Rối loạn thần kinh thực vật và những thông tin cần biết [Chính xác nhất]

Rối loạn thần kinh thực vật là một tình trạng khá phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người, đặc biệt là ở độ tuổi trưởng thành. Bệnh có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, do đó cần được điều trị càng sớm càng tốt.

Rối loạn thần kinh thực vật là gì? 

Rối loạn thần kinh thực vật là tình trạng mất cân bằng giữa hai hệ thống thần kinh giao cảm và phó giao cảm, ảnh hưởng đến chức năng tự động của cơ thể. Hai hệ thống này hoạt động ngược chiều nhau, nhưng phối hợp nhịp nhàng để duy trì sự cân bằng nội môi.

Khi hệ thần kinh giao cảm hoạt động quá mức, cơ thể sẽ ở trạng thái “chiến đấu hoặc bỏ chạy”, dẫn đến các triệu chứng như:

• Tim đập nhanh, hồi hộp
• Huyết áp tăng
• Ra mồ hôi nhiều
• Khó thở
• Căng cơ
• Mất ngủ

Ngược lại, khi hệ thần kinh phó giao cảm hoạt động quá mức, cơ thể sẽ ở trạng thái “nghỉ ngơi và tiêu hóa”, dẫn đến các triệu chứng như:

• Nhịp tim chậm
• Huyết áp thấp
• Mệt mỏi
• Chán ăn
• Táo bón
• Tiêu chảy

Tham khảo thêm: Rối loạn thần kinh thực vật có chữa được không? – Chuyên gia giải đáp

Triệu chứng

Triệu chứng của tình trạng này rất đa dạng và khác nhau ở mỗi người. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Tim đập nhanh, hồi hộp
• Huyết áp cao hoặc thấp
• Ra mồ hôi nhiều
• Khó thở
• Căng cơ
• Mất ngủ
• Mệt mỏi
• Chán ăn
• Táo bón
• Tiêu chảy
• Đau đầu
• Chóng mặt
• Lo âu, bồn chồn
• Giảm trí nhớ

Nguyên nhân 

Các nguyên nhân và yếu tố rủi ro gây RLTKTV bao gồm:

• Căng thẳng, stress: Nguyên nhân phổ biến nhất, khiến cơ thể tiết hormone kích thích hệ thần kinh giao cảm, dẫn đến các triệu chứng như tim đập nhanh, huyết áp cao, ra mồ hôi nhiều, khó thở, căng cơ, mất ngủ,…
• Thiếu ngủ: Gây stress, dẫn đến rối loạn chức năng hệ thống thần kinh thực vật.
• Chế độ ăn uống: Ăn nhiều thức ăn nhanh, đồ chiên rán, ít rau xanh, trái cây,… ảnh hưởng đến sức khỏe hệ thần kinh và gây rối loạn.
• Lạm dụng chất kích thích: Rượu bia, thuốc lá, ma túy,… gây tổn thương hệ thần kinh và dẫn đến rối loạn.
• Bệnh lý tiềm ẩn: Bệnh tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường, cường giáp,… có thể gây ra rối loạn.

Rối loạn thần kinh thực vật có nguy hiểm không?

Rối loạn thần kinh thực vật  không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Một số tác hại của bệnh bao gồm:

• Gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như tim đập nhanh, huyết áp cao, ra mồ hôi nhiều, khó thở, căng cơ, mất ngủ,…
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, khiến người bệnh lo âu, trầm cảm.
• Gây rối loạn chức năng của các cơ quan trong cơ thể như: tim mạch, tiêu hóa, hô hấp,…
• Làm giảm khả năng lao động và học tập.

Tham khảo thêm: Bấm huyệt chữa rối loạn thần kinh thực vật hiệu quả, an toàn

Rối loạn thần kinh thực vật điều trị thế nào?

Rối loạn thần kinh thực vật có thể điều trị được. Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, điều trị có thể bao gồm:

Thay đổi lối sống 

Thay đổi lối sống có tác động lớn đến hệ thống thần kinh, giúp cải thiện tình trạng sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Người bệnh cần lưu ý:

• Giảm căng thẳng, stress: Có thể thực hiện các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu, nghe nhạc,… để giảm stress.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và giảm stress. Người trưởng thành nên ngủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm.
• Ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và hạn chế thức ăn nhanh, đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, ít rau xanh, trái cây,…
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe hệ thống thần kinh và giảm stress. Bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.

Liệu pháp tâm lý

Liệu pháp tâm lý chẳng hạn như liệu pháp nhận thức hành vi giúp người bệnh nhận thức và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực, lo âu, dẫn đến giảm stress và cải thiện triệu chứng rối loạn thần kinh.

Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn nhận biết và hiểu rõ về các suy nghĩ và hành vi gây ra hoặc làm tăng cường rối loạn thần kinh. Sau đó, học cách thay đổi những suy nghĩ và hành vi này thông qua các kỹ thuật như phân tích tự phát, đặt mục tiêu và giải quyết vấn đề.

Bằng cách này, bệnh nhân có thể giảm thiểu các triệu chứng không mong muốn và cải thiện cảm giác tự tin, sự kiểm soát và chất lượng cuộc sống.

