Thận ứ nước độ 1 có sao không? Cách điều trị

Thận ứ nước độ 1 là giai đoạn đầu tiên trong 4 giai đoạn của bệnh thận ứ nước nói chung. Trong giai đoạn này, các triệu chứng vẫn chưa rõ ràng nên không gây ảnh hưởng đến chức năng thận. Việc điều trị thận ứ nước giai đoạn 1 chủ yếu phòng ngừa tránh làm tăng thêm mức độ bệnh thận ứ nước. 

Bệnh thận ứ nước độ 1 là gì?

Chúng ta đều biết rằng cơ thể con người có 2 quả thận ở bên trái và bên phải. Chúng được hình thành và cấu tạo từ khoảng 1 triệu nephron. Những nephron có vai trò lọc, tái hấp thu và thải ra nước tiểu vào bể thận. Nước tiểu trong bể thận sẽ đi xuống niệu quản rồi xuống bàng quang để đến khi đạt mức nhất định bạn sẽ có cảm giác buồn tiểu thì chúng sẽ được đào thải ra ngoài. 

Tuy nhiên, quá trình này có thể diễn ra không suôn sẻ, nước tiểu bị tắc nghẽn và ứ đọng lại trong bể thận không xuống được bàng quang khiến cho cả bể thận, đài thận và niệu quản bị tổn thương, giãn sưng lên hay còn được gọi là bệnh thận ứ nước. Đây là một trong những bệnh lý về thận phổ biến hiện nay với tỷ lệ mắc ngày càng cao. 

Diễn tiến của bệnh thận ứ nước trải qua 4 giai đoạn với cấp độ tăng dần về triệu chứng cũng như mức độ nguy hiểm. Trong đó, thận ứ nước độ 1 là cấp độ bệnh nhẹ nhất với tỷ lệ ứ nước thấp nhất. Giai đoạn 1 là giai đoạn quá trình ứ nước ở thận chỉ vừa khởi phát nên chưa có triệu chứng rõ ràng cũng như không làm ảnh hưởng đến chức năng thận. 

Đặc trưng của bệnh thận ứ nước độ 1 là cầu thận bị sưng giãn nhẹ (dA-P khoảng 5 – 10mm), diện tích và thể tích nang thận bắt đầu có xu hướng tăng dần lên. Kèm theo đó là những dấu hiệu như đi tiểu nhiều hơn, tiểu rắt, đau rát khi tiểu, tiểu ngắt quãng không thành tia… khiến người bệnh khó chịu. 

Nguyên nhân gây bệnh thận ứ nước độ 1

Nước tiểu được bài tiết khỏi cơ thể một theo một chiều từ thận – niệu quản – bàng quang – niệu đạo và ra ngoài. Vì vậy, bất kỳ một tác nhân hay vật cản nào cản trở quá trình này cũng đều gây ra tình trạng ứ nước ở thận. Thường thì thận ứ nước ở trẻ em chủ yếu là do bị hẹp niệu quản, sẹo niệu quản bẩm sinh. Còn đối với người lớn, tình trạng này xảy ra do một số nguyên nhân sau:

