Hạt Tophi là gì? Hình ảnh, đặc điểm của hạt tophi ở gút

Hạt tophi là các cụm tinh thể urat natri tích tụ dưới da hoặc trong các cơ quan. Chúng xuất hiện do mức độ axit uric cao trong máu kéo dài, thường gây viêm, đau khớp và có thể gây biến chứng nhiễm trùng.

Hạt tophi là gì?

Hạt tophi là những cục u nhỏ nằm dưới da, thường có màu trắng. Chúng cũng có thể xuất hiện trong nhiều cơ quan khác khi bạn mắc phải bệnh gút. 

Trong nhiều trường hợp, hạt tophi chủ yếu hình thành ở ổ khớp và vùng mô mềm xung quanh khớp. Phổ biến nhất là đầu gối, khuỷu tay, bàn tay, ngón chân cái, khớp bàn chân,…

Ban đầu, hạt tophi rất nhỏ nhưng khi lượng axit uric tăng nhanh, tích tụ nhiều sẽ khiến cho những khối u này sẽ phát triển không ngừng, lớn dần lên. Về sau, hạt tophi rất cứng và không thể di động được như trước.

Với những hạt tophi có kích thước quá lớn, chúng sẽ nhanh chóng bị vỡ ra gây viêm loét, thậm chí bị nhiễm trùng, hoại tử, khiến vết thương khó lành. Vào giai đoạn cuối, cục tophi thường gây tổn thương khớp nghiêm trọng hơn.

Nếu không có biện pháp kiểm soát, người mắc bệnh gút sẽ rất dễ đối diện với hàng loạt các biến chứng vô cùng nguy hiểm như xơ vữa động mạch, sỏi thận, suy thận, tăng huyết áp,… Đặc biệt, khi hạt tophi bị vỡ ra sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các mầm bệnh tấn công gây nhiễm trùng máu.

Để phát hiện hạt tophi, người bệnh có thể dùng mắt quan sát. Tuy nhiên, muốn có kết quả chính xác, bệnh nhân cần phải tiến hành siêu âm, CT scan, MRI. 

Xem thêm: Axit uric là gì, chỉ số axit uric bao nhiêu là cao và cách xử lý

Đặc điểm của hạt tophi ở bệnh nhân gút

Khi lượng axit uric trong cơ thể con người tăng cao sẽ nhanh chóng kết tủa thành muối urat. Chúng khiến các khớp bị sưng tấy, ửng đỏ, hình thành các khối u nổi dưới bề mặt da và gây đau nhức dữ dội cho người bệnh nếu bị tác động. Đó chính là các hạt tophi.

Dưới đây là một số đặc điểm của loại hạt này, người bệnh cần biết để sớm phát hiện và điều trị bệnh kịp thời. 

• Hạt có màu trắng, nhỏ, mềm, có thể di động được khi mới hình thành. Về sau, hạt tophi to lên, cứng, có màu trắng, tồn tại cố định ở một vị trí và không thể di động được. 
• Tại vùng da xuất hiện hạt tophi bị sưng tấy đỏ
• Hạt tophi thường xuất hiện ở những bệnh nhân bị gút mạn tính.
• Kích thước của hạt sẽ nhanh chóng tăng dần theo thời gian nếu bệnh tiến triển nặng hơn.
• Nếu hạt tophi bị vỡ ra sẽ có màu trắng đục như sữa đậu nành kết tủa.
• Bản thân hạt tophi không gây đau nhưng khi bị kích thích hoặc vỡ ra sẽ gây đau đớn vô cùng.
• Nếu không được xử lý kịp thời, hạt tophi có thể gây biến dạng phá hủy xương khớp, nhiễm trùng, hoại tử,…
• Người bệnh bị đau nhức ở vị trí hạt tophi sưng tấy và gặp nhiều khó khăn trong vận động cũng như sinh hoạt hàng ngày.

Hạt tophi được hình thành như thế nào?

Thời điểm xuất hiện hạt tophi cũng có nghĩa là người bệnh đã mắc bệnh gút mạn tính. Sự hình thành hạt tophi sớm hay muộn còn tùy thuộc rất nhiều vào mức độ độ nghiêm trọng của bệnh cũng như lượng axit uric tăng nhanh trong cơ thể.

 Axit uric chính là giai đoạn cuối cùng của quá trình chuyển hóa purin trong cơ thể. Axit uric tồn tại dưới dạng muối monosodium urat. Với sự kết hợp giữa ion urat mang điện tích âm kết hợp với ion natri mang điện tích dương có trong huyết tương, muối urat sẽ nhanh chóng được hình thành.

Ở những người bình thường, muối urat sẽ được hình thành dưới dạng lỏng, hòa tan và nhanh chóng bài tiết ra nước tiểu hoặc đường ruột. Còn ở những bệnh nhân mắc bệnh gút thì ngược lại, muối urat sẽ nhanh chóng kết tủa và lắng đọng lại dưới dạng tinh thể hình kim.

Tuy nhiên, sự lắng đọng ở mức độ nào còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như nồng độ pH trong cơ thể, nồng độ muối urat tăng, nhiệt độ giảm,… Bên cạnh đó,  sự xuất hiện của các protein trong dịch ngoại bào (chondrotin sulphate, proteglycans, collagens) cũng có tác động rất lớn đến việc hình thành các phân tử muối, tạo điều kiện để tinh thể hình kim phát triển thành hạt tophi.

