Hoa đậu biếc: Đặc điểm và công dụng trị bệnh, làm đẹp

Hoa đậu biếc có nhiều công dụng trong trị bệnh và làm đẹp như chữa rụng tóc, mất ngủ, tiểu đường, sưng đau họng, chống lão hóa và làm tăng sức đàn hồi cho da. Thảo dược này thường được sử dụng làm trà uống hoặc chế biến ra nhiều món ăn ngon, tốt cho sức khỏe.

Tìm hiểu về cây hoa đậu biếc

Cây hoa đậu biếc là một loại cây dây leo sống nhiều năm, được biết đến với các tên gọi khác là cây đậu tím. Cây thuộc họ Đậu, tên khoa học là Clitoria ternatean. Không chỉ được trồng làm cảnh, loại cây này còn được sử dụng phổ biến trong ẩm thực, làm đẹp và trị bệnh. Dưới đây là một số đặc điểm nhận diện và giá trị dinh dưỡng của loại cây này.

Đặc điểm thực vật

• Cây thân thảo, có cành mảnh. Bên ngoài thân và cành có một lớp lông bao bọc.
• Khi trưởng thành, cây hoa đậu biếc có thể đạt được chiều cao từ 10 mét trở lên
• Lá cây hình bầu dục, khi còn non có màu xanh và khi già lá sẽ chuyển sang màu nâu. Bề mặt lá nổi rõ gân.
• Hoa đậu biếc mọc thành chùm, có màu xanh tím khá bắt mắt, xen lẫn một ít màu trắng ở giữa hoa. Nó được nhiều người liên tưởng đến sự thanh lịch và tao nhã của người phụ nữ Á Đông.
• Quả dẹt, khi già có màu vàng hoặc màu nâu. Bên trong chứa nhiều hạt có hình dáng gần giống với hạt đậu đen.

Khu vực phân bố 

Hoa đậu biếc là một loại cây hoang dã được trồng nhiều ở các nước có khí hậu nhiệt đới, nóng ẩm nằm trong khu vực Đông Nam Á. Ở nước ta, cây hoa đậu biếc có ở khắp nơi. Loại cây này mọc hoang hoặc được người dân trồng làm cảnh ở bờ rào hoặc trong các công viên.

Bộ phận sử dụng 

Bộ phận được sử dụng chủ yếu của cây hoa đậu biếc chính là hoa. Người dân thường thu hái hoa mang về xay nước dùng chế tạo phẩm nhuộm, tạo màu cho món ăn, làm trà uống hay làm đẹp.

Ngoài ra, người dân Ấn Độ còn sử dụng rễ cây làm thảo dược để trị nhiều bệnh.

Thành phần hóa học của hoa đậu biếc

• Hoa đậu biếc đặc biệt chứa nhiều anthocyanin và flavonoid. Đây chính là các chất tạo ra màu xanh biếc đặc trưng của hoa. Ngoài ra còn có một lượng chất nhựa chứa glycosid và este.
• Lá cây chứa các chất gồm G-lactose và aparajita
• Hạt hoa đậu biếc chứa dầu, chất nhựa đắng, glycine, tyrosin, cùng một số loại axit amin như isoleucin hay tyrosin.

Công dụng của hoa đậu biếc

Nghiên cứu hiện đại đã chỉ ra, hoa đậu biếc có nhiều tác dụng tốt với sức khỏe như:

1. Kháng viêm

Giàu chất chống oxy hóa, hoa đậu biếc chính là một phương thuốc kháng viêm tự nhiên tuyệt vời, an toàn cho sức khỏe. Chất này cũng giúp bảo vệ các tế bào khỏe mạnh, giảm đau, tiêu sưng.

Đặc biệt, thành phần Flavonoid được tìm thấy nhiều trong hoa cũng hoạt động tích cực trong việc chống lại các chứng viêm nhiễm trong cơ thể, nâng cao khả năng miễn dịch.

2. Ngăn ngừa các bệnh về mắt

Thành phần proanthocyanidin trong hoa đậu biếc có khả năng kích thích lưu thông máu đến các mao mạch phân bố ở mắt. Nó giúp mắt được cung cấp nhiều oxy và chất dinh dưỡng để duy trì thị lực cũng như sức khỏe của đôi mắt. 

