Trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi – Ba mẹ cần làm gì?

Tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi không phải là một căn bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên nếu phụ huynh chủ quan không điều trị kịp thời và để trẻ bị trào ngược nặng, những hậu quả xảy ra có thể ảnh hưởng đến sức khỏe bé. 

Trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh là bệnh gì?

Theo nhận định của các chuyên gia, chứng trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi là tình trạng thức ăn chảy ngược từ dạ dày lên thực quản, khiến bé bị trớ hoặc nôn ra. Có hai nhóm trào ngược chính là trào ngược axit (GER) và trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Trào ngược axit (GER)

Trào ngược axit (GER) là một hiện tượng phổ biến ở trẻ sơ sinh do hệ thống tiêu hóa còn non nớt. Trong những tháng đầu đời, dạ dày của bé chưa hoàn thiện nên có thể xảy ra tình trạng trào ngược dịch vị axit lên thực quản và cổ họng, gây cảm giác buồn nôn.

Tuy nhiên, đây chỉ là một triệu chứng sinh lý tạm thời và không ảnh hưởng đến sức khỏe của bé miễn là bé vẫn phát triển và tăng cân bình thường. Phụ huynh không cần quá lo lắng về tình trạng này vì nó không liên quan đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như dị ứng hay tắc nghẽn.

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Trào ngược axit ở trẻ có thể chia thành hai loại: trào ngược sinh lý và trào ngược bệnh lý (GERD). Trào ngược sinh lý là tình trạng phổ biến ở trẻ dưới 6 tháng tuổi, thường không nghiêm trọng và sẽ tự khỏi khi hệ tiêu hóa của bé phát triển đầy đủ, thường là sau 1 tuổi.

Trong khi đó, trào ngược bệnh lý kéo dài và có thể báo hiệu các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Nếu trào ngược không cải thiện sau 18 tháng, bé có thể đang mắc phải GERD, một biến chứng hiếm gặp và nguy hiểm hơn.

Để phân biệt hai trường hợp này, phụ huynh cần chú ý đến mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của các triệu chứng. Trào ngược sinh lý không ảnh hưởng đến tăng trưởng, và trẻ vẫn có thể ngủ và chơi bình thường.

Ngược lại, trào ngược bệnh lý thường liên quan đến sự gầy gò, suy dinh dưỡng và khó khăn trong bữa ăn, đòi hỏi sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Cả hai tình trạng này đều có thể được điều trị hiệu quả, nhưng sự nhận biết sớm và chính xác là chìa khóa để đảm bảo sức khỏe lâu dài cho trẻ.

Tham khảo: Trào Ngược Dạ Dày Nằm Nghiêng Bên Nào Thoải Mái, Ít Bị?

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi

Các nguyên nhân chính gây ra chứng trào ngược ở trẻ sẽ xuất phát từ nguyên nhân sính lý, do thói quen ăn uống, cơ địa, hoặc do trẻ mắc các bệnh liên quan đến hệ tiêu hóa. Việc xác định đúng nguyên nhân gây trào ngược sẽ giúp phụ huynh có phương pháp điều trị giúp trẻ dễ dàng. Cụ thể:

Trẻ bị trào ngược do cơ thể chưa hoàn thiện

Trẻ sơ sinh thường gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày do hệ tiêu hóa của chúng còn chưa hoàn thiện. Dạ dày của bé thường có kết cấu ngang và liên kết trực tiếp với thực quản, dẫn đến việc dịch vị dễ bị đẩy ngược lên cổ họng.

Đặc biệt, cơ thắt thực quản dưới, có nhiệm vụ ngăn không cho thức ăn trở lại thực quản, chưa phát triển đầy đủ ở trẻ từ 1 đến 3 tháng tuổi, khiến cho việc đóng kín cơ thắt không được hiệu quả, từ đó làm tăng nguy cơ trào ngược.

Bên cạnh đó, trẻ sinh non thường có tỷ lệ mắc trào ngược cao hơn do hệ tiêu hóa còn non nớt. Các thói quen như nằm ngửa và chế độ dinh dưỡng chủ yếu là chất lỏng cũng là những yếu tố góp phần khiến tình trạng trào ngược xảy ra.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân này giúp cha mẹ có biện pháp phòng ngừa và can thiệp kịp thời, giảm thiểu tác động của trào ngược dạ dày đối với sức khỏe của trẻ.

Dấu hiệu trào ngược ở một số bệnh lý

Những bệnh lý đường tiêu hóa ở trẻ 2 tháng tuổi có thể gây nôn trớ thường xuyên. Đặc biệt là những trẻ bị dị tật ở dạ dày hoặc ruột hoặc trào ngược do vi khuẩn HP.