Trong cơ thể con người, mức giới hạn hoà tan của muối urat khoảng 6,8 mg/dl ở nhiệt độ 37 độ C. Nếu nồng độ muối urat tăng vượt ngưỡng này sẽ nhanh chóng bị kết tủa, tạo điều kiện cho hạt tophi hình thành.

Mặc dù vậy, nếu nồng độ pH trong cơ thể giảm sẽ bão hòa được lượng muối urat kết tủa. Đây chính là lý do mà nhiều bệnh nhân có nồng độ axit uric vượt quá ngưỡng cho phép nhưng vẫn không có cảm giác đau đớn.

Ở những vị trí muối lắng đọng càng nhiều thì sẽ khiến cho hạt tophi có kích thước to dần lên. Người bị gút nên thường xuyên đến bệnh viện kiểm tra sức khỏe và theo dõi vùng khớp bị ảnh hưởng thường xuyên để sớm nhận biết được sự hiện diện của cục tophi.

Hạt tophi có nguy hiểm không?

Hạt tophi không nguy hiểm tức thì khi mới hình thành. Tuy nhiên, nếu không được điều trị tốt chúng sẽ ngày càng phát triển to hơn và gây ra một số tác hại như: 

• Viêm khớp, đau nhức khớp dữ dội.
• Cứng khớp, giảm phạm vi vận động.
• Hủy hoại khớp, tàn phế.
• Sỏi thận
• Suy thận
• Tắc nghẽn đường tiểu
• Nhiễm trùng da xung quanh vùng tophi
• Vỡ hạt tophi gây lở loét
• Vi khuẩn xâm nhập vào hạt tophi dẫn đến nhiễm trùng máu.

Tìm hiểu thêm: Nhiễm trùng hạt Tophi – Điều trị sớm tránh nguy hiểm

Cách điều trị hạt tophi

Với những bệnh nhân mắc bệnh gút, sự hình thành hạt tophi cho thấy bệnh lý đã chuyển biến nặng sang mãn tính. Việc kiểm soát bệnh kịp thời là rất cần thiết.

Tùy vào kích thước và mức độ ảnh hưởng của hạt tophi mà lựa chọn cách xử lý phù hợp. Bao gồm:

1. Cách đào thải, làm nhỏ hạt tophi mới hình thành

• Sử dụng thuốc điều trị hạt tophi do bác sĩ kê đơn để nhanh chóng đào thải chúng ra ngoài cơ thể
• Uống nhiều nước để thận đào thải axit uric và hòa tan các tinh thể muối urat.
• Hạn chế ăn thực phẩm giàu purin
• Không được sử dụng chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê,… vì chúng có thể khiến cho hạt tophi phát triển to hơn

Mách bạn:Chế độ ăn cho người bị tăng axit uric giúp phòng ngừa hạt tophi hiệu quả

2. Cách điều trị hạt tophi lớn

Khi hạt tophi đã quá lớn, chuyển biến nặng, bệnh nhân cần phải cân nhắc việc cắt bỏ vì chúng có thể vỡ ra bất cứ lúc nào và ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe của người bệnh.

Việc phẫu thuật cắt bỏ hat tophi cũng sẽ giúp bệnh nhân bớt đau đớn, giảm tần suất tái phát bệnh và ngăn ngừa được những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có thể thực hiện được cách chữa trị này. Việc mổ cắt hạt tophi sẽ tiềm ẩn nguy cơ nhiễm trùng, sưng tấy, vết thương lâu lành,… Với những người bệnh bị huyết áp, tim mạch, tiểu đường,… cần phải loại bỏ sớm. 

Xem thêm: Khi nào cần mổ bệnh gút để loại bỏ hạt tophi?

3. Xử lý khi hạt tophi vỡ

Nếu hạt tophi bị vỡ ra, người bệnh cần biết cách xử lý, tránh gây nhiễm trùng.

• Đầu tiên, bạn cần phải vệ sinh sạch hạt tophi trong guot bị vỡ ra bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch pha loãng.
• Sau đó, dùng oxy già để sát trùng vết thương.
• Tiếp đến, sử dụng băng, bông để băng kín vết thương hở để tránh gây nhiễm khuẩn
• Cuối cùng, bạn nhanh chóng đến ngay bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị sớm.

4. Phương pháp điều trị hạt tophi bị nhiễm trùng

• Sử dụng kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng, được bác sĩ kê đơn dựa trên loại vi khuẩn gây nhiễm và mức độ nhiễm trùng.
• Giảm viêm và đau bằng cách sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) hoặc corticosteroid.
• Quản lý và điều chỉnh mức axit uric trong máu thông qua chế độ ăn uống, lối sống và sử dụng thuốc hạ axit uric như allopurinol hoặc febuxostat, dưới sự giám sát của bác sĩ.
• Theo dõi và điều chỉnh liều lượng thuốc dựa trên phản hồi và mức độ kiểm soát bệnh, với sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ.
• Trong trường hợp tophi lớn và gây đau đớn hoặc hạn chế chức năng, có thể cần phẫu thuật để loại bỏ các khối tophi.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

• TOP 7 bệnh viện khám chữa bệnh gút uy tín, chất lượng nhất
• Cách làm tan cục Tophi nhanh chóng mà không phải phẫu thuật