• Tình trạng trào ngược bàng quang – niệu quản (VUR) là tình trạng mà cơ van ngay vị trí niệu đạo tiếp xúc với bàng quang xảy ra vấn đề khiến cho nước tiểu không đi xuống bàng quang và niệu quản mà lại đi ngược vào thận, làm ứ đọng nước tiểu tại đây. 
• Phụ nữ mang thai cũng là đối tượng dễ mắc bệnh thận ứ nước do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Cùng với đó là sự phát triển của thai nhi làm chèn ép, đẩy các ống nối quàng bang với thận khiến thận không thể hoạt động bình thường để thực hiện chức năng của mình. Lúc này, thận ứ nước chính là một trong những tình trạng phổ biến trong thai kỳ và sẽ tự biến mất sau khi em bé chào đời. 
• Ở nam giới, khi tuyến tiền liệt mở rộng và bao quanh niệu đạo giữa bàng quang và dương vật, vô tình gây chèn và làm tắc niệu đạo, khiến cho quá trình tiểu tiện gặp vấn đề, nước tiểu không thoát ra ngoài được và bị ứ đọng lại trong thận. Thường thì tình trạng này xảy ra ở nam giới lớn tuổi. 
• Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dễ bị thận ứ nước nếu quá trình phát triển trong bụng mẹ, hệ tiết niệu của trẻ phát triển không đầy đủ và hoàn chỉnh. 
• Ống nối bàng quang và thận bị hẹp hoặc tắc nghẽn do nhiễm trùng hoặc bị tổn thương cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng thận ứ nước. 
• Thận ứ nước cũng có thể xảy ra trong trường hợp mắc một số bệnh lý ung thư hệ tiết niệu như ung thư bàng quang, ung thư cổ tử cung, ung thư thận, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư buồng trứng… Sự phát triển của các khối u ung thư ép vào bất kỳ cơ quan hệ tiết niệu nào cũng đều ảnh hưởng đến quá trình đào thải nước tiểu ra khỏi thận. 

Phân loại và biểu hiện của bệnh thận ứ nước độ 1

Bệnh thận ứ nước có nhiều cách phân loại khác nhau như bệnh thận ứ nước cấp tính và thận ứ nước mạn tính, ứ nước một bên hoặc ứ nước cả 2 bên,  dựa vào nguyên nhân gây ra bệnh. Ngoài ra, bệnh thận ứ nước độ 1 còn được phân biệt dựa theo yếu tố có sỏi hay không có sỏi.

Thận ứ nước độ 1 không có sỏi

Đây là trạng thái chất lỏng tích tụ trong thận xuất phát từ những nguyên nhân bệnh lý như mang thai, hẹp niệu quản, ung thư, viêm đường tiết niệu… do không thể đào thải nước tiểu một cách bình thường khiến thận bị giãn to ra và căng lên. Tình trạng bệnh này có thể xảy ra với bất kỳ ai, ở một hoặc cả hai bên thận với các triệu chứng điển hình như:

Ở người trưởng thành: Tùy vào nguyên nhân gây bệnh là gì mà triệu chứng của bệnh sẽ khác nhau ở từng người. Thường thì thận ứ nước độ 1 sẽ có các triệu chứng chung như:

• Sốt cao
• Buồn nôn, nôn mửa
• Đau rát khi đi tiểu, nước tiểu có màu đục, tiểu ra máu… (đây là những triệu chứng khi bị nhiễm trùng đường tiết niệu)
• Đi tiểu nhiều lần nhưng mỗi lần tiểu rất ít hoặc dòng nước tiểu không mạnh, hay bị ngắt quãng…

Ở trẻ sơ sinh: Bệnh có thể được biểu hiện với những triệu chứng sau:

• Thường xuyên quấy khóc, đặc biệt là những lúc tiểu tiện
• Tiểu ra máu
• Sốt cao kéo dài không rõ nguyên nhân
• Trẻ mệt mỏi, ngủ li bì, thiếu năng lượng
• Chán ăn, sụt cân
• Đau bụng
• …

Thận ứ nước độ 1 có sỏi

Khác với thận ứ nước độ 1 không có sỏi, nếu mắc bệnh dạng này thì tình trạng thận ứ nước là do có sự xuất hiện của sỏi trong các ống thận, gây tắc nghẽn đường tiểu. Những khối sỏi thận với kích thước lớn nhỏ khác nhau chắn đường nước tiểu xuống bàng quang, khiến nước tiểu bị ứ đọng lại trong bể thận không thoát ra ngoài một cách bình thường. 

Bệnh dạng này xảy ra phổ biến ở người lớn hơn trẻ em và có thể xuất hiện ở một bên hoặc cả hai bên thận với một số triệu chứng điển hình như:

• Tiểu nhiều về đêm, mỗi lần tiểu rất ít, dòng nước tiểu không mạnh và không liền mạch. 
• Cảm giác đau rát khi tiểu, nước tiểu có lẫn máu và bị đục
• Sốt cao kéo dài
• Đau tức vùng thắt lưng, bụng và hông
• Có cảm giác buồn nôn, nôn mửa, chán ăn
• Huyết áp đột ngột tăng cao

Bệnh thận ứ nước độ 1 có nguy hiểm không?

