Rối Loạn Tiền Đình Ngoại Biên: Nguyên Nhân và Điều Trị

Rối loạn tiền đình ngoại biên có thể dẫn đến tình trạng thường xuyên bị chóng mặt, quay cuồng, mất thăng bằng, thậm chí buồn nôn và nôn mửa.

Rối loạn tiền đình ngoại biên là gì?

Rối loạn tiền đình ngoại biên là một trong hai dạng bệnh của chứng rối loạn tiền đình, còn được gọi là rối loạn tiền đình ngoại vi, là tình trạng chức năng của các cấu trúc trong tai bị tổn thương. Đây không phải là một bệnh lý nguy hiểm và có thể điều trị dứt điểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.

Bệnh này được phân loại thành hai dạng chính là thể nhẹ và thể nặng, mỗi dạng có các triệu chứng đặc trưng riêng:

Rối loạn tiền đình ngoại biên thể nhẹ:

• Ở giai đoạn này, các triệu chứng thường ở mức độ nhẹ và chưa gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Một số dấu hiệu cụ thể bao gồm:
  • Cảm giác chóng mặt khi cảm nhận vật xung quanh xoay tròn hoặc lộn nhào.
  • Cơn chóng mặt chỉ xuất hiện thoáng qua trong thời gian ngắn, thường xảy ra khi thay đổi tư thế hoặc lắc đầu.
  • Cần phân biệt với cảm giác lâng lâng, xây xẩm mặt mày, hoặc choáng váng do nguyên nhân khác.

Rối loạn tiền đình ngoại biên thể nặng:

• Đây là giai đoạn tiếp theo của bệnh khi không được điều trị kịp thời và đúng cách. Triệu chứng có thể phức tạp hơn, bao gồm:
  • Cơn chóng mặt đột ngột và kéo dài, thường không có dấu hiệu báo trước.
  • Khả năng ngồi vững yếu, dễ té ngã khi đi lại, và không thể thay đổi tư thế từ nằm sang ngồi.
  • Các triệu chứng khác như ù tai, suy giảm thính lực, buồn nôn, đau đầu, khó tập trung, suy giảm trí nhớ, cảm giác hồi hộp, sợ ánh sáng, rối loạn vận mạch, và các triệu chứng khác có thể xuất hiện.
  • Trường hợp nặng có thể gây nôn ói, ngón tay chỉ lệch, giảm nhịp tim, rung giật nhãn cầu và ảnh hưởng đến vùng thân não.

Tham khảo thêm: Rối Loạn Tiền Đình Có Nguy Hiểm Không? Biến Chứng Gì?

Nguyên nhân và triệu chứng

Nguyên nhân

Tổn thương tai trong:

• Viêm tai trong: Do virus hoặc vi khuẩn, ảnh hưởng đến tế bào lông trong ốc tai và ống bán khuyên.
• Bệnh Ménière: Gây ra chóng mặt quay cuồng, ù tai, mất thính lực.
• Chấn thương đầu: Gây tổn thương tai trong và dây thần kinh tiền đình.
• Dị vật tai: Kích thích ống tai, gây chóng mặt, buồn nôn.

Tổn thương dây thần kinh tiền đình:

• Viêm dây thần kinh tiền đình: Do tự miễn dịch, gây chóng mặt quay cuồng, buồn nôn, nôn.
• U dây thần kinh số VIII: U thính giác, gây ù tai, mất thính lực, chóng mặt.
• Tổn thương do thuốc: Thuốc kháng sinh aminoglycoside, gây tổn thương dây thần kinh tiền đình.

Nguyên nhân khác:

• Rối loạn chuyển hóa: Suy giáp, tiểu đường, tăng ure huyết, ảnh hưởng đến hệ thống tiền đình.
• Mất nước: Ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến não và tai trong, gây chóng mặt.
• Căng thẳng: Làm trầm trọng thêm triệu chứng rối loạn tiền đình.

Dấu hiệu nhận biết 

Dấu hiệu chính:

• Chóng mặt: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, có thể biểu hiện như quay cuồng, choáng váng, mất thăng bằng.
• Buồn nôn và nôn: Thường đi kèm với chóng mặt.
• Ù tai: Cảm giác nghe tiếng ồn trong tai, như tiếng ve kêu, tiếng rít hoặc tiếng ù ù.
• Mất thính lực: Có thể xảy ra ở một hoặc cả hai tai.
• Mất thăng bằng: Khiến người bệnh cảm thấy loạng choạng, dễ ngã.

Các dấu hiệu kèm theo:

• Nhức đầu: Có thể là một triệu chứng đi kèm.
• Khô mắt: Do rối loạn chức năng của dây thần kinh tự chủ.
• Lo lắng và trầm cảm: Có thể là triệu chứng hoặc hậu quả.

Có thể bạn quan tâm: Rối Loạn Tiền Đình Có Nguy Hiểm Không? Biến Chứng Gì?

Phương pháp điều trị rối loạn tiền đình ngoại biên hiệu quả

Có một số phương pháp điều trị rối loạn tiền đình ngoại biên, chẳng hạn như:

1. Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc trị rối loạn tiền đình ngoại biên được sử dụng để giảm các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn và không ổn định, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Các loại thuốc trị rối loạn tiền đình thường dùng bao gồm:

• Thuốc trị chóng mặt: Điển hình nhưTanganil (Acetyl DL Leucin) dạng uống hoặc viên nén. Liều dùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Thuốc trị buồn nôn: Thường dùng làMetoclopramide dạng tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch.
• Thuốc an thần: Thường dùng Diazepam 5mg, liều tối đa 1 – 2 viên/ngày.
• Thuốc cải thiện tuần hoàn não: Thường dùng thuốc Piracetam dạng uống hoặc tiêm tĩnh mạch chậm từ 1 – 4g/ngày.

