Vô sinh thứ phát là gì? Nguyên nhân, cách điều trị

Vô sinh thứ phát là tình trạng rất phổ biến, chiếm hơn 50% các trường hợp vô sinh tại Việt Nam. Các nguyên nhân thường bao gồm lối sống không lành mạnh, môi trường ô nhiễm hoặc sức khỏe kém.

Vô sinh thứ phát là gì?

Vô sinh thứ phát là tình trạng phổ biến khi một cặp vợ chồng đã từng có ít nhất một lần mang thai, bao gồm cả thai sảy hoặc thai lưu, nhưng sau đó không thể mang thai được nữa. Điều này xảy ra dù cặp vợ chồng có quan hệ tình dục đều đặn mà không sử dụng biện pháp tránh thai trong 12 tháng (hoặc 6 tháng nếu người phụ nữ trên 35 tuổi).

Vô sinh không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn tác động đến tâm lý và quan hệ tình cảm của cặp đôi. Tình trạng vô sinh thứ phát chiếm hơn 50% các trường hợp vô sinh ở Việt Nam, là một vấn đề đáng quan ngại và cần sự chú ý và giải pháp hỗ trợ phù hợp.

Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát

Ở nữ giới:

• Rối loạn rụng trứng: Do hội chứng đa nang buồng trứng, suy giảm chức năng buồng trứng do tuổi tác, rối loạn nội tiết tố,…
• Tắc nghẽn ống dẫn trứng: Do viêm nhiễm phụ khoa, dính buồng trứng,…
• Sẹo tử cung: Do nạo phá thai, sinh mổ,…
• Lạc nội mạc tử cung: Phát triển niêm mạc tử cung bên ngoài tử cung.
• U xơ tử cung: U lành tính phát triển trong tử cung.
• Suy giảm chức năng buồng trứng do tuổi tác: Chất lượng trứng giảm theo độ tuổi.
• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục: Chlamydia, lậu,…

Ở nam giới:

• Rối loạn chức năng tinh trùng: Số lượng, chất lượng hoặc khả năng di chuyển của tinh trùng yếu.
• Tắc nghẽn ống dẫn tinh: Do viêm nhiễm, chấn thương,…
• Giãn tính mạch thừng tinh: Giãn tĩnh mạch bìu.

Do cả hai vợ chồng:

• Môi trường sống ô nhiễm: Tiếp xúc với hóa chất độc hại, bức xạ,…
• Căng thẳng, stress: Ảnh hưởng đến nội tiết tố, khả năng sinh sản.
• Chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý: Thiếu hụt dinh dưỡng, sử dụng chất kích thích,…

Có thể bạn quan tâm: Vô sinh nữ – Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Chẩn đoán vô sinh thứ phát

Thăm khám lâm sàng:

• Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử sinh sản, tiền sử bệnh lý, tiền sử phẫu thuật, thói quen sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng,… của cả hai vợ chồng.
• Khám phụ khoa cho nữ giới để đánh giá tình trạng sức khỏe sinh sản.
• Khám tổng quát cho nam giới.

Xét nghiệm:

• Đối với nữ giới:
  • Xét nghiệm hormone: đánh giá chức năng buồng trứng, tuyến giáp, tuyến yên,…
  • Xét nghiệm máu: kiểm tra khả năng dự trữ buồng trứng, nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục,…
  • Siêu âm vùng chậu: quan sát buồng trứng, tử cung, vòi trứng,…
  • Chụp tử cung – vòi trứng : đánh giá chức năng của vòi trứng.
  • Soi buồng trứng: đánh giá trực tiếp tình trạng buồng trứng, vòi trứng.
• Đối với nam giới:
  • Xét nghiệm tinh dịch đồ: đánh giá chất lượng và số lượng tinh trùng.
  • Xét nghiệm hormone: đánh giá chức năng tinh hoàn.
  • Xét nghiệm di truyền: phát hiện các bất thường di truyền ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
  • Siêu âm bìu: phát hiện các bất thường ở tinh hoàn.
• Các xét nghiệm khác:
  • Xét nghiệm miễn dịch: phát hiện các kháng thể chống lại tinh trùng hoặc trứng.
  • Sinh thiết buồng trứng/tinh hoàn: lấy mẫu mô buồng trứng/tinh hoàn để xét

Điều trị vô sinh thứ phát như thế nào?

