Viêm Lợi Phì Đại Là Gì? Biểu Hiện và Phương Pháp Điều Trị

Viêm lợi phì đại là tình trạng các mô nướu răng phát triển quá mức, đặc trưng bởi các triệu chứng như lợi sưng đỏ kèm theo các triệu chứng đau nhức khó chịu, miệng có mùi hôi nghiêm trọng. Đây là bệnh lý nguy hiểm, nếu không được sớm thăm khám và điều trị sẽ ảnh hưởng xấu đến nướu răng, gây nguy cơ mất răng. 

Viêm lợi phì đại là gì? 

Lợi là các mô niêm mạc bao quanh xương hàm dưới và xương hàm trên có chức năng bao quanh và giữ kín răng. Viêm lợi là tình trạng viêm nhiễm ở lợi do vi khuẩn phát triển gây bệnh. Viêm lợi phì đại cũng là một dạng viêm lợi, đặc trưng bởi tình trạng nướu răng tăng sinh, phát triển quá mức, bao quanh lên cả thân răng gây ra các triệu chứng đau nhức, khó chịu cho người bệnh.

Viêm lợi phì đại khởi phát do bệnh viêm lợi khi không được thăm khám, điều trị đúng cách và kịp thời. Đây được xem là biến chứng của bệnh viêm lợi, khi bị viêm lợi mà không điều trị, bệnh sẽ tái phát liên tục, kèm theo nhiều triệu chứng nghiêm trọng, lâu ngày trở nên lớn dần và phì đại lúc nào không hay.

Viêm lợi phì đại là bệnh lý liên quan đến nhiều yếu tố. Các triệu chứng của bệnh có thể được cải thiện nhanh chóng nếu người bệnh sớm thăm khám để được chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp chủ quan, khiến bệnh gây ra nhiều vấn đề ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Điều này cũng khiến quá trình điều trị trở nên phức tạp, tốn kém, mất nhiều thời gian hơn. 

Dấu hiệu nhận biết viêm lợi phì đại 

Bệnh viêm lợi phì đại còn được gọi là tăng sản nướu là tình trạng nướu phát triển quá mức. Các triệu chứng của căn bệnh này rất dễ phân biệt với các bệnh lý khác, có thể nhận biết bằng mắt thường. Có thể kể đến như:

• Nướu răng sưng đỏ, nhanh chóng khuếch trương kích thước, bằng mắt thường chúng ta có thể dễ dàng thấy nướu sưng phồng, chân răng bị đẩy ra khỏi vị trí vốn có
• Sờ vào thấy nướu mềm, đau nhức, khó chịu, xuất hiện tình trạng viêm nướu răng 
• Nướu răng dễ bị chảy máu, có thể gây nguy cơ tích tụ mủ, hơi thở có mùi tanh hôi, khó chịu
• Lợi có cảm giác ngứa, đau nhức không yên khiến người bệnh gặp nhiều khó khăn trong việc ăn uống, nhất là khi ăn phải đồ cứng, thức ăn dai, các thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh
• Nước sưng đỏ, có nhiều mảng bám tích tụ trên răng do nướu phì đại quá mức gây khó khăn cho việc vệ sinh làm sạch răng miệng…

Trong một số trường hợp, người mắc bệnh viêm lợi phì đại có thể gặp phải tình trạng sưng hạch bạch huyết. Đây được xem là phản ứng bình thường của cơ thể khi chúng ta gặp phải tình trạng nhiễm trùng. Khi bị tăng sản nướu, nếu nướu răng che phủ toàn bộ bề mặt răng sẽ khiến răng khó được làm sạch, từ đó làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về răng miệng khác như sâu răng, viêm nha chu… 

Đặc biệt, tình trạng tăng sản nướu nếu xảy ra ở trẻ em, nhất là những trẻ trong độ tuổi mọc răng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình mọc răng, khiến răng có hình dáng bất thường, mọc lệch. Vì vậy, khi bị viêm lợi phì đại, người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan, đây là tình trạng nghiêm trọng, cần nhanh chóng thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và có biện pháp điều trị phù hợp. 

Nguyên nhân gây phì đại nướu răng 

Khi bị viêm lợi phì đại, lợi sưng đỏ có mép tròn tù, dễ chảy máu, có cảm giác ngứa, căng, đau ở lợi. Tình trạng này thường do nguyên nhân gây ra, đa phần là do:

1. Vệ sinh răng miệng chưa đúng cách

Vệ sinh răng miệng không đúng cách, không thường xuyên vệ sinh, làm sạch răng miệng là một trong những nguyên nhân gây viêm lợi phì đại và các bệnh lý về răng miệng thường gặp. Trong quá trình vệ sinh răng miệng, nếu răng không được làm sạch sẽ khiến các mảng bám tích tụ trên răng, lâu ngày hình thành vôi răng. Vôi răng, mảng bám trên răng chính là môi trường lý tưởng, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và phát triển. Vi khuẩn khu trú tại chỗ trên các mảng bám, nhanh chóng lây lan sang các khu vực khác khiến nướu răng bị viêm nhiễm gây phì đại nướu. 

