Bệnh viêm da là gì? Các dạng viêm da thường gặp và cách chữa hiệu quả

Bệnh viêm da là thuật ngữ chung cho tình trạng da bị viêm, kích ứng, sưng tấy, ngứa rát và có thể bong tróc. Việc chẩn đoán và điều trị sớm là cách tốt nhất để cải thiện các triệu chứng, cũng như ngăn ngừa các biến chứng phát sinh.

Bệnh viêm da là gì? Các loại bệnh viêm da thường gặp

Viêm da là tình trạng tổn thương da do viêm, thường biểu hiện qua các triệu chứng như sưng, đỏ, ngứa, phồng rộp, phát ban, hoặc bong da. Đây là vấn đề gây khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh.

Viêm da có nhiều loại khác nhau, được phân chia thành giai đoạn cấp tính và mãn tính, phản ứng quá mức của cơ thể với các chất kích thích hoặc tác nhân dị ứng từ môi trường. 

Các loại viêm da phổ biến:

• Bệnh chàm: Thường có dấu hiệu bao gồm phát ban, xuất hiện mụn nước ở bên trong khuỷu tay, đầu gối hoặc phía trước cổ.
• Viêm da tiếp xúc: Phát ban thường xảy ra ở khu vực da tiếp xúc với chất kích ứng và dị ứng trên da.
• Viêm da tiết bã: Là tình trạng viêm da mãn tính xuất hiện tại các vùng da có tuyến bã nhờn hoạt động mạnh như mặt, da đầu, lưng, ngực. Đặc trưng của bệnh là xuất hiện các đám da đỏ, các mảng da đóng vảy trên da và gàu trên da đầu.

Ngoài ra, viêm da có thể bao gồm các dạng khác như:

• Viêm da ứ máu: Thường xảy ra ở mắt cá chân ở những người bị suy tĩnh mạch.
• Hăm tã: Đây là một dạng viêm da hay gặp ở trẻ em, do việc tiếp xúc với tã lót ướt thường xuyên.
• Viêm da cơ địa: Đây là dạng viêm da hình xu có thể xuất hiện ở bất cứ đâu trên cơ thể. Bệnh thường liên quan đến vấn đề da khô, cơ địa nhạy cảm. 

Tham khảo thêm: Bệnh viêm da dị ứng – Nguyên nhân, Triệu chứng, Cách điều trị

Dấu hiệu viêm da dễ nhầm lẫn

Tùy thuộc vào dạng viêm da gặp phải, mức độ nặng nhẹ của bệnh mà có các biểu hiện khác nhau ở mỗi người. Đôi khi các biểu hiện giữa các bệnh viêm da rất giống nhau khiến người bệnh khó khăn trong nhận biết. 

Triệu chứng viêm da tiếp xúc:

• Da nổi phát ban đỏ
• Da ngứa và sưng
• Xuất hiện mụn nước, chảy dịch và kết vảy

Triệu chứng viêm da dị ứng:

• Da khô và ngứa dữ dội
• Da sưng nổi cộm lên và rò rỉ dịch
• Xuất hiện các mảng da đỏ, nứt nẻ và có vảy

Triệu chứng viêm da tiết bã:

• Xuất hiện gàu da đầu
• Có vảy hoặc các mảng bám màu vàng trên da đầu, tai, mặt và các bộ phận khác trên cơ thể
• Vùng da bệnh chuyển sang màu đỏ

Triệu chứng viêm da cơ địa:

• Xuất hiện các nốt mụn nhỏ, có mủ ở quanh miệng, mũi, má và mắt hoặc nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể.
• Vùng da tổn thương có chảy dịch vàng, đóng vảy tiết
• Dễ viêm, gây ngứa ngày khó chịu cho người bệnh

Triệu chứng viêm da ứ máu:

• Da ở mắt cá chân hoặc cẳng chân dày, đổi màu (màu đỏ) 
• Ngứa ngáy, khó chịu
• Xuất hiện các vết loét, rỉ máu, dịch và kết vảy
• Sưng tấy

Nguyên nhân gây viêm da

Viêm da có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bao gồm:

• Tiếp xúc với các chất kích ứng hoặc dị ứng nguyên: Ví dụ như xà phòng, chất tẩy rửa, hóa chất, phấn hoa, bụi bẩn, thức ăn,…
• Nhiễm trùng: Do vi khuẩn, nấm hoặc virus.
• Bệnh lý nền: Ví dụ như hen suyễn, dị ứng, bệnh tự miễn dịch,…
• Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm cho các triệu chứng viêm da trở nên tồi tệ hơn.
• Thay đổi nội tiết tố: Ví dụ như ở phụ nữ mang thai hoặc mãn kinh.
• Thời tiết: Khí hậu hanh khô hoặc quá nóng có thể làm cho da dễ bị kích ứng.

