Amidan Có Đốm Trắng Là Bị Gì? Các Thông Tin Cần Biết

Amidan có đốm trắng được xem là dấu hiệu điển hình khi mắc một căn bệnh đường hô hấp nào đó như viêm amidan, viêm họng, nấm miệng… Cùng tìm hiểu kỹ hơn về tình trạng này và cách điều trị hiệu quả trong bài viết dưới đây. 

Amidan có đốm trắng là gì? Có nguy hiểm không?

Amidan là tổ chức hạch bạch huyết nằm bên trong khoang miệng, vị trí phía sau hầu họng, tổ chức này bao gồm 2 tế bào lympho. Khi ở trạng thái bình thường, cơ quan này sẽ có màu hồng nhạt và đảm nhiệm vai trò giống như “hàng rào miễn dịch” bảo vệ vùng cổ họng khỏi những tác nhân có khả năng xâm nhập, tấn công tới đường hô hấp như virus, vi khuẩn, nấm… 

Tuy nhiên, khi gặp điều kiện môi trường thuận lợi khiến vi khuẩn, virus tăng đột biến và tấn công ồ ạt vào cơ thể. Lúc này, amidan bị kích thích quá mức, các tế bào bạch cầu tiêu diệt vi khuẩn và virus tấn công vào trong các mô cổ họng và gây ra tình trạng sưng viêm nặng. Bên cạnh đó, do cơ quan amidan có cấu tạo khá phức tạp, có nhiều rãnh, khe hốc khiến các mảng bám thức ăn mắc kẹt lại tại đây. Cộng với sự tăng sinh nhanh chóng của vi khuẩn khiến cơ quan này viêm nhiễm nặng hơn, phát sinh các triệu chứng dai dẳng khó trị dứt điểm. 

Khi vừa được hình thành, các đốm trắng ở amidan có kích thước nhỏ li ti, mọc lấm tấm trên bề mặt giống như hạt cơm, màu trắng ngà và có hình thù giống các mảnh vỡ đậu phộng. Sau một thời gian phát triển, các hạt đốm trắng này nhanh chóng lan ra, bốc mùi hôi khó chịu khi bị vỡ ra khiến người bệnh tự ti, ngại giao tiếp. Bên cạnh đó, tình trạng amidan có đốm trắng thường kèm theo một số triệu chứng khác như đau rát cổ họng, khó nuốt, đau đầu, khó thở, nhức mỏi cơ thể… 

Amidan nổi đốm trắng là dấu hiệu của bệnh gì?

Tình trạng amidan có đốm trắng được hình thành từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu là bị nhiễm trùng hoặc do các bệnh lý như:

Viêm amidan

Viêm amidan là bệnh lý đường hô hấp phổ biến xảy ra do hai khối amidan sưng to. Bệnh có tính chất dai dẳng, tái đi tái lại nhiều lần với một số triệu chứng như đau họng, hôi miệng… Đến khi bệnh chuyển sang mãn tính do không được điều trị sớm hoặc đúng cách có thể gây viêm amidan hốc mủ mà dấu hiệu điển hình là nổi đốm trắng.

Ban đầu, các khối viêm amidan mủ này có kích thuốc nhỏ li ti nằm rải rác trên bề mặt amidan, nhưng theo thời gian, chúng bắt đầu lớn hơn, phát triển thành từng mảng và có nguy cơ vỡ ra, chảy mủ, Người bệnh cần nhanh chóng thăm khám để được chẩn đoán và điều trị bằng phương pháp thích hợp, tránh tự ý dùng thuốc gây tác dụng phụ ngoài ý muốn. 

Viêm họng

Tình trạng nổi amidan đốm trắng là một trong những dấu hiệu đặc trưng của bệnh viêm họng ở giai đoạn nặng và đang có xu hướng diễn tiến đến mức độ nghiêm trọng. Đặc biệt là tình trạng viêm họng do nhiễm liên cầu khuẩn bắt nguồn từ nhóm vi khuẩn Streptococcus. Bệnh lý này không chỉ gây cảm giác đau rát vùng họng, sốt cao mà còn làm xuất hiện những đốm trắng trên bề mặt amidan. 