2. Do tác dụng phụ của thuốc 

Viêm phì đại nướu răng đôi khi có thể xảy ra do tác dụng phụ của thuốc hoặc hệ quả của việc điều trị không dứt điểm một số bệnh lý nha khoa. Các thuốc được kê đơn nếu sử dụng trong thời gian dài có thể khiến nướu răng bị viêm phát triển quá mức. Các thuốc này có thể kể đến như: 

• Thuốc ức chế miễn dịch
• Thuốc chẹn kênh canxi
• Thuốc chống co giật
• Thuốc điều trị huyết áp cao và các bệnh lý về tim mạch

Nếu bạn sử dụng các loại thuốc này mà xảy ra tình trạng viêm lợi phì đại thì cần trao đổi với bác sĩ để được bác sĩ hướng dẫn xử trí, đưa ra giải pháp thay thế phù hợp. 

3. Viêm lợi phì đại do bệnh lý răng miệng từ trước 

Đôi khi tình trạng viêm lợi phì đại cũng xảy ra khi người bệnh mắc một số bệnh lý về răng miệng từ trước mà không điều trị kịp thời, dứt điểm khiến bệnh tiến triển nặng. Hậu quả là dẫn đến sự xuất hiện của các biến chứng nghiêm trọng, trong đó có viêm lợi phì đại. Tuy nhiên, nguồn gốc sâu xa của tình trạng này vẫn là thói quen vệ sinh răng miệng kém khiến vi khuẩn có điều kiện xâm nhập, phát triển, gây bệnh và gây ra các triệu chứng như viêm nhiễm, lở loét, sưng tấy, chảy máu chân răng.

Các bệnh lý về răng miệng  có thể gây viêm lợi phì đại có thể kể đến như:

• Viêm lợi: Đặc trưng bởi các triệu chứng như lợi sưng đỏ, đau khi chạm vào, hơi thở có mùi hôi, lâu ngày gây tụt lợi hoặc sưng tấy lợi… 
• Viêm nha chu: Là tình trạng viêm nhiễm ở tổ chức nha chu, các triệu chứng đặc trưng là lợi và mô nướu sưng đỏ, dễ chảy máu, có khoảng trống giữa các răng, tụt lợi, hôi miệng, răng đau nhức, có thể bị lung lay… 
• Viêm quanh chân răng: Viêm quanh chân răng là giai đoạn tiến triển của bệnh viêm lợi, các biểu hiện nổi bật là tụt lợi, hôi miệng, có nhiều mảng bám trên răng, nướu sưng, nhấn vào đôi khi có dịch vàng chảy ra, miệng có mùi nặng, răng lung lay…
• Áp xe răng: Là tình trạng răng bị sưng đau, quanh chân răng tích tụ dịch mủ, được xem là biến chứng của bệnh viêm nha chua, sâu răng hoặc các tổn thương răng miệng do tác động vật lý… 

4. Do bệnh lý toàn thân 

Các bệnh lý toàn thân, đặc biệt là các bệnh hệ thống có khả năng ảnh hưởng xấu đến nhiều cơ quan trong cơ thể cùng lúc. Những bệnh lý này không chỉ gây ra vấn đề toàn thân mà còn có thể là nguyên nhân khiến lợi bị phì đại. Một số bệnh toàn thân có thể là yếu tố thúc đẩy sự phát triển của bệnh nướu bị sưng viêm phì đại như:

• Bệnh tiểu đường
• Bệnh Crohn
• Ung thư hạch
• HIV/AIDS

5. Bệnh u xơ nướu di truyền (HGF)

U xơ nướu di truyền là bệnh xảy ra có liên quan đến yếu tố di truyền và sự tác động của thuốc. Bệnh thường liên quan đến di truyền theo tính trạng trội, là bệnh viêm nướu hiếm gặp, lúc mới sinh mô nướu của người bệnh hoàn toàn bình thường, sau khi mọc răng thì nướu phì đại, đến khi mọc răng vĩnh viễn thì có thể bao phủ toàn bộ thân răng. Bệnh này không gây đau nhưng nếu mô nướu phỉ một phần răng nhai thì sẽ bị tổn thương khi nhai. 

U xơ nướu di truyền là bệnh tiến triển lành tính, đặc trưng bởi tình trạng mô nướu phì đại từ từ. Còn được gọi là bệnh tăng sản nướu di truyền hoặc bệnh u xơ nướu răng. Thông thường, đối với bệnh lý này, phẫu thuật cắt bỏ các mô nướu là giải pháp điều trị duy nhất. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp sau phẫu thuật, sau vài năm, nướu lại phát triển trở lại như ban đầu. 

