Áp Xe Não Do Amip

Áp xe não do amip là một bệnh nhiễm ký sinh trùng do amip Entamoeba histolytica gây ra. Sự xuất hiện của các khối áp xe não tạo áp lực lớn cho nội sọ và gây các biến chứng thần kinh nguy hiểm, thậm chí tử vong. Tuy nhiên, chỉ cần phát hiện bệnh sớm và điều trị đúng cách, tiên lượng bệnh có thể tiến triển tốt, giảm thiểu các rủi ro khó lường cho sức khỏe.

Áp xe não do amip (Amoebic brain abscess) là tình trạng các mô não bị tấn công bởi ký sinh trùng amip, gây nhiễm trùng kéo dài, khiến não sưng lên do tích tụ mủ và các tế bào chết.

Đây là bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương nghiêm trọng. Ký sinh trùng amip thường được tìm thấy nhiều ở các vùng nước ấm. Phổ biến ở những nơi có môi trường và điều kiện vệ sinh kém phát triển.

Ảnh hưởng của bệnh đến cơ thể là khác nhau ở từng trường hợp bệnh, tùy thuộc vào kích thước khối áp xe và vị trí hình thành trong não. Triệu chứng bệnh có thể bùng phát nhẹ hoặc nặng, có thể tự khỏi hoặc phải can thiệp y tế, thậm chí đe dọa đến tính mạng.

Bệnh áp xe não do amip có tỷ lệ mắc khá cao hàng năm. Có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ cho đến người trưởng thành.

Amip Entamoeba histolytica là ký sinh trùng đường ruột, tuy nhiên có thể lây lan nhiễm trùng sang các cơ quan khác như não hoặc gan. Trong đó, áp xe não là một trong những bệnh lý nguy hiểm, đe dọa tính mạng người bệnh, nhất là ở những người bị suy giảm miễn dịch nghiêm trọng.

Thông thường, trước khi hình thành áp xe não, bệnh nhân thường mắc bệnh lỵ amip. Chúng xâm nhập vào cơ thể thông qua đường tiêu hóa, phát triển trong ruột và di chuyển theo vòng tuần hoàn lớn đến não. Chúng tấn công đến các mô não, gây nhiễm trùng và hình thành ổ áp xe ở 2 bán cầu đại não.

Bạn có thể nhiễm ký sinh trùng amip thông qua các con đường sau:

• Ăn phải thực phẩm hoặc uống nguồn nước bị ô nhiễm, chứa ký sinh trùng;
• Thông qua đường phân - miệng, tiếp xúc trực tiếp với phân bị nhiễm bệnh;
• Quan hệ tình dục qua đường hậu môn;
• Vệ sinh kém, không rửa tay trước khi ăn và sau khi đại tiện;
• Du lịch đến các nước đang hoặc kém phát triển có nguy cơ nhiễm amip cao;

Triệu chứng 

Triệu chứng áp xe não do amip có thể bùng phát đột ngột hoặc tiến triển chậm trong nhiều tuần. Một số triệu chứng cụ thể như:

• Đau đầu;
• Sốt, ớn lạnh;
• Nôn mửa;
• Cứng cổ;
• Buồn ngủ, giảm tập trung;
• Giảm phản xạ, cảm giác, lú lẫn;
• Khó giao tiếp;
• Suy giảm chức năng cơ bắp gây giảm chuyển động;
• Suy giảm thị lực, tầm nhìn;
• Thay đổi tính cách, hành vi;
• Nhạy cảm với ánh sáng;
• Hôn mê;

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nếu bị áp xe não do amip có thể xuất hiện các triệu chứng tương tự người lớn. Đồng thời, kèm theo các dấu hiệu khác như"

• Thóp sưng phồng (phần mềm trên đỉnh đầu của trẻ);
• Trẻ nôn ói;
• Quấy khóc;
• Co cứng tay chân;

Ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường này, hãy lập tức đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Chẩn đoán