Nấm miệng

Tình trạng xuất hiện đốm trắng tại amidan cũng có thể là dấu hiệu của bệnh nấm miệng. Đây là một trong những bệnh lý đường hô hấp khá phổ biến xảy ra chủ yếu do nấm Candida albicans, bệnh thường gặp ở những người bị rối loạn suy giảm miễn dịch, có tiền sử bị tiểu đường hoặc dùng kháng sinh thường xuyên. 

Bệnh đặc trưng với một số triệu chứng như xuất hiện các mảng trắng ở hai khối amidan, lưỡi, hai bên má, xung quanh vòm miệng. Kèm theo đó là tình trạng hôi miệng, thay đổi vị giác… 

Sỏi amidan

Sỏi amidan là tình trạng các mảnh vụn dư thừa trong cơ thể tích tụ lại với nhau hình thành trên những vết nứt của bề mặt amidan. Chúng được cấu tạo từ những khoáng chất thừa không được đào thải, lắng cặn thành tinh thể trong quá trình ăn uống, các mảng bám còn vướng lại trong các khe hốc, kết hợp với sự tăng sinh của dịch nhầy và tế bào chết. 

Hầu hết những người bị sỏi amidan sẽ gây các triệu chứng khó chịu hơn cả bệnh viêm amidan thông thường như đau rát, nóng sốt, hôi miệng… Đặc biệt, khi không được điều trị kịp thời, viên sỏi càng tăng kích thước theo thời gian, gây chén ép vào amidan và thành họng làm xuất hiện các đốm mủ trắng. 

Bệnh bạch cầu đơn nhân

Đây là một bệnh lý khá hiếm gặp xảy ra do cơ thể bị nhiễm một loại virus có tên là Epstein barr. Đây là một dạng bệnh truyền nhiễm dễ lây lan khi tiếp xúc trực tiếp thông qua nước bọt hoặc dịch nhầy từ đường hô hấp của người bệnh. Các triệu chứng của bệnh này khá tương đồng với bệnh cảm cúm, điển hình như sốt, đau đầu, sưng hạch bạch huyết… Đặc biệt, trong vòm họng của người bệnh còn xuất hiện những mảng, đốm trắng như mủ xung quanh khu vực amidan.  

Herpes miệng

Tình trạng amidan nổi đốm trắng cũng có thể là một trong những dấu hiệu của bệnh herpes miệng do nhiễm virus herpes simplex (HSV) tấn công vào trong khoang miệng. Bệnh này đặc trưng bởi tình trạng sưng phù quanh môi, sốt cao, loét họng, sưng hạch bạch huyết ở cổ và sưng amidan, nổi đốm trắng. 

Đây là bệnh lý khá nguy hiểm, dễ lây lan nếu không điều trị kịp thời và đúng cách. Ngược lại nếu chủ động thăm khám và điều trị, các vết phồng rộp tại miệng sẽ tự vỡ ra, chảy hết dịch mủ, đóng vảy và biến mất không dấu vết. 

Bạch sản niêm

Bạch sản niêm là tình trạng xuất hiện các mảng trắng trong niêm mạc miệng. Ban đầu, chúng chỉ khu trú ở vùng lưỡi, nướu, nhưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ lan rộng hơn sang cả khu vực amidan, hai má. Người mắc bệnh này thường không nguy hiểm tính mạng nhưng lại ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của người bệnh. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh này đều là do bị suy giảm sức đề kháng, mắc các về răng miệng, lợi, nướu… hoặc do hút thuốc lá. 