6. Viêm lợi phì đại do nguyên nhân khác 

Ngoài ra, tình trạng nướu phì đại đôi khi cũng có thể có liên quan đến một số yếu tố khác có thể kể đến như: 

• Do cơ thể thiếu máu
• Do thiếu hụt một số loại vitamin và khoáng chất cần thiết 
• Do rối loạn nội tiết tố trong giai đoạn mang thai
• Do một số bệnh lý về bạch cầu khiến mô nướu tăng sinh quá mức
• Do chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học, chủ yếu là do hút thuốc, uống rượu bia, ăn nhiều đồ khô cứng, cay nóng, thức ăn nóng lạnh đột ngột… 

Bệnh viêm lợi phì đại có nguy hiểm không? 

Bệnh viêm lợi phì đại có nguy hiểm không là thắc mắc chung của nhiều người. Thực tế, viêm lợi phì đại nếu sớm được phát hiện, thăm khám và điều trị thì thường không quá nguy hiểm, có thể nhanh chóng được cải thiện và phục hồi ở giai đoạn sớm. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan, lơ là trước các triệu chứng bệnh, viêm nướu phì đại có thể mang đến các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng của người bệnh.

Các ảnh hưởng của bệnh viêm nướu phì đại có thể kể đến như:

• Ảnh hưởng trực tiếp đến sự liên kết của các răng, nếu không điều trị, có thể ảnh hưởng đến cả các mô và xương của tổ chức nha chu. Nghiêm trọng hơn sẽ tác động đến khả năng nhai, gây nguy cơ mất răng vĩnh viễn. 
• Nếu bệnh chuyển biến thành mãn tính, có liên quan đến các bệnh lý toàn thân, có thể tạo điều kiện cho các vi khuẩn có hại xâm nhập vào máu, gây nguy cơ nhiễm trùng máu, ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể.
• Một số trường hợp viêm lợi phì đại có thể gây nhiễm trùng, lở loét hoại tử nướu răng, chảy máu nướu, khiến người bệnh bị đau nhức, khó chịu thường xuyên
• Với trẻ em, phì đại nướu có thể tiến triển quá mức, gây che phủ toàn bộ răng, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình mọc và phát triển của răng, khiến răng mọc lệch, bất thường hoặc không lộ ra khỏi nướu…

Phì đại nướu là bệnh lý nguy hiểm, có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Vì vậy, khi có các dấu hiệu của bệnh, người bệnh, nhất là trẻ em cần được nhanh chóng đưa đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị. 

Phương pháp điều trị viêm lợi phì đại 

Khi mắc bệnh viêm nướu răng phì đại, điều trước tiên mà người bệnh cần làm chính là liệt kê lại các triệu chứng, những vấn đề mà mình đã và đang gặp phải. Tiếp đó cần nhanh chóng thăm khám các bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt để được chẩn đoán và có cách chữa viêm lợi phì đại phù hợp. Thông thường, việc điều trị căn bệnh này thường là:

1. Chẩn đoán bệnh 

Phương pháp chẩn đoán viêm lợi phì đại thường không quá phức tạp, các triệu chứng của bệnh đã biểu hiện rất rõ ràng. Việc chẩn đoán thường là:

• Thăm khám lâm sàng thông qua việc khai thác các triệu chứng mà người bệnh gặp phải
• Quan sát, đánh giá tình trạng, mức độ bệnh qua các biểu hiện của nướu răng 
• Một số trường hợp sau khi thăm khám tổng quát, bác sĩ sẽ tiến hành chụp CT nhằm xác định mức độ tổn thương của mô nướu, xác định vị trị nướu phì đại và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. 

2. Điều trị ở giai đoạn sớm 

Với viêm lợi phì đại ở giai đoạn sớm, việc điều trị thường đơn giản, dễ dàng, ít tốn kém thời gian và chi phí hơn rất nhiều. Các biểu hiện của bệnh lý này ở giai đoạn sớm có thể kể đến như mô nướu răng sưng tấy, đau nhức, có màu đỏ khác biệt với nướu răng thông thương. Một số trường hợp có thể kèm theo các triệu chứng như chạm vào thấy đau, có máu chảy ra, nướu răng bị mưng mủ. 

