Thuốc Glucosamine – Công dụng, cách dùng và thận trọng

Thuốc Glucosamine có tác dụng sản sinh dịch nhờn, tái tạo mô sụn và ức chế các enzyme phá hủy tế bào xương. Thuốc thường được chỉ định trong điều trị viêm khớp dạng thấp và thoái hóa khớp có mức độ nhẹ đến trung bình. Tuy nhiên sử dụng Glucosamine có thể làm tăng nồng độ đường huyết, cholesterol và kích thích cơn hen bùng phát.

Glucosamine có tác dụng gì?

Glucosamine là hợp chất tự nhiên có mặt trong sụn, giữ vai trò duy trì độ dẻo dai và linh hoạt của ổ khớp. Tuy nhiên hàm lượng Glucosamine được cơ thể tổng hợp thường có xu hướng giảm dần khi độ tuổi tăng cao. Đây là lý do vì sao người lớn tuổi thường gặp phải các bệnh lý về xương khớp.

Glucosamine là thành phần không có sẵn trong thực phẩm mà được cơ thể tự tổng hợp dựa trên hàm lượng glutamin có trong thịt bò, cá, sữa, hạnh nhân, rau xanh, hạnh nhân, đậu nành,… Theo thời gian, khả năng tự tổng hợp của cơ thể sẽ suy giảm dần, dẫn đến tình trạng thiếu hụt Glucosamine khiến mô sụn giòn và dễ bị tổn thương.

Do đó, nhiều loại thuốc và viên uống chứa Glucosamine được sản xuất nhằm duy trì sụn khớp khỏe mạnh và hỗ trợ điều trị một số bệnh lý. Glucosamine ở dạng tổng hợp thường được tạo ra từ phản ứng hóa học hoặc chiết xuất từ vỏ của một số loài động vật.

Các dạng Glucosamine phổ biến, bao gồm:

• N-acetyl Glucosamine
• Glucosamine Hydrochloride
• Glucosamine Sulfate

Glucosamine Sulfate là dạng được sử dụng phổ biến nhất và thường được bào chế ở dạng viên uống.

Các chế phẩm chứa Glucosamine thường được bổ sung cùng với methylsulfonylmethane (MSM) và Chondroitin sulfate – các hoạt chất này đều có tác dụng cải thiện mô sụn, cơ bắp và mật độ xương.

Cơ chế hoạt động của Glucosamine

Với những người bị tổn thương mô sụn (mô sụn bị xơ, bào mòn và mỏng hơn bình thường), các khớp xương thường có xu hướng ma sát mạnh vào nhau khi vận động, dẫn đến tình trạng đau nhức và sưng viêm.

Glucosamine được bổ sung nhằm tái tạo các tế bào mô sụn bị tổn thương và kích thích khớp sản sinh dịch nhầy. Điều này giúp làm giảm ma sát khi khớp vận động, từ đó cải thiện tình trạng đau nhức và làm chậm quá trình thoái hóa.

Ngoài ra, Glucosamine cũng ức chế đồng thời các enzyme phá hủy khớp như phospholipase A2 và collagenase. Đồng thời giảm số lượng các gốc tự do superoxide – có vai trò phá hủy các mô sụn trong ổ khớp.

Chỉ định

Thuốc Glucosamine thường được chỉ định trong những trường hợp sau:

• Thoái hóa khớp: Thoái hóa khớp là dạng viêm khớp phổ biến nhất, xảy ra khi mô sụn bị hư hại, bào mòn, dẫn đến tình trạng đau nhức và giảm khả năng vận động.
• Viêm khớp dạng thấp: Là một dạng viêm khớp do rối loạn tự miễn, hình thành khi hệ miễn dịch giải phóng kháng thể và tấn công vào các mô sụn khỏe mạnh.

So với các loại thuốc giảm đau (Acetaminophen, NSAID), Glucosamine được đánh giá có mức độ an toàn và đem lại tác dụng lâu dài. Tuy nhiên, thuốc chứa Glucosamine không can thiệp trực tiếp đến hiện tượng viêm nên không thể cải thiện cơn đau tức thời như Acetaminophen hay NSAID.

Glucosamine thường mất khoảng ít nhất 4 – 8 tuần để phát huy tác dụng. Sau thời gian này, bạn có thể nhận thấy cơn đau ít xuất hiện và khả năng vận động được cải thiện đáng kể.

Trên thực tế có một số trường hợp sử dụng thuốc Glucosamine để ngăn ngừa thoái hóa khớp và một số bệnh lý khác. Tuy nhiên tác dụng này chưa được nghiên cứu cụ thể.

Chống chỉ định

Chống chỉ định chế phẩm chứa Glucosamine đối với những trường hợp sau:

• Người mẫn cảm với bất cứ thành phần nào trong thuốc
• Trẻ em
• Phụ nữ mang thai và cho con bú

Một số loại thuốc Glucosamine được chiết xuất từ xương và vỏ của động vật. Nếu bị dị ứng loài động vật này, bạn sẽ có nguy cơ cao dị ứng với Glucosamine.