Thảo dược tự nhiên

Có một số loại thảo dược tự nhiên có tác dụng làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ và ổn định hoạt động của hệ thống thần kinh. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ thảo dược nào, bạn nên thảo luận với bác sĩ để đảm bảo an toàn.

Bài thuốc thảo dược phổ biến bao gồm:

• Hợp hoan bì: Tăng tuần hoàn máu não và an thần, cân bằng các chất trong não như serotonin và catecholamin, thường được sử dụng cho bệnh nhân ở mức độ nhẹ.
• Trà xanh: Giúp cải thiện vấn đề thần kinh thực vật, giải độc, giảm căng thẳng, mệt mỏi và chống oxy hóa. Uống mỗi ngày, tránh vào buổi tối hoặc khi đói.
• Khổ qua: Bảo vệ tế bào trong hệ thần kinh, tuy nhiên cần điều chỉnh liều lượng phù hợp theo cân nặng hàng ngày. Tránh sử dụng cho phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.

Tham khảo thêm: Mất ngủ dẫn đến trầm cảm, tâm thần? Điều cần biết

Sử dụng thuốc Tây y

Các loại thuốc thường được sử dụng:

• Thuốc an thần: Giúp giảm lo âu, bồn chồn, mất ngủ.
• Thuốc chống trầm cảm: Giúp cải thiện tâm trạng, giảm lo âu, trầm cảm.
• Thuốc điều chỉnh thần kinh thực vật: Giúp cân bằng hai hệ thống thần kinh giao cảm và phó giao cảm.

Thuốc thường được sử dụng để làm dịu thần kinh, cải thiện các triệu chứng lo lắng, trầm cảm, lo âu. Tuy nhiên việc sử dụng thuốc này nên được theo dõi và giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Đông y chữa rối loạn thần kinh

Theo y học cổ truyền, rối loạn thần kinh thực vật được xem là chứng xung, chia thành 3 thể và có các phương pháp điều trị riêng:

• Thể tâm huyết hư: Được nhận biết bởi các triệu chứng như thiếu máu, suy nhược cơ thể, ăn kém, mạch tế nhược. Điều trị bằng phương pháp dưỡng huyết, kiện tỳ, an thần.
• Thể âm hư hỏa vượng: Thường đi kèm với huyết áp tăng, rối loạn tiền mãn kinh, tim đập nhanh, chóng mặt. Điều trị bằng phương pháp tư âm giảng hỏa.
• Thể dương hư: Phổ biến ở người già, có các triệu chứng như suy nhược thần kinh, tim đập nhanh, đau lưng, mỏi gối. Điều trị bằng phương pháp ôn dương an thần.

Người bệnh nên tham khảo tiền sử và được chẩn đoán tại các phòng khám Đông y để nhận được phác đồ điều trị phù hợp.

Bài tập chữa rối loạn thần kinh 

Các bài tập ổn định thần kinh thực vật chẳng hạn như yoga hoặc hít thở sâu, có tác dụng giảm căng thẳng, ổn định tâm trạng cũng như giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Luyện tập thường xuyên cũng giúp nâng cao sức khỏe tổng thể và giúp cơ thể hoạt động ổn định hơn.

Các bài tập nên thực hiên thường xuyên bao gồm:

• Yoga: Tập yoga giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi và ổn định tâm trạng, từ đó cân bằng hệ thần kinh thực vật. Điều quan trọng là thực hiện đúng kỹ thuật và được hướng dẫn bởi chuyên gia.
• Hít thở: Bài tập hít thở có tác dụng thư giãn hệ thần kinh giao cảm và phó giao cảm, giúp giảm căng thẳng và điều chỉnh hoạt động của cơ thể.
• Thiền: Thiền giúp giải tỏa căng thẳng, cải thiện tinh thần và ổn định nhịp tim, đồng thời cân bằng hệ thần kinh thực vật.
• Thể dục thể thao: Tham gia các hoạt động như chạy bộ, bơi lội, cầu lông giúp tăng cường sức đề kháng, giảm stress và cải thiện tuần hoàn máu.

Tất cả những bài tập này đều cần được thực hiện đúng kỹ thuật và đều đặn để đạt được hiệu quả tốt nhất trong việc điều trị rối loạn thần kinh thực vật.

Phòng ngừa rối loạn thần kinh thực vật 

Để ngăn ngừa rối loạn thần kinh thực vật, bạn có thể:

• Duy trì lối sống lành mạnh: Thực hiện các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, và hít thở sâu. Ngủ đủ giấc và ăn uống cân đối.
• Tránh sử dụng chất kích thích: Hạn chế hoặc tránh rượu bia, thuốc lá và các chất gây nghiện.
• Khám sức khỏe định kỳ: Định kỳ kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
• Giữ tinh thần thoải mái và lạc quan: Suy nghĩ tích cực và giữ tinh thần lạc quan.
• Tránh thức khuya và thiết bị điện tử: Hạn chế việc sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.

Rối loạn thần kinh thực vật không nguy hiểm nhưng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc điều trị sớm là rất quan trọng để ngăn chặn sự tiến triển của tình trạng và ổn định sức khỏe tổng thể.

Tham khảo thêm:

• Triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật cần nhận biết
• Rối Loạn Tiền Đình Nên Uống Nước Gì? (Dừa, Cam, Gừng)