Ung thư miệng

Một trong những bệnh lý khiến amidan có đốm trắng nguy hiểm nhất là bệnh ung thư miệng. Đây là một trong những dạng ung thư phổ biến, có thể xảy ra ở mọi đối tượng cả nam lẫn nữ. Những biểu hiện của bệnh ung thư miệng thường được biểu hiện rất rõ ràng thông qua quan sát bằng mắt thường như: amidan nổi các hạt trắng, niêm mạc miệng đổi màu thành đỏ, trắng bệch hoặc đen, kèm theo đó là tình trạng sưng đau dữ dội, chảy máu, lở miệng, hôi miệng, có cảm giác vướng nghẹn, nuốt đau… 

Cách chẩn đoán amidan có đốm trắng chính xác

Có rất nhiều bệnh gây ra tình trạng amidan có đốm trắng, vì vậy tốt nhất người bệnh nên đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân, loại bệnh để có hướng điều trị phù hợp. Các biện pháp chẩn đoán bao gồm:

Chẩn đoán lâm sàng

Đây là bước khám ban đầu thông qua những triệu chứng, biểu hiện mà người bệnh đang mắc phải, kết hợp điều tra tiền sử bệnh lý của bản thân hoặc thân nhân để làm rõ các nguyên nhân có thể xảy ra. Đồng thời, bác sĩ sẽ sử dụng dụng cụ thăm khám chuyên dụng để kiểm tra thành họng của người bệnh, dùng đèn soi và quan sát cấu trúc bên trong vòm họng, nhất là khối amidan, đốm trắng nhiều hay ít, độ dày… 

Xét nghiệm máu & nước tiểu

Để có thêm cơ sở dữ liệu để kết luận nguyên nhân bệnh lý gây ra tình trạng amidan có đốm trắng, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện xét nghiệm máu và nước tiểu. Mục đích của phương pháp này nhằm tìm kiếm sự tồn tại của vi khuẩn (nếu có) trong máu hoặc hệ tiết niệu. 

Nội soi cơ quan tai – mũi – họng

Đây là công nghệ xét nghiệm hiện đại nhằm giúp bác sĩ quan sát chi tiết hơn về cấu trúc bên trong của các cơ quan tai – mũi – họng để tìm ra nguyên nhân khiến khối amidan bị viêm nhiễm, xuất hiện đốm trắng. Đồng thời, cách này cũng giúp phát hiện các biến chứng của bệnh có làm ảnh hưởng đến các cơ quan này hay không, vì tai – mũi – họng là những cơ quan nằm thông với nhau. 

Amidan nổi hạt trắng có tự khỏi không? Cách điều trị 

Amidan nổi hạt trắng là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý khác nhau, không phải một chứng bệnh cụ thể nên không có khả năng tự khỏi. Thay vào đó, người bệnh cần phải đến bệnh viện để được thăm khám, tầm soát nguyên nhân và điều trị ngay từ giai đoạn đầu, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. 

Có rất nhiều cách điều trị tình trạng này, tùy theo mức độ viêm nhiễm mà chuyên gia sẽ tư vấn cho người bệnh phương pháp điều trị phù hợp. Điển hình như các biện pháp sau đây:

1. Điều trị bằng thuốc Tây hoặc cắt amidan

Đơn thuốc cho người bệnh bị amidan đốm trắng thường có sự kết hợp giữa thuốc điều trị nguyên nhân và thuốc cải thiện triệu chứng. Gồm các loại thuốc như:

KHÁM PHÁ: VTV2 giới thiệu bài thuốc nam có hiệu quả chặn đứng bệnh viêm họng, viêm amidan, KHÔNG CẦN CẮT, KHÔNG KHÁNG SINH