2. Điều trị bằng thuốc Đông y

Chữa trị rối loạn tiền đình ngoại biên bằng phương pháp Đông y nhằm vào nguyên nhân gây bệnh, khi loại bỏ nguyên nhân này, các triệu chứng cũng sẽ giảm đi hiệu quả. Đồng thời, các bài thuốc Đông y còn giúp thúc đẩy lưu thông khí huyết, bồi bổ cơ thể và tăng cường hệ miễn dịch phòng ngừa bệnh tái phát.

Một số bài thuốc Đông y phổ biến được sử dụng::

• Bài thuốc Cúc Địa Hoàng: Giúp giảm cơn hoa mắt, chóng mặt, ù tai, ngủ không sâu và chập chờn do rối loạn tiền đình ngoại biên gây ra. Bài thuốc này kết hợp từ các vị thuốc như kỷ tử, viễn chí, liên nhục, xuyên khung và toan táo nhân.
• Bài thuốc An Cung Ngưu Hoàng Hoàn: Tán ứ, tăng cường lưu thông máu trong cơ thể, giảm đau đầu, chóng mặt, buồn nôn. Bài thuốc này chứa các vị thuốc như ngưu hoàng, trân châu, hoàng cầm, xuyên khung, sừng trâu, chu sa và hoàng liên. Cần kiên trì sử dụng trong khoảng 3 – 6 tháng để đạt được hiệu quả tốt nhất.
• Bài thuốc Nhị Căn Thang: Hoạt huyết hóa ứ, lưu thông khí huyết, tăng cường lưu lượng máu lên não, giảm chóng mặt và hỗ trợ điều trị dứt điểm rối loạn tiền đình ngoại biên hiệu quả. Bài thuốc này chứa các vị thuốc như xuyên khung, cát căn, đại giả thạch và hải đới căn.

Tham khảo thêm: 7 Bài Thuốc Đông Y Trị Rối Loạn Tiền Đình Nên Biết

3. Chữa bệnh theo kinh nghiệm dân gian

Trong dân gian, có nhiều phương pháp chữa rối loạn tiền đình nói chung và rối loạn tiền đình ngoại biên nói riêng bằng dược liệu tự nhiên, an toàn và lành tính với cơ thể.

Các phương pháp bao gồm:

• Ngải cứu: Dùng ngải cứu khô hãm thành nước thuốc, kết hợp mật ong uống hàng ngày.
• Đinh lăng: Sử dụng đinh lăng dưới dạng sắc thuốc hoặc ngâm rượu.
• Bài thuốc món ăn: Kết hợp món ăn chữa bệnh như ngải cứu hầm óc heo, canh óc heo mộc nhĩ, và các loại trà thảo mộc.

4. Mẹo cải thiện triệu chứng không dùng thuốc

Ngoài các biện pháp chữa trị đã đề cập, người bệnh cũng có thể áp dụng các mẹo đơn giản, không dùng thuốc để cải thiện triệu chứng nhanh chóng và an toàn.

Các biện pháp bao gồm:

• Ngâm chân nước nóng: Ngâm chân trong nước nóng (40 – 50 độ) 1 – 2 lần/ngày giúp cải thiện triệu chứng. Nhiệt nóng kích thích lưu thông khí huyết, tăng tuần hoàn máu lên não, giảm chóng mặt và đau đầu.
• Xoa bóp, bấm huyệt: Xoa bóp và bấm huyệt ở vùng đầu, trán, cổ, vai gáy tăng cường lưu thông máu, nuôi dưỡng tế bào não và giảm các triệu chứng rối loạn tiền đình.
• Tập yoga: Yoga cung cấp nhiều lợi ích cho sức khỏe, bao gồm cải thiện sự dẻo dai, tăng cường trao đổi chất và tuần hoàn máu, giúp giảm các triệu chứng rối loạn tiền đình ngoại biên hiệu quả.

Chăm sóc và phòng ngừa rối loạn tiền đình ngoại biên

Chế độ sinh hoạt:

• Bổ sung đầy đủ các nhóm dưỡng chất, ưu tiên thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất từ rau xanh, trái cây, ngũ cốc.
• Hạn chế ăn quá mặn, quá ngọt, giảm lượng muối và đường trong thực phẩm hàng ngày.
• Tránh thực phẩm có nhiều dầu mỡ, chất bảo quản và thực phẩm chế biến sẵn.

Chế độ sinh hoạt:

• Rèn luyện vận động mỗi ngày để tăng cường tuần hoàn máu.
• Tập thể dục đều đặn với các bộ môn như đi bộ, đạp xe, bơi lội.
• Cân đối thời gian làm việc và nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức.
• Hạn chế thay đổi tư thế đột ngột, kê gối cao khi ngủ để máu lưu thông thuận lợi.
• Không ngồi quá lâu một tư thế, đi lại thường xuyên để máu huyết lưu thông.

Các mẹo khác:

• Nếu chóng mặt, mất thăng bằng, ngồi hoặc nằm xuống ngay lập tức.
• Cân bằng trạng thái tinh thần, chống stress, căng thẳng kéo dài.
• Hạn chế lái xe hoặc làm việc trên cao nếu thường xuyên bị chóng mặt.
• Thăm khám bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán rõ hơn về bệnh lý.

Rối loạn tiền đình ngoại biên không phải là một căn bệnh nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị bệnh có thể gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hãy chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân và điều trị kịp thời để kiểm soát tốt bệnh.

Có thể bạn quan tâm

• Cách Chăm Sóc Bệnh Nhân Rối Loạn Tiền Đình Nhanh Khỏi
• Bị Rối Loạn Tiền Đình Nên Ăn Gì, Kiêng Gì Nhanh Khoẻ?