Do đó trước khi sử dụng thuốc, nên chủ động thông báo với bác sĩ tiền sử dị ứng (bao gồm thực phẩm, thuốc, thảo dược,…) để tránh các tình huống rủi ro phát sinh.

Một số điều cần lưu ý trước khi sử dụng

Đã có ghi nhận một số trường hợp bệnh nhân hen phế quản sử dụng thuốc chứa Glucosamine gặp phải tình trạng bùng phát cơn hen cấp tính. Do đó nếu mắc phải bệnh lý này, bạn nên trao đổi với bác sĩ để tránh các tác dụng không mong muốn.

Glucosamine có thể làm tăng lượng đường ở những người mắc bệnh tiểu đường. Vì vậy khi sử dụng thuốc, cần theo dõi đường huyết thường xuyên để kịp thời xử lý và ngăn chặn khi có các dấu hiệu bất thường.

Sử dụng thuốc Glucosamine có thể làm tăng áp lực lên mắt và nghiêm trọng hóa triệu chứng của bệnh tăng nhãn áp. Ngoài ra, thuốc Glucosamine có thể làm tăng nồng độ insulin, dẫn đến tình trạng tăng cholesterol trong máu. Để đảm bảo an toàn, bạn nên thông báo với bác sĩ nếu mắc các bệnh về tim mạch và huyết áp cao.

Thuốc Glucosamine có thể làm tăng đường huyết và gây chảy máu kéo dài trong thời gian phẫu thuật. Vì vậy nếu can thiệp các thủ thuật ngoại khoa, bạn nên ngưng sử dụng Glucosamine ít nhất 2 tuần trước khi thực hiện.

Cách sử dụng & Liều dùng thuốc Glucosamine

Thuốc Glucosamine thường được bào chế ở dạng viên và được sử dụng bằng đường uống. Thời gian sử dụng thường là sau khi ăn. Ngoài ra, thuốc Glucosamine cũng có thể được dùng ở dạng tiêm hoặc thuốc bôi ngoài da. Tuy nhiên các dạng bào chế này ít phổ biến và có phạm vi chỉ định rất hạn chế.

Liều dùng thuốc Glucosamine được cân chỉnh tùy vào độ tuổi, mức độ tổn thương mô sụn và khả năng đáp ứng. Vì vậy trước khi dùng thuốc, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn in trên bao bì hoặc trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa.

Liều dùng tham khảo:

• Dùng từ 1000 – 1500mg Glucosamine/ ngày
• Nên chia đều thành 2 – 3 lần uống

Cần sử dụng liên tục trong 2 – 3 tháng để đạt được kết quả tối ưu. Nếu sử dụng chế phẩm chứa Glucosamine kết hợp với MSM và Chondroitin, bạn nên tìm gặp bác sĩ để được hiệu chỉnh liều lượng cho phù hợp.

Tác dụng phụ khi dùng Glucosamine

Glucosamine là hợp chất có trong mô sụn nên dễ dàng được chuyển hóa và hấp thu. Tuy nhiên có một số ít trường hợp có thể gặp phải tác dụng ngoại ý khi sử dụng loại thuốc này.

Tác dụng phụ của thuốc:

• Buồn nôn
• Tiêu chảy
• Nhức đầu
• Táo bón
• Buồn ngủ
• Ợ nóng

Tương tác thuốc

Không sử dụng đồng thời thuốc Glucosamine và thuốc chống đông máu (Warfarin) vì cả hai loại thuốc này có thể làm chậm quá trình đông máu, dẫn đến tình trạng xuất hiện vết bầm và xuất huyết kéo dài.

Bên cạnh đó, bạn cần thận trọng khi kết hợp Glucosamine với những loại thuốc sau:

• Thuốc điều trị ung thư: Sử dụng thuốc Glucosamine có thể làm giảm tác dụng của thuốc điều trị ung thư như Doxorubicin, Teniposide, Etoposide,…
• Acetaminophen: Sử dụng đồng thời Acetaminophen và Glucosamine có thể làm giảm tác dụng của cả hai loại thuốc.
• Thuốc điều trị tiểu đường: Glucosamine có thể làm giảm tác dụng của một số loại thuốc trị tiểu đường như Chlorpropamide, Rosiglitazone, Glyburide, Glimepiride, Tolbutamide,…

Quá liều và Cách xử trí

Sử dụng thuốc Glucosamine quá liều có thể gây tiêu chảy và buồn nôn nhưng ít khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe hay đe dọa đến tính mạng.

Trong trường hợp phát hiện uống quá liều lượng cho phép, bạn nên ngưng sử dụng và thông báo với bác sĩ. Quá liều thuốc Glucosamine thường được khắc phục bằng các biện pháp hỗ trợ và điều trị triệu chứng.

Thuốc Glucosamine là loại thuốc bổ sung được chỉ định chủ yếu trong điều trị thoái hóa khớp. Để đảm bảo an toàn trong thời gian điều trị, bạn chỉ nên dùng thuốc sau khi đã tham vấn y khoa.