Với trường hợp này, việc điều trị thường là:

• Lấy cao răng, làm sạch các mảng bám trên răng để loại bỏ môi trường sinh sôi và phát triển của vi khuẩn
• Chỉ định cho người bệnh sử dụng một số loại thuốc giảm đau, chống viêm phù hợp. Các thuốc này sử dụng theo đơn và hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý tăng giảm liều lượng để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Hướng dẫn người bệnh biện pháp chăm sóc răng miệng đúng cách nhằm duy trì, gia tăng hiệu quả điều trị, loại bỏ mầm mống bệnh, ngăn ngừa bệnh tái phát…

3. Điều trị ở giai đoạn nghiêm trọng 

Nếu viêm nướu phì đại không được sớm phát hiện và điều trị. Các triệu chứng của bệnh đã tiến triển nghiêm trọng, nướu răng phát triển lớn hơn, ngày càng lan rộng, mô nướu có nguy cơ viêm loét nặng có thể bị hoại tử hoặc nhiễm trùng, chân răng dễ bị lung lay, chức năng nhai suy giảm…

Với tình trạng này, phương pháp điều thường là phẫu thuật cắt bỏ lợi phì đại. Sau đó tiến hành hút sạch các vết mủ, cắt đi phần mô lợi bị lở loét, hoại tử. Tiếp đó sẽ cấy ghép lợi tự thân hoặc tái tạo lại mô nướu bằng công nghệ cao để phục hình phần lợi bị mất đi. Các phương pháp phẫu thuật thường gặp bao gồm: 

• Phẫu thuật với tia laser: Là phương pháp được đánh giá cao về hiệu quả, sử dụng tia laser để loại bỏ mô nướu phì đại. Thường được kết hợp với việc loại bỏ mảng bám, lấy cao răng để kiểm soát triệu chứng. 
• Phẫu thuật tách mô nướu: Là giải pháp tạm thời cần tiến hành cho trường hợp mô nướu phì đại nghiêm trọng, nguy hiểm. Phương pháp này giúp bác sĩ tiếp cận với tổ chức nha chu để điều trị viêm nha chu rồi mới điều trị hoàn toàn phì đại nướu.
• Phẫu thuật bằng dao điện: Là phương pháp dùng dòng điện áp vào mô nướu, được áp dụng cho trường hợp mô nướu tăng sinh quá mức, có tác dụng loại bỏ vùng nướu bị sưng viêm, tăng sinh. 
• Cắt bỏ nướu: Có tác dụng loại bỏ một phần mô nướu phì đại và áp dụng các giải pháp phục hồi chức năng của nướu và phục hình nướu để đảm bảo tính thẩm mỹ. 

Sau khi thực hiện tiểu phẫu, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng một số loại thuốc giảm đau, chống viêm phù hợp với tình trạng bệnh của mình. Người bệnh cần sử dụng thuốc điều độ theo đúng chỉ định của bác sĩ. Cần tái khám đúng lịch để theo dõi hiệu quả điều trị, tốc độ phục hồi và ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Tuyệt đối không tăng giảm liều lượng thuốc, không chủ quan sau điều trị để tránh tác dụng phụ và các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Biện pháp phòng ngừa viêm nướu phì đại 

Viêm nướu răng phì đại là bệnh có nguy cơ tái phát cao nếu răng miệng không được chăm sóc đúng cách. Do đó, để ngăn ngừa bệnh tiến triển và phòng ngừa viêm nướu phì đại, chúng ta có thể:

• Vệ sinh răng miệng thường xuyên, đều đặn mỗi ngày, tốt nhất nên chải răng ít nhất 2 lần/ngày, sau khi ăn 30 phút, trước khi đi ngủ và sau khi thức dậy
• Chọn bàn chải lông mềm, chải thật kỹ và cẩn thận các mặt nhai của răng, nhất là các kẽ răng. Nên gia tăng hiệu quả làm sạch răng với chỉ nha khoa và nước súc miệng.
• Thăm khám răng nha khoa, lấy vôi răng định kỳ 6 tháng/lần để làm sạch các mảng bám trên răng, kịp thời phát hiện và điều trị các bệnh lý về răng miệng
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh, tăng cường bổ sung đầy đủ các nhóm dưỡng chất cho cơ thể. Từ bỏ các thói quen xấu ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe răng miệng như nghiến răng, cắn móng tay, thở bằng miệng, hút thuốc lá, sử dụng các thực phẩm quá chua, quá cay, quá nóng, quá lạnh…
• Ngủ đủ giấc, đúng giờ, xây dựng lối sống lành mạnh, uống nhiều nước, tăng cường rèn luyện thể dục thể thao, giữ cho tinh thần thư giãn, thoải mái để nâng cao hệ miễn dịch và sức đề kháng… 

Có thể thấy, viêm lợi phì đại là tình trạng mô nướu răng phát triển quá mức, gây ra những tác động trực tiếp đến bề mặt răng. Đây là bệnh lý nguy hiểm, có thể chuyển biến thành mãn tính nếu không được thăm khám và điều trị đúng cách. 

Có thể bạn quan tâm: 

• Top 7 nước súc miệng trị viêm lợi (nướu) tốt nhất
• Viêm nướu hoại tử lở loét là bị gì? Chẩn đoán thế nào? 
• Sưng nướu răng có mủ: Cách phòng tránh và khắc phục