• Thuốc kháng sinh: Một vài loại thuốc kháng sinh trị amidan hoặc các bệnh lý khác như Ampicillin, Amoxicillin, Cefalexin, Erythromycin… Nhóm thuốc này có khả năng tìm kiếm tiêu diệt và ức chế sự phát triển của những tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm trong đường hô hấp. 
• Thuốc kháng viêm: Nhóm thuốc này có tác dụng cải thiện mức độ viêm nhiễm, thúc đẩy quá trình làm lành các ổ viêm loét và hỗ trợ phục hồi, tái tạo các tế bào niêm mạc mới. Tùy theo mức độ viêm nhiễm của từng trường hợp bệnh mà bác sĩ chỉ định cho người bệnh dùng loại thuốc dạng viên hoặc dạng tiêm phù hợp. 
• Thuốc chống phù nề: Các trường hợp amidan nổi đốm trắng kèm theo tình trạng xung huyết, phù nề thường xảy ra ở những người mắc bệnh nặng. Loại thuốc chống phù nề được dùng phổ biến hiện nay như Alphachymotrypsin dạng viên ngậm phát huy tác dụng hiệu quả và nhanh chóng. 
• Thuốc giảm đau: Người bệnh sẽ được chỉ định dùng thuốc giảm đau để giảm bớt các cơn đau rát khi nuốt, có cảm giác vướng nghẹn… Một vài loại thuốc giảm đau phổ biến như Paracetamol, Aspirin, Meloxicam, Ibuprofen, Naproxen… 
• Dung dịch NaCl 0.9%: Bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh sử dụng nước muối sinh lý để làm sạch khoang họng, tiêu diệt các ổ viêm nhiễm, giảm mức độ viêm amidan nổi hạt trắng. Khuyến khích người bệnh sử dụng hàng ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất, ngăn ngừa lây lan. 
• Thuốc hạ sốt: Khi amidan bị nổi đốm trắng do viêm nhiễm nặng có thể gây ra sốt cao kéo dài trên 39 độ C. Khi cơn sốt ập đến người bệnh nên dùng thuốc hạ sốt để tránh những rủi ro như lên cơn co giật, suy giảm nhận thức, trí não của người bệnh (đặc biệt đối với trẻ nhỏ). 

Lưu ý: Thuốc Tây phát huy tác dụng nhanh chóng, hiệu quả tuy nhiên lạm dụng thuốc trong thời gian dài, dùng thuốc quá liều có thể gây ra một số tác dụng phụ gây hại cho sức khỏe. Vì vậy, người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối liều dùng do bác sĩ chỉ định để thuốc phát huy tác dụng tối đa. 

Bên cạnh điều trị nội khoa, y học hiện đại còn ghi nhận một phương pháp điều trị tình trạng viêm amidan có đốm trắng hiệu quả chính là phẫu thuật cắt amidan. Đây là một trong những thủ thuật y tế đơn giản, thời gian thực hiện tương đối ngắn và đem lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, cũng giống như những can thiệp phẫu thuật ngoại khoa khác, thủ thuật cắt amidan cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như xuất huyết, nhiễm trùng, sốc phản vệ với thuốc mê… Người bệnh cần tuân thủ những hướng dẫn của bác sĩ về cách chăm sóc để sớm phục hồi. 

Xem thêm: Nguyên nhân và cách trị trẻ bị nổi đốm trắng ở họng an toàn

2. Chữa amidan có đốm trắng theo Đông y

Bên cạnh điều trị amidan có đốm trắng bằng thuốc Tây, người bệnh cũng có thể chọn lựa phương pháp Đông y để trị bệnh. Tùy theo mức độ viêm nhiễm của từng người bệnh mà thầy thuốc sẽ kê toa thuốc phù hợp. Hầu hết các bài thuốc Đông y chữa trị các bệnh liên quan đến viêm nhiễm amidan chủ yếu tập trung vào tiêu đờm, hoạt huyết, trừ phong, tiêu viêm, thanh nhiệt, trừ độc… 

Dưới đây là một số bài thuốc Đông y phổ biến như:

