Mướp Rừng (Quả Lặc Lày): Đặc điểm & các công dụng quý

Mướp rừng (hay còn gọi là quả lặc lày) chứa nhiều chất dinh dưỡng như vitamin C, chất đạm, sắt, canxi…Thường xuyên sử dụng thực phẩm này sẽ giúp xương chắc khỏe, làm sáng mắt, kích thích tiêu hóa và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Dưới đây là những công dụng của quả mướp rừng và cách sử dụng.

Đặc điểm của mướp rừng

Cây mướp rừng tên khoa học là Cardiopteris quinqueloba Hassk. Loại cây này còn được biết đến với một số tên gọi khác như cây lặc lày, mai rùa, mướp mường hay cây sâu răng.

Ở nước ta, cây phân bố tập trung chủ yếu ở Lạng Sơn, Yên Bái, Lào Cai, Đồng Nai hay Kon Tum. Ngoài ra, cây còn phát triển ở một số lãnh thổ khác như Trung Quốc, Lào hay Ấn Độ.

Hình dáng bên ngoài của cây mướp rừng

Mướp rừng được xếp vào nhóm các loại cây thân thảo dạng dây leo sống nhiều năm và có phân nhánh. Thân cây mềm, vỏ thân màu lục nhạt, nhẵn nhụi, chứa nhiều dịch nhầy tương tự như sữa. Cây có lá hình trái tim nguyên vẹn hoặc đôi khi chia làm 3 – 5 thùy. Trong đó, thùy chính giữa lớn hơn. Quan sát bề mặt lá thấy có 5 – 7 đường gân hình chân vịt.

Thành phần dinh dưỡng của mướp rừng

Trong số các loại rau rừng thì mướp rừng đứng đầu bảng về giá trị dinh dưỡng. Trong quá chứa vô số các thành phần dưỡng chất tốt cho sức khỏe như:

• Vitamin B1, B2, C
• Protein
• Sắt
• Lipit
• Isoleucine
• Gluxit
• Canxi
• Lysine và các chất khác

Công dụng của mướp rừng

Mướp rừng mang đến nhiều tác dụng tuyệt vời cho sức khỏe như:

1. Làm giảm cholesterol xấu trong máu, ngăn ngừa các vấn đề về tim mạch

Ăn mướp rừng có thể giúp giảm cholesterol xấu bằng cách tăng cường bổ sung chất xơ giúp ngăn chặn không cho cơ thể hấp thu LDL từ ruột non vào trong máu. Điều này có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh xơ vừa động mạch, bảo vệ sức khỏe tim mạch.

2. Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh tiểu đường

Thành phần chất nhầy và chất xơ phong phú được tìm thấy trong quả lặc lày chính là một phương thuốc tự nhiên tuyệt vời giúp người bị tiểu đường có thể kiểm soát tốt tình trạng bệnh của mình. Các chất này khi vào cơ thể sẽ hoạt động bằng cách hấp thu và đào thải bớt đường ở trong ruột non, qua đó làm giảm lượng đường thẩm thấu vào trong máu. 

Những bệnh nhân tiền tiểu đường hoặc có khả năng mắc căn bệnh này cao cũng được khuyến khích nên ăn mướp rừng thường xuyên để giảm thiểu tối đa nguy cơ bị bệnh đái tháo đường tấn công.

3. Thải độc, làm lành vết loét trong dạ dày tá tràng

Mướp rừng không chỉ có tác dụng nhuận tràng, kích thích tiêu hóa mà còn giúp đào thải bớt độc tố và mật dư thừa trong ruột. Điều này có thể giúp tạo điều kiện thuận lợi cho các vết loét trong dạ dày tá tràng hay các vị trí khác trên đường tiêu hóa nhanh được chữa lành hơn.

4. Mướp rừng chống lão hóa, làm trắng, tăng sức đề kháng cho làn da

Nghiên cứu thành phần của mướp rừng cho thấy trong loại quả này chứa nhiều vitamin B và C. Nếu như vitamin B hoạt động tích cực trong việc chống lão hóa da thì vitamin C lại giúp cải thiện sắc tố da, xóa mờ vết thâm nám, tàn nhang, làm trắng da, bảo vệ da trước sự tấn công của tia UV cũng như các tác nhân gây hại khác.

Bên cạnh đó, các vitamin và khoáng chất trong quả lặc lày còn có tác dụng làm tăng sức đề kháng cho da, giảm thiểu sự hình thành của mụn trứng cá, đồng thời cải thiện các triệu chứng của bệnh vảy nến cùng nhiều vấn đề khác về da. 

5. Giúp tóc mềm mượt, bớt xơ rối

Để cải thiện tình trạng khô xơ của mái tóc, dân gian thường sử dụng vỏ quả mướp rừng đem nấu để thu được một loại chất nhầy trong suốt. Sử dụng chất này làm mặt nạ cho tóc 2 – 3 lần mỗi tuần có tác dụng dưỡng ẩm, giảm khô và kích ứng ở da đầu, giúp mái tóc mượt mà, óng ả, bớt tình trạng gãy rụng.

6. Nâng cao chức năng tiêu hóa

Chất xơ đóng vai trò quan trọng đối với hệ tiêu hóa. Nó tham gia vào quá trình tạo khối cho phân, làm phân mềm, đồng thời kích thích nhu động ruột co bóp đẩy nhanh quá trình tiêu hóa thức ăn. Với hàm lượng chất xơ dồi dào, mướp rừng được xếp vào danh sách các thực phẩm vô cùng có lợi cho tiêu hóa.