Dưới đây là danh sách các bệnh lý nghiêm trọng có thể gây ra triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ:

• Trào Ngược Dạ Dày Thực Quản (GERD): GERD là hội chứng trào ngược dạ dày mạn tính có thể xảy ra do chế độ ăn giàu thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, hoặc do uống nước ngọt có gas. Mặc dù ít gặp ở trẻ 2 tháng tuổi, nhưng có thể xảy ra do tác dụng phụ của thuốc hoặc yếu tố di truyền.
• Hẹp Môn Vị: Là tình trạng bệnh lý nơi môn vị, van nằm giữa dạ dày và ruột non, bị hẹp. Điều này cản trở chất lỏng và thức ăn từ dạ dày chuyển sang ruột, gây khó khăn cho tiêu hóa.
• Không Dung Nạp Thực Phẩm: Đặc biệt phổ biến với dị ứng đạm sữa, cả trong sữa tươi lẫn sữa công thức. Tình trạng không dung nạp protein trong sữa bò là một trong những loại phản ứng tự nhiên thường gặp nhất.
• Viêm Thực Quản Do Dị ứng: Còn gọi là viêm thực quản tăng bạch cầu eosin, đây là tình trạng bệnh hiếm gặp ở trẻ sơ sinh. Bệnh này xảy ra khi bạch cầu eosin tích tụ trong thực quản và gây tổn thương niêm mạc, có thể dẫn đến tiêu chảy và mất nước nhanh chóng.

Các tình trạng này yêu cầu sự chẩn đoán và can thiệp y tế kịp thời để ngăn chặn biến chứng và hỗ trợ trẻ phát triển khỏe mạnh.

Các triệu chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em thường gặp là gì?

Phụ huynh thường không có phân biệt cụ thể tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi với triệu chứng nôn trớ thông thời. Điểm khác biệt được liệt kê như sau:

• Trẻ bị trào ngược dạ dày thường xuyên ói và ọc sữa.
  
• Ở một số trường hợp, trẻ bị ọc sữa qua mũi hoặc miệng.
  
• Có biểu hiện sợ bú, thường hay quấy khóc vô cớ, quấy đêm nhiều.
  
• Trẻ chậm tăng cân, kém hấp thu chất, suy dinh dưỡng.
  
• Tình trạng khò khè có thể xuất hiện kèm theo, bé bị viêm phổi nhiều lần, có khi trẻ bị khó thở, tím tái.
  
• Trường hợp trào ngược nguy hiểm nhất là trẻ có biểu hiện ngừng thở, nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.
  

Những dấu hiệu trên giúp phụ huynh nhận biết tình trạng trào ngược do bệnh lý gây ra. Đối với các cơn trào ngược sinh lý, triệu chứng đơn giản là các cơn nôn trớ nhất thời, có thể qua miệng hoặc mũi. Tuy nhiên triệu chứng không xảy ra thường xuyên và sức khỏe trẻ không bị ảnh hưởng đáng kể.

Xem thêm: Bị Trào Ngược Dạ Dày Có Nên Uống Cà Phê Không?

Trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?

Trào ngược dạ dày ở trẻ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là khi tình trạng này kéo dài sau 1 tuổi:

• Biến chứng tiêu hóa:
  • Viêm thực quản: Có thể gây khó khăn trong việc ăn uống do sự viêm nhiễm và hẹp thực quản.
  • Hội chứng Barrett: Tình trạng thực quản bị viêm nặng, dẫn đến thay đổi tế bào có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng hơn.
• Biến chứng hô hấp:
  • Dễ bị khò khè, ho kéo dài và đờm nhớt trong cổ họng do axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
  • Có nguy cơ phát triển thành bệnh hen suyễn nếu tình trạng này không được kiểm soát.
• Bệnh răng miệng và tai-mũi-họng:
  • Rối loạn pH trong thực quản và hầu họng gây viêm tai, viêm xoang và có thể dẫn đến mòn răng.
  • Suy dinh dưỡng và ảnh hưởng đến khả năng nhai nuốt, cũng như sự phát triển hành vi của trẻ.

Nếu nhận thấy trẻ vẫn trào ngược dạ dày sau 1 tuổi, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời, nhằm ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra.

Trào ngược dạ dày trẻ em thì nên chăm sóc như thế nào?

Nếu như tình trạng trào ngược dạ dày ở trẻ  2 tháng tuổi do sinh lý, phụ huynh có thể yên tâm vì đây chỉ là tình trạng suy giảm chức năng hệ tiêu hóa nhất thời trong giai đoạn đầu của trẻ.