Thận ứ nước là bệnh lý dễ khiến cho thận bị tổn thương, giãn ra và phù nề. Bệnh càng nặng thì tỷ lệ suy giảm chức năng thận càng cao. Vì vậy, thận ứ nước là căn bệnh được đánh giá là nguy hiểm. Tuy nhiên, đối với thận ứ nước độ 1 thì mức độ nguy hiểm chưa cao và nguy hiểm như thế nào còn phụ thuộc vào tình trạng tắc nghẽn. 

Những triệu chứng của bệnh trong giai đoạn này còn chưa rõ ràng và dễ khắc phục nhưng lại rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời thì tỷ lệ khỏi bệnh hoàn toàn sẽ rất cao, ngược lại nếu không điều trị hay có cách phòng ngừa bệnh phát triển thêm thì chắc chắn bệnh sẽ nhanh chóng chuyển tiếp sang các cấp độ khác như cấp độ 2, 3, 4. Đây đều là những giai đoạn có triệu chứng phức tạp, mức độ suy giảm chức năng thận cao hơn cũng như tỷ lệ phục hồi bệnh thấp xuống. 

Biện pháp điều trị bệnh thận ứ nước độ 1 hiệu quả

Điều trị bệnh thận ứ nước độ 1 phụ thuộc vào nhiều yếu tố, tùy vào trạng thái sức khỏe, tuổi tác, nguyên nhân gây bệnh, thận ứ nước có sỏi hay không mà bác sĩ sẽ tư vấn biện pháp điều trị phù hợp.

Việc điều trị bệnh trong giai đoạn này chủ yếu nhằm mục đích giải quyết nguyên nhân gây thận ứ nước và phòng ngừa bệnh chuyển sang cấp độ nặng hơn. Nhìn chung, biện pháp điều trị thận ứ nước độ 1 thường ưu tiên điều trị bằng thuốc tân dược hoặc các biện pháp, mẹo điều trị tại nhà đơn giản mà không cần có sự can thiệp của phẫu thuật.

1. Điều trị thận ứ nước độ 1 có sỏi

Đây là tình trạng thận ứ nước xuất phát từ nguyên nhân có sỏi trong thận. Vì vậy, để khắc phục tình trạng này bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định một số biện pháp điều trị nhằm loại bỏ sỏi ra khỏi thận. 

Điều trị bằng thuốc Tây

Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiến hành tiêm bù nước thông qua ống tĩnh mạch hoặc kê đơn một số loại thuốc để hỗ trợ làm tan sỏi và ức chế sự phát triển của sỏi. Có thể kể đến một số loại thuốc được sử dụng phổ biến như Allopurinol, thiazide, sodium bicarbonate, phosphorus… vừa có tác dụng ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của sỏi trong thận vừa khai thông đường tiểu. 

Lưu ý nếu sự xuất hiện của sỏi thận kèm theo triệu chứng đau nhức, khó chịu thì người bệnh sẽ được kê đơn kết hợp với thuốc chống viêm không chứa steroid như ibuprofen, acetaminophen và naproxen sodium… Đồng thời, thuốc hạ huyết áo, thuốc kiểm soát nồng độ kali… cũng sẽ được kê đơn kết hợp để đem lại hiệu quả điều trị bệnh thận ứ nước hiệu quả nhất. 

Trường hợp, kích thước của khối sỏi quá lớn trong giai đoạn này thì bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng sóng xung kích lithotripsy hoặc phẫu thuật để loại bỏ sỏi. Tuy nhiên, biện pháp này thường khá hiếm được chỉ định thực hiện trong trường hợp này. 

Sử dụng các loại thảo dược tự nhiên

Do bệnh thận ứ nước độ 1 chỉ là giai đoạn vừa khởi phát bệnh, các triệu chứng chưa nghiêm trọng và nếu có sỏi thì sỏi cũng chưa lớn nên người bệnh hoàn toàn có thể sử dụng một số loại thảo dược có sẵn trong tự nhiên để hỗ trợ điều trị và cải thiện triệu chứng bệnh. 