• Bài thuốc số 1: Chuẩn bị kim ngân hoa, tang bạch bì, ngưu bàng tử, bạch cương tàm, huyền sâm, kinh giới, thiên hoa phấn, xích thược và cam thảo với liều lượng phù hợp. Sắc mỗi ngày 1 thang cùng với 6 bát nước đun trên lửa nhỏ, đến khi nước cạn xuống còn một nửa thì tắt bếp, rót nước thuốc ra chén uống khi còn ấm để đạt hiệu quả tốt nhất. 
• Bài thuốc số 2: Chuẩn bị ngưu bàng tử, bạc hà, hoàng liên, hoàng cầm, cát cánh, liên kiều và kim ngân hoa. Sắc mỗi ngày 1 thang, chia làm 2 – 3 phần uống hết trong ngày. Lưu ý nên uống khi thuốc còn ấm nóng để đạt hiệu quả tối ưu. 
• Bài thuốc số 3: Chuẩn bị liên kiều, ngưu bàng tử, kinh giới, cam thảo, huyền sâm, kim ngân hoa, trúc diệp và bạc hà. Sắc các vị thuốc này cùng lượng nước vừa đủ, chia thuốc làm 2 – 3 phần uống hết trong ngày. 

Lưu ý: Mặc dù các bài thuốc chữa amidan có đốm trắng theo Đông y an toàn, lành tính hơn so với các loại thuốc Tây, nhưng tính hiệu quả còn phụ thuộc vào cơ địa của từng người cũng như khả năng đáp ứng thuốc. Không phải ai sử dụng cũng đạt được hiệu quả như ý muốn. Vì vậy, người bệnh nên sớm thăm khám tại các trung tâm, phòng khám cổ truyền để được kê đơn thuốc phù hợp. 

3. Một số mẹo dân gian chữa amidan có đốm trắng hiệu quả

Tình trạng amidan có đốm trắng với các triệu chứng đơn giản, vừa khởi phát không quá nghiêm trọng người bệnh có thể áp dụng một số mẹo dân gian để cải thiện bệnh. Đa phần các biện pháp này tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên, nên mức độ hiệu quả vẫn còn khá hạn chế, tùy thuộc vào cơ địa của từng người. 

Dưới đây là một số mẹo phổ biến bạn có thể tham khảo áp dụng: 

• Rau diếp cá: Rau diếp cá có khả năng kích thích sự hoạt động của các tế bào bạch huyết, tăng cường hệ miễn dịch và ngăn ngừa sự phát triển của các loại vi khuẩn gây viêm nhiễm. Dùng 1 nắm lá diếp cá, rửa sạch rồi cho vào nồi, đổ nước vo gạo vào và đun sôi khoảng 5 – 10 phút. Lọc lấy phần nước cốt và uống đều đặn hàng ngày. 
• Lá hẹ: Lá hẹ có tính ấm, giúp thanh nhiệt giải độc và chứa nhiều hoạt chất kháng sinh tự nhiên có tác dụng chống khuẩn, kháng viêm, giảm triệu chứng amidan có đốm trắng. Dùng 1 nắm lá hẹ, rửa sạch, cắt thành từng khúc nhỏ cho vào chén, thêm vào 1 – 2 thìa mật ong và hấp cách thủy khoảng 20 phút. Để nguội và chắt lấy phần nước cốt uống 2 – 3 lần/ ngày. 
• Mật ong: Mật ong có đặc tính kháng viêm, chống khuẩn giúp ngăn cản sự phát triển của vi khuẩn, giảm sưng viêm amidan, chống viêm nhiễm… Bên cạnh đó, một số dưỡng chất như vitamin C, E… xoa dịu cổ họng, giảm đau và hỗ trợ tăng cường hệ miễn dịch. Người bệnh có thể ngậm mật ong trực tiếp vào trong cổ họng, uống trà gừng mật ong hoặc kết hợp mật ong với các nguyên liệu như gừng, tỏi… để tăng cường hiệu quả điều trị. 

