Kỳ 2: Phục dựng thành công bài thuốc chữa mất ngủ hàng trăm năm tuổi của người Tày

Trở về Hà Nội với những dự định về bài thuốc đặc trị mất ngủ theo phương pháp Đông y, đội ngũ chuyên gia YHCT của Trung tâm Thuốc dân tộc đã tích cực nghiên cứu hàng trăm mẫu dược liệu thu được trong chuyến đi khảo nghiệm. Bài thuốc Định tâm An thần thang thế hệ 1 kế thừa và phát triển bài thuốc “giấu” trăm năm tuổi của người Tày được hoàn thiện mang lại hiệu quả bước đầu trong điều trị mất ngủ.

Giải mã bí ẩn bài thuốc “giấu” dưới sự khai sáng của nghiên cứu khoa học

Với mong muốn tìm ra bằng được liệu pháp trị bệnh dứt điểm, bác sĩ Nguyễn Tuyết Lan cùng cộng sự ngay lập tức đã tiến hành phân tích công thức của bài thuốc “giấu” trăm năm tuổi của người Tày. Bài thuốc kết hợp nhiều loại thảo dược của núi rừng. Tất cả đều là những vị thuốc cho công dụng an thần, lưu thông khí huyết, giải phóng thần kinh giúp giảm âu lo, suy nghĩ. Cụ thể trong công thức thuốc gồm 6 loại thảo dược chính gồm:

• Viễn chí: Có vị đắng và cay nồng, tính bình mang tới công dụng hạ nhiệt, tiêu phù viêm, giảm đau nhức.
• Cam thảo: Diệt khuẩn, điều trị các bệnh viêm họng, cảm cúm – những nguyên nhân gây mệt mỏi, khó ngủ, mất ngủ
• Củ tam thất: Chứa nhiều dưỡng chất bình thần, tán ứ huyết, giảm đau và tốt cho tim mạch, ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ.
• Đinh lăng: Thảo dược có tính mát được xác định giúp bồi bổ khí huyết, kích thích lưu thông máu. Nghiên cứu được thực hiện tìm ra hoạt chất trong đinh lăng có tác dụng lợi tiểu, kháng viêm, ổn định huyết áp. Từ đó giúp đẩy nhanh hiệu quả điều trị mất ngủ.
• Sinh khương: Có tính ấm với công dụng lưu thông máu, oxy lên não bộ giúp giảm căng thẳng, xoa dịu cơn đau đầu, điều trị mất ngủ. 
• Lạc tiên: Các hoạt chất được tìm thấy trong lạc tiên được chứng minh tác dụng trấn an tinh thần, giảm hồi hộp, lo lắng giúp người bệnh dễ dàng đi vào những cơn buồn ngủ.

Các vị thảo dược hòa quyện nhau tập trung loại bỏ tà khí, nâng cao vinh vệ, cân bằng âm dương, kích thích lưu thông máu giúp định tâm, ổn định tim mạch, cải thiện tình trạng hoa mắt, chóng mặt, đánh trống ngực… Từ đó người bệnh có thể dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

Đầu năm 2015, công trình nghiên cứu “Ứng dụng thảo dược sạch trong điều trị mất ngủ” trên 30 bệnh nhân bị mất ngủ kinh niên tình nguyện theo công thức bài thuốc chữa mất ngủ của người Tày, kết quả thu được:

• 15 người loại bỏ hoàn toàn các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, hồi hộp, âu lo để nhanh chóng đi vào giấc ngủ ngon và duy trì được giấc ngủ sâu; tinh thần sảng khoái, khỏe khoắn vào sáng hôm sau.
• 10 người có thể dễ dàng đi vào giấc ngủ, tuy nhiên vẫn gặp phải tình trạng tỉnh giấc nửa đêm; mệt mỏi, choáng váng, uể oải vào sáng hôm sau. 
• Số còn lại chỉ ngủ được khi có thuốc và tái phát lại vào thời gian ngắn sau đó.
• 100% người bệnh không gặp bất kỳ tác dụng phụ nào. 

Công thức thuốc chữa mất ngủ bí truyền của dân tộc Tày chưa mang lại hiệu quả toàn diện. Bài thuốc bước đầu đã phát huy dược tính giúp người bệnh loại bỏ nguyên nhân gây bệnh tuy nhiên chưa thể duy trì hiệu quả lâu dài, bệnh còn tái phát. Khi ấy đội ngũ chuyên gia cũng khá băn khoăn vì tại sao cũng cây thuốc đó, cũng công thức như vậy mà dân bản người Tày ai nấy dùng xong đều khỏe mạnh, tâm trí ổn định, ngủ ngon giấc và không bị tái phát. 

Sau nhiều lần nghiên cứu, phân tích, các chuyên gia đã nhận định sở dĩ dân bản người Tày sử dụng bài thuốc hiệu quả là bởi họ đều là những người dân lao động, luôn sống hòa mình cùng thiên nhiên đất trời nên thể trạng khỏe mạnh, sức đề kháng vốn tốt hơn nhiều so với người miền xuôi. 

Trong khi đó, cuộc sống dưới xuôi lại vô cùng khác biệt bởi những áp lực công việc, lối sống phóng khoáng, thói quen sử dụng rượu bia, chất kích thích, việc lạm dụng đồ điện tử, sở thích “ngủ ngày cày đêm” thất thường,… Bởi có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng tới tâm trí, thần trí mà bệnh diễn tiến phức tạp hơn, bao phủ rộng hơn. Bệnh không chỉ xảy đến với những người già mà ngày càng có xu hướng trẻ hóa về độ tuổi. 