Có thể kể đến một số loại thảo dược như:

• Rau húng tây: Theo một số nghiên cứu khoa học, trong rau húng tây có chứa rất nhiều các chất dược tính có ích trong việc làm tan khối sỏi thận, bổ sung và cân đối hàm lượng các khoáng chất, chất lỏng và nồng độ acit uric trong thận. Sử dụng rau húng tây như thế nào là tùy theo sở thích của mỗi người, có thể dùng để làm gia vị trong các món ăn hằng ngày, làm nước ép hoặc uống bột húng tây đều được. 
• Đậu đỏ: Trong đậu đỏ vốn có chứa hàm lượng rất lớn các chất như protein, vitamin và chất xơ cần thiết cho sức khỏe. Đặc biệt, hàm lượng cao vitamin B trong đậu còn được biết đến với khả năng hỗ trợ làm tan sỏi thận, giảm thiểu các cơn đau vùng thắt lưng khá hiệu quả. Người bệnh có thể dùng đậu đỏ đem tán tành bột mịn, cho vào hũ thủy tinh bảo quản, mỗi lần sử dụng thì dùng khoảng 12g pha với ấm hoặc dùng trong chế biến thức ăn hằng ngày đều được.
• Ngoài sử dụng nguyên liệu đơn giản vừa kể trên thì hằng ngày người bệnh cũng có thể nấu nước mát từ đậu xanh, mã đề, râu ngô… để uống vì chúng có khả năng làm mát rất tốt và lợi tiểu hiệu quả. 

2. Điều trị bệnh thận ứ nước độ 1 không có sỏi

Cũng tương tư như điều trị thận ứ nước độ 1 có sỏi, việc điều trị thận ứ nước không có sỏi chủ yếu phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh. Tuy nhiên, ở giai đoạn này có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh, tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn áp dụng điều trị bằng phương pháp phù hợp nhất.

• Nếu nước tiểu bị ứ đọng quá lâu trong thận thì trước hết bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện thủ thuật dẫn lưu nước tiểu tồn đọng bằng một số thiết bị chuyên dụng để và làm sạch khoang thận. 
• Nếu bị thận ứ nước độ 1 do nhiễm trùng thì bác sĩ sẽ kê đơn một số loại thuốc kháng sinh có tác dụng chống lại quá trình nhiễm trùng như amoxicillin, trimethoprim, cefadroxil… 
• Nếu uống thuốc hoặc dẫn lưu nước tiểu rồi nhưng vẫn không hiệu quả thì bác sĩ sẽ cân nhắc cho người bệnh thực hiện phẫu thuật loại bỏ nguyên nhân gây tắc nghẽn và điều trị trào ngược VUR. 
• Trường hợp trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị thận ứ nước và được phát hiện bệnh sớm khi bé còn trong bụng mẹ cũng như được đánh giá là không nghiêm trọng thì bố mẹ cũng không cần quá lo lắng vì tình trạng này sẽ tự khỏi mà không cần điều trị phức tạp. Nhưng để chắc chắn hơn, sau sinh trẻ sẽ phải được tiến hành kiểm tra và theo dõi trong vài tuần đầu sau sinh để phát hiện sớm nguy cơ bệnh diễn tiến ở mức độ nặng hơn. 
• Nếu nguyên nhân là do hẹp niệu quản bẩm sinh hoặc xuất hiện những khối u bất thường thì bắt buộc phải được can thiệp bằng phẫu thuật để loại bỏ hoàn toàn nguyên nhân gây bệnh.

Ngoài những biện pháp vừa kể trên thì tình trạng thận ứ nước độ 1 không có sỏi cũng có thể được cải thiện bằng các bài thuốc Đông y. Những loại thảo dược được sử dụng làm vị thuốc dưới đây đều có khả năng giảm đau nhanh chóng và thông tiểu hiệu quả rất phù hợp với những người mắc bệnh thận ứ nước độ 1. 