Tùy thuộc vào nguyên nhân, bác sĩ có thể đề nghị các phương pháp điều trị như:

1. Điều trị nội khoa

Đối với nữ giới:

• Kích thích rụng trứng: sử dụng thuốc hoặc liệu pháp hormone để kích thích buồng trứng sản sinh nhiều trứng hơn.
• Điều trị rối loạn nội tiết: sử dụng thuốc để điều chỉnh các hormone sinh sản như hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone luteinizing (LH), hormone prolactin (PRL),…
• Điều trị nhiễm trùng sinh dục: sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục như chlamydia, lậu, giang mai,…

Đối với nam giới:

• Điều trị nhiễm trùng sinh dục: sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục như chlamydia, lậu, giang mai,…
• Điều trị rối loạn nội tiết: sử dụng thuốc để điều chỉnh các hormone sinh sản như testosterone, hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone luteinizing (LH),…
• Điều trị tinh trùng yếu: sử dụng thuốc hoặc liệu pháp hormone để cải thiện chất lượng tinh trùng.

2. Hỗ trợ sinh sản 

Nếu điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện các phương pháp hỗ trợ sinh sản, chẳng hạn như:

• Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI): Bác sĩ sẽ bơm tinh trùng trực tiếp vào buồng tử cung của người phụ nữ vào thời điểm rụng trứng.
• Thụ tinh nhân tạo (IVF): Lấy trứng và tinh trùng của cả hai vợ chồng, thụ tinh nhân tạo trong ống nghiệm và cấy phôi vào tử cung của người phụ nữ.
• Thụ tinh trong ống nghiệm với kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI): Sử dụng một mũi kim nhỏ để tiêm trực tiếp một tinh trùng vào bào tương của một quả trứng.
• Hỗ trợ phôi thoát màng (AH): Giúp phôi thoát khỏi lớp màng bao quanh, giúp tăng khả năng bám vào nội mạc tử cung.

Có thể bạn quan tâm: TOP 10 bác sĩ chữa vô sinh giỏi ở Hà Nội, TP HCM trên báo

3. Phẫu thuật 

Đối với nữ giới:

• Phẫu thuật thông vòi trứng: giúp thông tắc vòi trứng, tạo điều kiện cho tinh trùng di chuyển đến trứng.
• Phẫu thuật u nang buồng trứng: loại bỏ u nang buồng trứng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
• Phẫu thuật dị tật tử cung: sửa chữa các dị tật ở tử cung có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai.

Đối với nam giới:

• Phẫu thuật tinh hoàn: sửa chữa các bất thường ở tinh hoàn có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng.
• Phẫu thuật lấy tinh trùng: lấy tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn để sử dụng cho các phương pháp hỗ trợ sinh sản.

Biện pháp phòng ngừa vô sinh thứ phát

Một số biện pháp phòng ngừa vô sinh thứ phát:

• Mang thai trước độ tuổi 35: Mang thai trước khi đạt đến độ tuổi 35 có thể tăng cơ hội thụ thai thành công. Nam giới cũng nên sinh con trước độ tuổi 40 để đảm bảo chất lượng tinh trùng tốt nhất.
• Giữ cân nặng hợp lý: Duy trì một cân nặng lành mạnh bằng cách ăn uống cân đối và tập luyện thể dục thường xuyên.
• Chế độ ăn uống cân bằng: Ăn uống giàu dưỡng chất như vitamin, khoáng chất và chất chống oxi hóa có thể cải thiện sức khỏe sinh sản. Hạn chế ăn thức ăn chế biến sẵn và thức uống có gas.
• Hạn chế chất kích thích: Cai thuốc lá, giảm tiêu thụ rượu và tránh sử dụng chất ma túy giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và trứng.
• Tránh căng thẳng: Thực hiện các hoạt động thư giãn như yoga hoặc thiền để giảm căng thẳng và cải thiện hormone sinh sản.
• Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các vấn đề liên quan đến sinh sản.
• Vệ sinh vùng kín đúng cách: Duy trì vệ sinh vùng kín bằng cách sử dụng sản phẩm vệ sinh phù hợp và tránh quan hệ tình dục không an toàn.
• Tránh yếu tố độc hại: Hạn chế tiếp xúc với các chất độc hại như hóa chất và thuốc trừ sâu để bảo vệ sức khỏe sinh sản.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Nếu có bất kỳ lo lắng nào, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ sẽ giúp tìm ra giải pháp và hỗ trợ phù hợp.

Vô sinh thứ phát có thể gây ảnh hưởng đến tâm lý và hạnh phúc gia đình. Vì vậy, nếu không thể mang thai tự nhiên sau 12 tháng, các cặp vợ chồng nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và có kế hoạch điều trị phù hợp.

Có thể bạn quan tâm:

• Các bài tập yoga cho người vô sinh hiếm muộn
• Uống sữa đậu nành nhiều có bị vô sinh không?