kiến bác sĩ: Cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào trong chế độ ăn uống của mẹ, đặc biệt là khi mẹ đang cho con bú.

Dị ứng sữa mẹ tuy hiếm gặp nhưng cần được quan tâm và xử trí kịp thời để đảm bảo sức khỏe cho bé. Cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ sức khỏe của bé, tham khảo ý kiến bác sĩ để có chế độ dinh dưỡng phù hợp cho mẹ và bé.

Có thể bạn quan tâm:

• Dấu hiệu bé bị dị ứng hải sản và cách khắc phục
• Bà bầu bị dị ứng thời tiết khi mang thai phải làm sao?