Bé có thể tự hết bệnh khi được chăm sóc đúng cách, những lưu ý đối phó tại nhà được khuyến cáo gồm có:

Điều trị trào ngược do sinh lý

Để giảm thiểu trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ do sinh lý, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Cho Bú Tự Nhiên: Bắt đầu bằng việc cho trẻ bú vú bên trái, sau đó chuyển sang vú bên phải. Điều này phù hợp với tư thế nằm nghiêng của trẻ, giúp sữa dễ tiêu hóa và hạn chế trào ngược khi dạ dày đã đầy.
• Cho Bú Bình: Đảm bảo đầu núm vú của bình luôn đầy sữa để tránh trẻ nuốt phải không khí. Không cho bé bú trong lúc bé quấy khóc để giảm lượng hơi vào bụng. Giữ bé đứng hoặc ngồi trong 15-20 phút sau khi bú để sữa tiêu hóa tốt hơn.
• Vỗ Ợ Hơi: Đặt bé nghiêng vào ngực, mặt áp vào vai mẹ, và vỗ nhẹ lưng bé để giúp bé ợ hơi, làm giảm áp lực trong dạ dày.
• Tư Thế Nằm Sau Khi Bú: Đặt bé nằm nghiêng về bên trái, sử dụng gối nâng nhẹ đầu, giúp ngăn chặn sữa và dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.

Những biện pháp này sẽ hỗ trợ tiêu hóa và giảm thiểu các triệu chứng trào ngược ở trẻ, giúp bé thoải mái hơn sau các bữa ăn.

Đối với trào ngược dạ dày do bệnh lý

Khi các biện pháp chăm sóc thông thường không cải thiện tình trạng trào ngược dạ dày thực quản, phụ huynh nên đưa trẻ đến bác sĩ nhi khoa để tìm ra nguyên nhân cụ thể. Nếu nguyên nhân do bệnh lý, trẻ sẽ cần điều trị bằng thuốc hỗ trợ tiêu hóa dưới sự chỉ đạo của bác sĩ, nhất là với trẻ dưới 2 tháng tuổi.

Các thuốc như ranitidine hay omeprazole có thể được sử dụng để giảm độ acid trong dạ dày, tuy nhiên, hiệu quả của thuốc có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Điều trị bằng thuốc ở trẻ sơ sinh cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do axit dạ dày giúp ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn từ thực phẩm và nước uống.

Trong trường hợp trào ngược do bệnh lý nghiêm trọng hoặc dị tật, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật. Điều này chỉ được xem xét khi các phương pháp điều trị khác không mang lại kết quả mong muốn.

Cách cho trẻ bú giúp hạn chế trào ngược dạ dày thực quản

Để giảm thiểu trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ, việc đầu tiên là đảm bảo bé tiêu hóa hoàn toàn trước khi nằm hay ngủ. Hãy giữ đầu bé cao hơn mặt phẳng nằm khoảng 30 độ trong khi bú, giúp dạ dày của bé thấp hơn thực quản, từ đó hạn chế trào ngược.

Bố ẹm nên chia nhỏ cữ bú thành nhiều bữa, mỗi lần chỉ khoảng 100ml sữa và cách nhau khoảng 2 đến 4 giờ, để ổn định lượng sữa mà không làm trẻ quá no.

Tránh để bé bú hơi hoặc ngậm không làm tăng tiết dịch vị, vỗ nhẹ và cho bé nghỉ ngơi sau mỗi 30-60ml sữa để giúp bé ợ hơi. Nếu bé có dấu hiệu sặc, hãy vỗ lưng và đặt bé nằm nghiêng, đồng thời theo dõi sát sao và không ngần ngại đưa bé đến bác sĩ nếu tình trạng không cải thiện.

Sau bữa ăn, không nên cho bé ngủ ngay mà cần giữ bé thẳng khoảng 20-30 phút để tiêu hóa hoàn toàn, sau đó mới đặt bé nằm ngủ, khoảng 1 giờ sau khi ăn. Điều này giúp giảm thiểu nguy cơ trào ngược và đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho bé.

Để xác định nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ở trẻ 2 tháng tuổi là bệnh lý hay do sinh lý, phụ huynh nên đưa bé đến thăm khám tại các chuyên khoa Nhi. Việc chủ quan trước triệu chứng nôn trớ thường xuyên của trẻ có thể khiến bé gặp nguy hiểm trong lúc ăn. Vì thế, hãy cẩn trọng hơn trong quá trình chăm sóc và điều trị cho trẻ.

Có thể bạn quan tâm

• Bé 3 tuổi bị trào ngược dạ dày nguy hiểm không? Mẹ nên làm gì?
• 9 Thuốc Trào Ngược Dạ Dày Cho Bé Tốt và An Toàn Nhất