Nếu chỉ đánh giá các triệu chứng lâm sàng trên sẽ rất khó chẩn đoán chính xác bệnh áp xe não do amip. Do đó, sau bước thăm khám, khai thác tiền sử bệnh và thói quen ăn uống, sinh hoạt, bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện các xét nghiệm kiểm tra tìm kiếm tổn thương, chẩn đoán áp xe não. Chẳng hạn như:

• Xét nghiệm phân: Đây là xét nghiệm được áp dụng phổ biến nhất để chẩn đoán chung cho các bệnh nhiễm amip. Mẫu phân được kiểm tra dưới kính hiển vi để tìm kiếm sự hiện diện của các nang Entamoeba histolytica.
• Xét nghiệm máu: Xác định nhiễm trùng nhờ kết quả phát hiện tăng nồng độ bạch cầu. Đồng thời, giúp phát hiện kháng thể chống lại amip.
• Kiểm tra hình ảnh: Chụp CT scan hoặc chụp cộng hưởng từ MRI giúp phát hiện khối áp xe. Khối áp xe trong não sẽ hiển thị dưới dạng một hoặc nhiều điểm trên hình ảnh chụp chiếu.
• Chọc hút sinh thiết: Thường được kết hợp với kỹ thuật CT, dùng kim chọc hút dịch mủ não để làm xét nghiệm sinh thiết, phân tích phát hiện tổn thương.

Khối áp xe não hình thành trong não, sưng viêm ngày càng nặng, kích thước ngày càng lớn tạo áp lực lên các mô não xung quanh. Áp lực này có thể ngăn chặn các mạch máu, ngăn cản quá trình vận chuyển oxy đến não trong thời gian dài, gây tổn thương và phá hủy các mô não. Thậm chí có nguy cơ vỡ hộp sọ và tử vong.

Tiên lượng áp xe não do amip thường nặng do phát hiện bệnh trễ và điều trị không đúng cách. Các triệu chứng áp xe não do amip thường không đặc hiệu khiến người bệnh nhầm lẫn, chủ quan không thăm khám sớm. Điều này khiến bệnh ngày càng tiến triển nặng và gây các biến chứng thần kinh khó lượng.

Bệnh nhân áp xe não do amip ở giai đoạn nặng khiến hệ thần kinh trung ương không thể hoạt động bình thường. Gây suy giảm chức năng, mất kiểm soát các dây thần kinh, rơi vào hôn mê và tử vong sau khoảng 1 - 2 tuần sau đó.

Do đó, khuyến cáo những người phát hiện bản thân có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe, nghi ngờ do nhiễm amip dù không biết nhiễm ở vị trí nào đều phải chủ động đi khám. Việc thăm khám và chẩn đoán chuyên khoa giúp phát hiện bệnh sớm ở giai đoạn ký sinh trùng chưa phát triển mạnh, dễ dàng đạt kết quả cao trong điều trị.

Áp xe não do amip là tình trạng sức khỏe nghiêm trọng cần được điều trị y tế càng sớm càng tốt để ngăn chặn tiến triển khó lường. Tùy từng trường hợp bệnh, số lượng, kích thước khối áp xe, nguyên nhân gây ra và thể trạng sức khỏe của bệnh nhân để áp dụng biện pháp điều trị phù hợp.

Điều trị nội khoa

Trường hợp áp xe não do amip mức độ nhẹ, kích thước khối áp xe nhỏ, bác sĩ thường chỉ định điều trị bằng thuốc. Một số loại thuốc được dùng phổ biến như:

• Thuốc Corticosteroid;
• Thuốc kháng sinh;
• Thuốc chống nấm hoặc thuốc kháng virus tiêm tĩnh mạch;
• Thuốc chống co giật;

Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ kê toa thuốc phù hợp. Bệnh nhân cần tuân thủ liều dùn, cách dùng và thời gian sử dụng thuốc theo chỉ định. Tuyệt đối không tự ý tăng giảm liều thuốc hoặc ngưng thuốc đột ngột, lạm dụng thuốc trong thời gian dài để tránh gây ra tác dụng phụ ngoài ý muốn.