• Bài thuốc ôn dương lợi thủy: Chuẩn bị đầy đủ các loại dược liệu gồm: bạch quế, mã đề, sinh khương, trư linh, bạch truật xa tiền tử, phụ tử, tỳ giả, trạch tả, phục linh… mỗi loại 12g sắc uống mỗi ngày. Kiên trì thực hiện cho đến khi cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt của bệnh. 
• Bài thuốc từ cây kim tiền thảo: Theo y học cổ truyền, cây kim tiền thảo có khả năng giải độc, thanh nhiệt, tiêu sạn, lợi thủy, tiêu viêm rất tốt cho người bệnh thận ứ nước độ 1. Cách thực hiện cũng rất đơn giản, kết hợp bạch nhĩ thảo cùng các nguyên liệu gồm hoạt thạch, hải kim sa, sài ngưu và xuyên phá thạch và sắc uống mỗi ngày. 

Một số lưu ý trong điều trị và phòng ngừa bệnh

Để góp phần đạt được hiệu quả điều trị như mong đợi cũng như chủ động phòng ngừa bệnh thì bên cạnh áp dụng theo đúng cách điều trị mà bác sĩ tư vấn, người bệnh cũng cần phải nắm rõ một số điều lưu ý sau đây:

• Dù điều trị bệnh thận ứ nước độ 1 bằng phương pháp nào cũng cần phải có sự tư vấn và cho phép của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả, tránh tác dụng phụ và không làm lãng phí tiền bạc, thời gian vào những biện pháp điều trị không phù hợp. 
• Với những bài thuốc Đông y, thuốc nam khi thực hiện cần kiên trì trong thời gian dài mới đem lại kết quả khả quan. Đối với thuốc Tây trị thận ứ nước độ 1 lưu ý tuân thủ liều dùng của bác sĩ, không tự ý đổi thuốc và ngưng thuốc, tăng liều… để tránh gây ra tác dụng phụ ngoài ý muốn. 
• Thiết lập chế độ ăn uống khoa học, ưu tiên các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe như rau xanh, củ quả, trái cây tươi có tính mát, lợi tiểu, thực phẩm giàu canxi từ sữa, hải sản, mè đen, thực phẩm có tính kiềm như ức gà, cá hồi, giấm táo, ớt chuông, cà chua, mật ong, cần tây,…Hạn chế ăn thức ăn mặn, nhiều chất béo từ dầu mỡ động vật, thức ăn nhiều đạm cũng như thực phẩm chứa nhiều oxalat… để làm giảm áp lực lên thận. 
• Bổ sung đủ nước, ít nhất 2 lít nước/ ngày để hỗ trợ quá trình trao đổi chất trong cơ thể diễn ra trơn tru và dễ dàng hơn.
• Tuyệt đối không sử dụng rượu bia, chất kích thích hay hút thuốc lá…
• Không được nhịn tiểu vì nó sẽ càng khiến cho bàng quang khó chịu vì áp lực lớn. 
• Tăng cường tập luyện thể dục thể thao hoặc vận động nhẹ nhàng ít nhất 30 phút/ ngày như bơi lội, đạp xe, yoga, đánh cầu lông… để tăng cường sức khỏe và kích thích cơ quan thận hoạt động tốt hơn. 
• Thăm khám định kỳ thường xuyên theo lịch hẹn của bác sĩ để để phát hiện sớm và xử lý kịp thời các bất thường về thận.

Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh thận ứ nước độ 1 mà ai cũng cần nắm rõ để hiểu hơn về căn bệnh này cũng như cách điều trị, phòng ngừa tốt nhất, từ đó chủ động bảo vệ bản thân khỏi những tác nhân gây khởi phát bệnh. Thực hiện tốt những điều này không chỉ giúp tránh được bệnh mà còn duy trì chức năng thận khỏe mạnh.

Có thể bạn quan tâm:

• Các thuốc trị thận ứ nước và lưu ý khi sử dụng
• 7 Cách trị thận ứ nước tại nhà mang lại hiệu quả