Không dừng lại ở đó, đội ngũ chuyên gia còn tiến hành phân tích, áp dụng công nghệ hiện đại để tách chiết thành phần của các thảo dược được lấy mẫu tại Hà Giang. Nhóm nghiên cứu bất ngờ phát hiện thảo dược thu hái trực tiếp tại rừng mang dược tính mạnh mẽ hơn, thuần khiết hơn nguồn dược liệu nuôi trồng. 

Lý giải điều này, bác sĩ Nguyễn Thị Tuyết Lan cho rằng, mặc dù cùng một loại thảo dược, nhưng điều kiện nuôi trồng khác nhau, thổ nhưỡng và khí hậu khác nhau cũng cho ra dược lực khác nhau. Bởi vậy mà khó khăn không chỉ dừng lại ở những thể trạng, thể bệnh khác nhau mà đội nghiên cứu còn gặp khó khăn trong việc tìm nguồn dược liệu thuần túy của đất rừng. 

Quá trình “đốt đuốc tìm vàng” tìm ra “nút thắt” quan trọng cho bài thuốc điều trị mất ngủ

Tiếp tục nghiên cứu để tìm hiểu, phân tích thể trạng người hiện đại, đội ngũ nghiên cứu xác định hầu hết bản thân những người bị mất ngủ không thể xác định rõ ràng được nguyên nhân gây bệnh. Ngoài ra, đại đa số người bệnh sẽ mặc định khi bị mất ngủ thì uống thuốc gây ngủ, thuốc an thần bởi hiệu quả nhanh chóng, tức thì sau khi uống. Thế nhưng thực tế việc lạm dụng thuốc “ép ngủ” quá nhiều nên gây nghiện thuốc, phụ thuộc vào thuốc. Nhiều trường hợp nặng hơn có thể bị ngộ độc thuốc ngủ dẫn tới nhiều hệ lụy. 

Về căn nguyên gây mất ngủ được xác định chủ yếu là do cơ thể bị tà ngoại xâm nhập. Phong hàn và nhiệt độc sau khi vào cơ thể sẽ tấn công làm suy giảm chức năng tạng phủ, nhiễu loạn thần trí, tâm trí, khó buồn ngủ, ngủ không yên giấc. Để điều trị bệnh cần đi sâu vào cơ thể tống tiến căn nguyên gây bệnh, đồng thời bồi bổ sức khỏe cơ thể, làm lành vùng tổn thương hệ thần kinh. 

Những thành công bước đầu về dược tính sạch không gây tác dụng phụ vẫn là nguồn hy vọng sáng của đoàn nghiên cứu. Đội ngũ y bác sĩ tại Trung tâm Thuốc dân tộc tiếp tục quá trình “đãi đuốc tìm vàng” của mình với hy vọng sẽ tìm được công thức thuốc hoàn hảo nhất, dược lực mạnh mẽ nhất để chữa bệnh. 

Hàng chục bài thuốc trong kho tàng Y học cổ truyền và y học bản địa được phân tích, nghiên cứu. Nút thắt quan trọng được giải quyết khi kết hợp thành công bài thuốc bí truyền của người Tày và các bài thuốc nổi tiếng có giá trị tốt bậc nhất cho giấc ngủ. Trong đó, nổi bật nhất là bộ tứ bài thuốc kinh điển là Quy tỳ thang, Dưỡng tâm thang, Thiên vương bổ tâm đơn, Toan táo nhân thang.

Casb bài thuốc có đầy đủ các vị thuốc để dương sinh, âm trưởng, trị được nhiều chứng bệnh vô cùng hiệu nghiệm. Tác dụng bổ cả tâm và tỳ, tập trung vào điều trị chứng huyết ư, mất ngủ, hồi hộp, hay quên, kém ăn, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh.

Trong đó, y pháp Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác được vận dụng. Sử dụng Sâm, Truật, Linh, Thảo để kiện tỳ ích khí. Sử dụng Táo nhân, Quế viên, Viễn chí để chú trọng dưỡng tâm, an thần. Thêm Mộc hương lý khí tỉnh tỳ tăng thêm tác dụng bổ khí và huyết, thêm Sinh khương, Địa táo để tăng cường vinh vệ. 

Bộ tứ bài thuốc quý có ưu điểm là sử dụng nhiều vị thảo dược chủ trị chứng mất ngủ, khó ngủ, bồi bổ sức khỏe thần kinh. Tuy nhiên bài thuốc chưa thể gia giảm linh hoạt theo thể trạng và thể bệnh của mỗi người nên khi ứng dụng vào chữa bệnh còn gặp nhiều hạn chế. 

Mong muốn tìm ra bài thuốc có khả năng điều trị dứt điểm chứng mất ngủ, khó ngủ dứt điểm, không tái phát, nhóm nghiên cứu đề tài không chấp nhận dừng lại ở việc phục dựng thành công bài thuốc cổ và ứng dụng y nguyên vào điều trị. Thay vào đó, đội ngũ y bác sĩ quyết tâm cải tiến, phát triển để bài thuốc mới toàn diện hơn, phù hợp với thể trạng, điều kiện sống của người hiện đại hơn. 

Từ kết quả nghiên cứu, các chuyên gia quyết định gia giảm, thay đổi một số thành phần trong bài thuốc chữa mất ngủ của người Tày và bài thuốc Quy tỳ thang của đại danh y Hải Thượng Lãn ông theo nguyên tắc “quân – thần – tá – sứ” và tuân thủ chặt chẽ thành tựu y khoa hiện đại để tạo nên bài thuốc mới.

Xem tiếp:

• Nguồn gốc bài thuốc Định tâm An thần thang đặc trị mất ngủ
• (Kỳ 3) hoàn thiện bài thuốc Định tâm An thần thang đặc trị mất ngủ