Ngoài ra, mướp rừng còn cung cấp chất nhày. Nó hoạt động như một chất xúc tác bôi trơn đường ruột, khiến thức ăn di chuyển nhanh hơn xuống đại tràng. Qua đó giúp người sử dụng tránh được các vấn đề về đường tiêu hóa như: Táo bón, ăn không tiêu, đầy hơi, chướng bụng…

7. Phòng ngừa bệnh đường hô hấp

Các chất trong mướp rừng có khả năng cải thiện hệ miễn dịch, bảo vệ cơ quan hô hấp khỏi bị nhiễm trùng. Thực phẩm này đặc biệt có lợi đối với các chứng ho và cảm lạnh.

8. Giúp xương cứng chắc

Ít ai có thể ngờ, trong vỏ quả lặc lày cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng không thua kém gì so với ruột. Phần này rất giàu vitamin B, K và canxi có tác dụng làm tăng mật độ xương, duy trì độ cứng chắc và khỏe mạnh cho hệ xương khớp.

Bổ sung thực phẩm này vào trong thực đơn mỗi tuần 3 – 4 lần sẽ giúp ngăn ngừa bệnh loãng xương, thoái hóa khớp hữu hiệu hơn.

9. Phòng chống ung thư

Sở hữu hàm lượng chất chống oxy hóa cao, mướp rừng có thể giúp bảo vệ các tế bào khỏe mạnh khỏi sự tấn công của các gốc tự do, đồng thời ngăn chặn quá trình đột biến gen – nguyên nhân gây ra hàng loạt các căn bệnh ung thư nguy hiểm. 

Theo nghiên cứu, thường xuyên ăn mướp rừng sẽ giúp bạn ngăn ngừa một số bệnh ung thư ở phổi, ruột kết hay khoang miệng.

10. Giảm các vi sinh vật gây hại trong đường ruột

Chất xơ trong mướp rừng khi vào trong đường ruột sẽ tạo ra môi trường lý tưởng cho các vi khuẩn có lợi phát triển, đồng thời ức chế hoạt động của hệ vi sinh vật có hại. Tác dụng này tương tự như khi bạn ăn sữa chua hoặc sử dụng các chế phẩm men tiêu hóa. Điều này vô cùng có lợi cho những người đang bị rối loạn tiêu hóa do loạn khuẩn đường ruột hoặc đối tượng đang được điều trị bằng thuốc kháng sinh dài ngày.

11. Mướp rừng cải thiện thị lực, làm sáng mắt

Sở hữu thành phần vitamin A dồi dào, mướp rừng có thể giúp hỗ trợ làm sáng mắt, cải thiện thị lực và tầm nhìn. Đặc biệt, thực phẩm này còn cung cấp flavonoid – một chất chống oxy hóa có khả năng bảo vệ các tế bào mắt, ngăn ngừa bệnh tăng nhãn áp, bệnh đục thủy tinh thể.

12. Ngăn ngừa dị tật thai nhi

Mướp rừng chính là một thực phẩm lý tưởng dành cho phụ nữ mang thai. Nó chứa nhiều axit folic – một chất đóng vai trò quan trọng với sức khỏe mẹ bầu, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ bị dị tật ống thần kinh ở thai nhi.

13. Ăn mướp rừng hỗ trợ giảm cân

Mặc dù chứa nhiều chất dinh dưỡng song hàm lượng calo trong mướp rừng rất thấp. Thực phẩm này cũng không chứa chất béo bão hòa. Thực phẩm này sẽ không làm bạn tăng cân khi ăn nhiều. Ngược lại nếu thường xuyên sử dụng còn giúp hỗ trợ đào thải bớt lượng mỡ dư thừa.

Với tác dụng tuyệt vời trên, mướp hương chính là một thực phẩm lý tưởng cho những người đang bị thừa cân béo phì hoặc những chị em muốn duy trì một vóc dáng thon gọn như thời con gái.

14. Phòng chống bệnh hen suyễn

Bệnh nhân bị hen suyễn thường xuyên ăn mướp rừng có thể giúp kiểm soát tốt các triệu chứng ở đường hô hấp và giảm thiểu các đợt tấn công của bệnh trong tương lai. Tác dụng này có được là nhờ thành phần vitamin C và chất chống oxy hóa dồi dào có trong quả mướp rừng.

 Cách sử dụng mướp rừng

Ngọn, lá non hay quả của cây mướp rừng đều được sử dụng làm rau ăn. Trong đó: 

• Ngọn và lá non mướp rừng: Bộ phận này không có độc tố nhưng lại chứa hàm lượng dưỡng chất dồi dào không thua kém gì rau ngót. Người dân ở các tỉnh miền núi nước ta thường thu hái những bộ phận này về thái nhỏ nấu canh ăn hoặc dùng xào, luộc ăn kèm trong bữa cơm.
• Quả mướp rừng: Những quả lặc lày ngắn được sử dụng phổ biến hơn. Mùa hè, người dân thường hái quả về chế biến thành nhiều món ăn khác nhau có tác dụng giải nhiệt khá tốt. 

Khi sử dụng quả mướp rừng, bạn nên chọn những quả còn non sẽ ngọt, mềm và chưa hình thành hạt bên trong. Chỉ cần lấy móng tay bấm nhẹ hoặc dùng một que tăm thử, nếu thấy dễ dàng xuyên qua được vỏ tức là quả còn non.