Đối tượng dễ mắc bệnh viêm da:

• Tuổi tác: Mặc dù viêm da có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên viêm da cơ địa thường xuất hiện ở trẻ em.
• Dị ứng và hen suyễn: Người bệnh hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh dị ứng và hen suyễn có nguy cơ viêm da cao hơn người khác.
• Nghề nghiệp: Ví dụ như những nghề thường xuyên tiếp xúc với hóa chất, kim loại và dung môi có nguy cơ mắc bệnh viêm da cao hơn.
• Tình trạng sức khỏe: Bệnh nhân suy tim sung huyết, Parkinson hoặc HIV có nguy cơ viêm da khá cao.

Tham khảo thêm: Nguyên nhân của bệnh viêm da dầu và cách phòng tránh

Viêm da có lây không? Có nguy hiểm không?

Hầu hết các bệnh viêm da đều không lây. Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ, ví dụ như:

• Viêm da do nhiễm trùng: Nếu viêm da do vi khuẩn, nấm hoặc virus, thì nó có thể lây lan sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp với da bị tổn thương hoặc dịch tiết từ da.
• Viêm da tiếp xúc dị ứng: Trong một số trường hợp hiếm gặp, viêm da tiếp xúc dị ứng có thể lây lan sang người khác nếu họ tiếp xúc trực tiếp với chất dị ứng nguyên đã gây ra phản ứng dị ứng cho bạn.

Mức độ nguy hiểm của viêm da phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Hầu hết các bệnh viêm da đều không nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, một số trường hợp viêm da có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, ví dụ như:

• Nhiễm trùng da: Nếu viêm da không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến nhiễm trùng da, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch yếu.
• Sẹo: Việc gãi da có thể dẫn đến sẹo vĩnh viễn.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Viêm da có thể gây ra ngứa ngáy, khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Chẩn đoán bệnh viêm da như thế nào?

Thông thường bệnh viêm da được chẩn đoán thông quá dấu hiệu phát ban và lịch sử bệnh án của bạn. Có rất ít xét nghiệm có thể giúp chẩn đoán giúp phân biệt rõ ràng các loại viêm da.

Tuy nhiên, đối với viêm da tiếp xúc hoặc viêm da dị ứng, bác sĩ có thể tiến hành xét nghiệm soi tươi KOH để xác định các nguy cơ nhiễm nấm.

Thông thường viêm da không phải là tình trạng nguy hiểm và có thể ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh. Tuy nhiên, hãy đến gặp bác sĩ ngay khi:

• Khó chịu đến mức khiến bạn bị mất ngủ hoặc không thể tập trung vào công việc hàng ngày
• Da trở nên đau rát
• Có dấu hiệu bị nhiễm trùng
• Bạn đã thử các bước chăm sóc và khắc phục tại nhà nhưng không thành công

Tham khảo thêm: Mẩn ngứa, ngứa da và cách điều trị hiệu quả nhất đến từ chuyên gia

Cách điều trị bệnh viêm da thường được áp dụng hiện nay

Một số biện pháp điều trị viêm da bao gồm:

Chăm sóc tại nhà

Đa số người bệnh khi gặp các dấu hiệu viêm da thường áp dụng các cách chữa trị tại nhà từ các thảo mộc quen thuộc. Một số cách chữa viêm da cơ địa tại nhà cũng như các bệnh viêm da khác phổ biến bao gồm:

• Chữa viêm da bằng lá trầu không: Đây là cách hữu hiệu giúp sát khuẩn và làm dịu cơn ngứa ngoài da do viêm da gây ra. Dân gian thường sử dụng 1 nắm lá trầu không, rửa sạch, đun sôi với nước. Dùng nước này để ngâm rửa vùng da bị viêm.
• Lá lốt giảm ngứa do viêm da: Các bệnh viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc có thể sử dụng lá lốt rửa sạch, đun sôi với nước. Dùng nước này để tắm, ngâm rửa vùng da bị viêm, ngứa rát.
• Dùng lá khế giảm triệu chứng viêm da: Lấy 1 nắm lá khế, rửa sạch, đun sôi với nước. Dùng nước này tắm hàng ngày. Lá khế được sử dụng phổ biến làm lá tắm chữa viêm da cơ địa trẻ em.
• Mật ong và dầu dừa: Bôi mật ong và dầu dừa lên vùng da bị viêm giúp làm mềm, kháng viêm, cải thiện tình trạng khô, bong tróc và ngứa da.