Phẫu thuật 

Trường hợp khối áp xe lớn và có xu hướng tiến triển nặng theo thời gian, đe dọa tính mạng bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị ngoại khoa. Có 2 phương pháp điều trị ngoại khoa chính dành cho bệnh nhân áp xe não do amip như sau:

• Thủ thuật dẫn lưu ổ áp xe não: Dưới sự hướng dẫn của siêu hoặc chụp CT, bác sĩ sẽ luồn ống thông dẫn lưu vào cơ thể bằng một vết rạch nhỏ trên da. Ống thông này cho phép dịch áp xe chảy sang vị trí khác để hấp thu và đào thải dễ hơn. Thông thường, bệnh nhân áp xe não do amip sẽ được dẫn lưu dịch trong trạng thái gây mê toàn thân.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Nếu khối áp xe có kích thước lớn, chèn ép sang các mô não lân cận và phát triển phức tạp. Kỹ thuật phẫu thuật thường được áp dụng là phẫu thuật mở hộp sọ, cắt bỏ khối áp xe nhằm giải phóng áp lưc trong não. Phương pháp này đòi hỏi bác sĩ thực hiện phải có tay nghề và kinh nghiệm cao để đạt hiệu quả tối ưu, giảm các rủi ro khó lường.

Bệnh áp xe não do amip được cảnh báo nguy hiểm và đe dọa đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, mỗi người nên tự nâng cao ý thức trong việc chăm sóc sức khỏe và thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh tích cực như sau:

• Giữ gìn vệ sinh tốt bằng cách rửa tay thường xuyên bằng xà phòng diệt khuẩn, nhất là trước khi ăn và sau khi đi đại tiện.
• Không nên dùng chung các vật dụng cá nhân như bàn chải đánh răng, khăn tắm, dao cạo râu...
• Chế biến thức ăn chín kỹ, nhất là các loại thịt, cá nhằm tiêu diệt hết các ký sinh trùng, vi khuẩn có hại cho sức khỏe.
• Rau sống, trái cây tươi cần phải rửa sạch kỹ qua nhiều lần nước, ngâm nước muối để loại bỏ các tác nhân gây hại.
• Uống nước đun sôi để nguội hoặc nước đóng chai, không nên uống nước ở những khu vực ô nhiễm, chưa qua xử lý, nhất là những người đi du lịch đến những nơi có điều kiện vệ sinh, y tế, kinh tế kém phát triển.

1. Bệnh áp xe não do amip là gì?

2. Nguyên nhân khiến tôi mắc bệnh áp xe não do amip?

3. Tại sao tôi bị áp xe não nhưng lại có những triệu chứng rối loạn tiêu hóa trước đó?

4. Tôi cần làm những xét nghiệm nào để chẩn đoán nguyên nhân gây áp xe não do amip?

5. Bệnh áp xe não do amip có nguy hiểm không?

6. Bệnh áp xe não do amip có phải bệnh truyền nhiễm không?

7. Tôi nên điều trị bệnh bằng phương pháp nào tốt nhất?

8. Khi nào tôi cần phẫu thuật áp xe não do amip?

9. Tiên lượng về sự sống và rủi ro khi phẫu thuật áp xe não?

10. Chi phí điều trị tốn bao nhiêu? Có dùng BHYT được không?

Áp xe não do amip là bệnh lý nhiễm trùng thần kinh cực kỳ nguy hiểm, tiên lượng tử vong cao nếu không điều trị kịp thời. Bởi vậy, tốt nhất hãy chủ động tìm đến các bệnh viện chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán bệnh chính xác, áp dụng phác đồ điều trị phù hợp ngay trong giai đoạn đầu, ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm khó lường.

Có thể bạn quan tâm:

• Tai Biến Mạch Máu Não Ở Người Trẻ Chớ Nên Xem Thường
• Thoái Hoá Đốt Sống Cổ Gây Thiếu Máu Não Nguy Hiểm Như Thế Nào?