Amidan là gì, nằm ở đâu? Cấu tạo & tác dụng của amidan

Amidan là cơ quan nhỏ nằm ở ngay phía sau cổ họng có nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể con người. Những thông tin mà bài viết cung cấp về cấu tạo và chức năng của cơ quan này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn cơ quan này.

Amidan là gì? Nằm ở đâu?

Amidan là cấu trúc nằm ở phía sau của họng, hai bên cạnh thành họng. Đây là một phần của hệ thống limpho, một phần quan trọng của hệ miễn dịch.

Amidan đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh. Các tổ chức này sản xuất các tế bào lympho, tạo ra kháng thể và các chất miễn dịch khác để ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn, virus, và nấm.

Thông thường các cấu trúc này phát triển mạnh ở trẻ em, đạt đến kích thước lớn nhất vào độ tuổi từ 4-10 tuổi. Sau đó, khi trẻ lớn lên và hệ miễn dịch phát triển, cơ quan này có thể teo nhỏ lại và dần dần biến mất ở người trưởng thành.

Hiểu rõ về chức năng và vị trí của amidan giúp người ta hiểu hơn về cách cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh và cách giữ gìn sức khỏe hệ thống limpho và miễn dịch.

Tìm hiểu thêm: Bệnh viêm amidan– Nguyên nhân, dấu hiệu và biện pháp điều trị

Giải phẫu cấu tạo của amidan

Cấu tạo của amidan bao gồm bốn khối chính nằm ở xung quanh cửa hầu, tạo thành một vòng bạch huyết kín được gọi là vòng Waldayer. 

Amidan có ba lớp từ ngoài vào bên trong:

• Biểu mô phủ: Là lớp nằm phía trên bề mặt của cơ quan, có chức năng che chắn và bảo vệ khỏi tác nhân gây hại bám trên bề mặt cấu trúc.
• Mô liên kết: Nằm liền kề phía bên dưới của lớp biểu mô phủ, mô liên kết mỏng này chứa nhiều mạch máu giúp nuôi dưỡng cấu trúc.
• Hạch bạch huyết: Lớp bên trong cùng, quan trọng nhất, sản xuất Immunoglobulin – kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Các khối chính bao gồm:

• Amidan vòm: Là khối hình tam giác nằm ở vòm họng, chủ yếu nằm tại cửa ngõ vào hầu họng. Cấu trúc này không được phủ bởi lớp biểu mô phía trên và là hạch bạch huyết lớn nhất của cơ thể.
• Amidan vòi: Gồm hai phần chia đều ở hai bên trái và phải của cổ họng, gần với lỗ vòi tai và dưới vòi Eustache.
• Amidan khẩu cái: Bao gồm hai khối màu hồng với kích thước thay đổi theo độ tuổi. Là cấu trúc lớn nhất trong vòng bạch huyết Waldayer và là phần duy nhất có thể quan sát trực tiếp bằng mắt thường.
• Amidan lưỡi: Chỉ có một khối, nằm ở đáy lưỡi và ít được chú ý trong vòng bạch huyết Waldayer.

Vấn đề bệnh lý thường gặp

1. Viêm amidan

Viêm amidan là tình trạng sưng đỏ, đau nhức, do nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau họng
• Sốt
• Ho
• Đau đầu
• Đau khi nuốt
• Mệt mỏi
• Buồn nôn

Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến trong khoảng 1 tuần. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

• Áp xe quanh amidan
• Viêm tai giữa
• Viêm xoang
• Viêm thanh quản
• Viêm cầu thận
• Nhiễm khuẩn huyết

2. Áp xe quanh amidan

Áp xe quanh amidan, xảy ra khi mủ tích tụ xung quanh cấu trúc. Bệnh thường gây ra các triệu chứng như:

• Đau họng dữ dội, đặc biệt là ở một bên
• Khó nuốt
• Khó thở
• Sốt cao

Bệnh thường được điều trị bằng kháng sinh và dẫn lưu mủ.

3. Ung thư amidan

Ung thư amidan là một dạng ung thư hiếm gặp, thường gặp ở người lớn tuổi. Bệnh thường gây ra các triệu chứng như:

• Đau họng
• Nuốt nghẹn
• Ho kéo dài
• Khàn tiếng
• Đau đầu
• Giảm cân

Bệnh thường được điều trị bằng phẫu thuật, hóa trị và xạ trị.

Tìm hiểu thêm: Bã Đậu Amidan Là Gì? Cách Lấy, Loại Bỏ Ngay Tại Nhà

Bảo vệ amidan khỏi sự tấn công của tác nhân gây hại

Tránh xa các tác nhân gây hại:

• Hút thuốc, rượu bia, chất kích thích: Các chất này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến các tuyến lympho dễ bị nhiễm trùng.
• Thực phẩm cay nóng: Các loại thực phẩm này có thể kích ứng niêm mạc, gây viêm nhiễm.

Kế hoạch chăm sóc phù hợp:

• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ: Súc miệng bằng nước muối loãng hàng ngày để loại bỏ vi khuẩn, mảng bám trong miệng.
• Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C.

Lưu ý thêm:

• Hạn chế tiếp xúc với người đang mắc bệnh về đường hô hấp
• Tạo môi trường sống trong lành, thoáng mát
• Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý

Hiểu rõ về chức năng và vị trí của amidan giúp bạn hiểu hơn về cách cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh và cách giữ gìn sức khỏe hệ thống lympho và miễn dịch.

Tham khảo thêm:

• Sưng amidan nhưng không đau có nguy hiểm không và cần điều trị như thế nào?
• Viêm Amidan Gây Ù Tai, Đau Tai Có Nguy Hiểm Không? Chuyên gia giải đáp