Sử dụng thuốc 

Có nhiều loại thuốc khác nhau được sử dụng để điều trị viêm da, tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.

Một số loại thuốc phổ biến bao gồm:

• Kem bôi tại chỗ Corticosteroid: Giảm viêm và ngứa trên da, đặc biệt hiệu quả trong việc làm giảm các triệu chứng như đỏ, phồng rộp.
• Thuốc Corticosteroid toàn thân: Được sử dụng thay thế khi kem và mỡ không hiệu quả, tuy nhiên cần sự theo dõi chặt chẽ về tác động phụ có thể gây ra.
• Thuốc kháng sinh: Thường được kê đơn khi viêm da kèm theo nhiễm trùng do vi khuẩn, đặc biệt là trong các trường hợp nghiêm trọng.
• Thuốc kháng Virus và chống nấm: Dùng cho các trường hợp nhiễm nấm và virus.
• Thuốc kháng histamin: Được chỉ định cho các trường hợp có nguy cơ trầy xước cao. Thuốc thường được sử dụng vào ban đêm vì nó có thể gây buồn ngủ.
• Thuốc ức chế calcineurin tại chỗ: Có tác dụng ngăn ngừa viêm và tái phát bằng cách ức chế hệ thống miễn dịch tại vùng da bị tổn thương.

Lưu ý:

• Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
• Không tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng thuốc đột ngột.
• Thông báo về tất cả các loại thuốc và thảo dược bạn đang sử dụng.
• Tránh tiếp xúc với chất kích ứng và dị ứng.
• Duy trì độ ẩm cho da và mặc quần áo thoải mái.
• Tránh gãi da để không làm tình trạng da trở nên tồi tệ hơn.
• Giảm căng thẳng để hỗ trợ quá trình điều trị.

Có thể bạn muốn biết: Bị viêm da cơ địa nên bôi thuốc gì?

Kế hoạch chăm sóc bệnh viêm da

Tránh các yếu tố kích ứng:

• Xác định và loại bỏ các yếu tố khiến da bạn bị kích ứng, dị ứng. Một số yếu tố phổ biến bao gồm: xà phòng, chất tẩy rửa mạnh, nước hoa, hóa chất, bụi bẩn, phấn hoa, lông động vật.
• Sử dụng các sản phẩm dành riêng cho da nhạy cảm, dị ứng.
• Mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát, làm từ chất liệu mềm mại như cotton.
• Hạn chế gãi da vì có thể làm tổn thương da và khiến tình trạng tồi tệ hơn.

Giữ ẩm cho da:

• Sử dụng kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không chứa hương liệu, thường xuyên sau khi tắm, rửa mặt và trước khi ra ngoài.
• Uống đủ nước mỗi ngày để cung cấp độ ẩm cho da từ bên trong.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm trong nhà, đặc biệt là vào mùa hanh khô.

Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ:

• Bác sĩ có thể kê cho bạn một số loại thuốc như kem corticosteroid, thuốc chống nấm, thuốc chống vi khuẩn, thuốc kháng histamine, v.v. để điều trị các triệu chứng viêm da.
• Sử dụng thuốc đúng theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý tăng liều hoặc giảm liều.
• Thông báo cho bác sĩ biết về tất cả các loại thuốc khác bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc bán tự do và thảo dược.

Chăm sóc sức khỏe tinh thần:

Căng thẳng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm da. Do đó, bạn cần chú ý chăm sóc sức khỏe tinh thần bằng cách:

• Ngủ đủ giấc.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Áp dụng các biện pháp thư giãn như thiền, yoga, nghe nhạc,…

Theo dõi tình trạng da:

• Ghi chép lại các triệu chứng, thời điểm xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
• Theo dõi phản ứng của da khi tiếp xúc với các sản phẩm mới hoặc thay đổi môi trường.
• Đi khám bác sĩ da liễu định kỳ để theo dõi tình trạng da và điều chỉnh kế hoạch chăm sóc phù hợp.

Viêm da là một bệnh lý da liễu phổ biến nhưng có thể điều trị được. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát tốt các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Tham khảo thêm:

• Viêm da dị ứng ở trẻ sơ sinh và những điều cần biết
• Các loại thuốc bôi viêm da dị ứng hiệu quả, an toàn