Lưu ý: Phương pháp này chỉ có tác dụng hỗ trợ làm giảm triệu chứng chứ không có khả năng dứt điểm bệnh nên không thể thay thế cho các biện pháp điều trị chuyên sâu. Người bệnh không nên lạm dụng các mẹo này và nếu trong quá trình áp dụng có xảy ra các vấn đề bất thường gì, hãy thông báo cho bác sĩ để được xử lý kịp thời. 

Biện pháp chăm sóc và phòng ngừa amidan nổi hạt trắng 

Để hỗ trợ cho quá trình điều trị, người bệnh cần thực hiện các biện pháp chăm sóc và phòng ngừa tái phát để duy trì kết quả điều trị lâu dài. 

Chế độ ăn uống của người bị amidan có đốm trắng

• Nên ăn những món mềm, lỏng, dễ nuốt như canh, súp, cháo, bột nghiền nhuyễn… vừa đảm bảo bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng vừa giảm thiểu tối đa nguy cơ gây kích ứng đến cổ họng. 
• Ưu tiên bổ sung các loại rau xanh, củ quả và trái cây vào trong thực đơn ăn uống hằng ngày để tăng cường sức đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch chống lại các tác nhân gây bệnh. 
• Bổ sung đủ lượng nước cần thiết, đặc biệt là các loại thức uống tốt cho sức khỏe, tốt cho đường hô hấp như nước ép rau củ, các loại sữa hạt… 
• Hạn chế ăn những món có nhiều gia vị chua, cay, nóng, mù tạt… tránh gây kích ứng cổ họng, khối amidan và giảm thiểu mức độ sung huyết. 
• Những món ăn thô, cứng cũng là thực phẩm mà người bị amidan nổi đốm trắng cần hạn chế sử dụng. Bởi chúng có thể gây tác động đến những khối amidan có chứa mủ trắng và dễ lây lan sang các khu vực xung quanh. 
• Hạn chế những món ăn chứa nhiều dầu mỡ vì chúng sẽ tích tụ lại ở cổ họng và nếu không được làm sạch sẽ làm tăng nặng các triệu chứng bệnh. 
• Tuyệt đối không được sử dụng các loại đồ uống chứa cồn như rượu bia, nước ngọt có gas, cà phê… trong quá trình điều trị bệnh. 

Cách phòng ngừa amidan nổi đốm trắng

Để phòng ngừa tái phát tình trạng nổi đốm trắng ở amidan, hãy chủ động thực hiện các biện pháp sau đây để bảo vệ bản thân khỏi các biến chứng nguy hiểm:

• Giữ gìn vệ sinh kỹ lưỡng tai mũi họng bằng việc súc rửa và ngậm nước muối sinh lý. Thói quen này cần được duy trì ngay cả khi khỏe mạnh để phòng ngừa các bệnh nguy hiểm. 
• Nếu đang mắc các bệnh lý hô hấp hãy sớm thăm khám và điều trị dứt điểm để tránh các diễn tiến nghiêm trọng của bệnh. 
• Nếu được chỉ định dùng thuốc trị bệnh hãy tuân thủ tuyệt đối cách sử dụng, không được tự ý đổi thuốc, tăng giảm liều lượng khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ. 
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, đảm bảo bổ sung đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể để duy trì sự ổn định của sức đề kháng. 
• Uống nhiều nước, tuyệt đối không được để cổ họng bị khô. 
• Nghỉ ngơi nhiều, ngủ đủ giấc, vận động thể dục thể thao thường xuyên, tránh làm việc quá sức để duy trì sức khỏe ổn định. 
• Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ họng vào mùa lạnh. 
• Thăm khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện những bất thường về sức khỏe để điều trị sớm, phòng ngừa biến chứng. 

Hy vọng những thông tin về tình trạng amidan có đốm trắng trong bài viết trên sẽ giúp quý bạn đọc có những nhận định chính xác về tình trạng này. Đồng thời, chủ động thăm khám và điều trị kịp thời, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.