Thường xuyên sử dụng các sản phẩm từ hoa đậu biếc cũng giúp cải thiện các tổn thương ở võng mạch, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bị mờ mắt, tăng nhãn áp và các bệnh lý khác ở mắt.

3. Hoa đậu biếc chống lão hóa da

Đây là tác dụng của hoa đậu biếc trong làm đẹp được nhiều chị em biết tới. Các chất chống oxy hóa mạnh trong đậu biếc có khả năng tiêu diệt các gốc tự do, bảo vệ da trước tác hại của ánh nắng mặt trời. Điều này có thể giúp ngăn chặn tình trạng lão hóa sớm, cải thiện các dấu hiệu sạm, nám, tàn nhang hay nếp nhăn trên da.

4. Chữa tóc bạc sớm, rụng tóc, hói đầu

Dân gian còn sử dụng hoa đậu biếc để chữa tóc bạc sớm hay rụng tóc. Thảo dược này cung cấp hoạt chất anthocyanin thúc đẩy lưu thông máu lên não, đem dưỡng chất đến nuôi dưỡng da đầu và các nang tóc, giúp tóc đen mượt, chắc khỏe hơn.

5. Hạ sốt, giảm đau

Một nghiên cứu đã chỉ ra, sử dụng 200 – 400mg chiết xuất từ hoa đậu biếc có thể giúp làm giảm nhiệt độ trong cơ thể cho những người đang bị sốt. Hiệu quả này có thể kéo dài lên đến 5 tiếng. Thảo dược này hoạt động bằng cách làm giãn nở các mạch máu dưới da, từ đó tăng cường lưu thông máu và làm giảm thân nhiệt.

6. Tăng cường trí nhớ, cải thiện sức khỏe não bộ

Hoa đậu biếc cung cấp nhiều Acetylcholine tốt cho não bộ. Chất này được biết đến với tác dụng làm tăng khả năng trao đổi thông tin giữa các tế bào thần kinh, cải thiện khả năng ghi nhớ cũng như sức khỏe của não bộ. 

Hoạt chất acetylcholine trong cơ thể có khuynh hướng giảm dần theo tuổi tác. Chính vì vậy, bạn nên thường xuyên sử dụng hoa đậu biếc để bổ sung chất này cho cơ thể.

Một số thí nghiệm trên động vật cũng cho thấy, sử dụng chiết xuất từ hoa đậu biếc có thể giúp làm dịu căng thẳng thần kinh, chống trầm cảm. Những con chuột được uống 50 – 100mg chiết xuất đậu biếc/kg trọng lượng cơ thể trong 30 ngày, trí nhớ đã được cải thiện đáng kể.

7. Giảm stress, trị mất ngủ

Hoa đậu biếc có tác dụng an thần, giảm stress, hỗ trợ giấc ngủ. Chính vì vậy mà dân gian thường thu hái loại hoa này về làm trà uống hàng ngày để chữa mất ngủ, giúp ngủ ngon giấc hơn.

8. Làm tăng độ săn chắc, đàn hồi của da

Sử dụng hoa đậu biếc giúp kích thích sản sinh elastin và collagen. Đây đều là những chất quan trọng tham gia vao quá trình xây dựng cấu trúc da, giúp da săn chắc và có độ đàn hồi tốt hơn, từ đó ngăn chặn sự hình thành của các nếp nhăn trên da.

9. Hoa đậu biếc giúp ổn định đường huyết

Sử dụng hoa đậu biếc có thể giúp làm giảm nồng độ glucose trong huyết thanh, giúp bệnh nhân bị tiểu đường có thể kiểm soát tốt lượng đường huyết và giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm.

10. Nâng cao sức khỏe tim mạch

Những người có vấn đề về tim mạch được khuyến cáo nên thường xuyên sử dụng hoa đậu biếc. Thảo dược này có thể giúp làm giảm nồng độ cholesterol xấu và triglyceride trong máu, từ đó nâng cao sức khỏe tim mạch.

11. Giảm cân, phòng ngừa béo phì

Sử dụng trà hoa đậu biếc chính là một phương pháp giảm cân tự nhiên đang được nhiều người áp dụng. Thảo dược này giúp phân hủy các tế bào mỡ dư thừa, cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ, tăng cường chuyển hóa chất dinh dưỡng và kiểm soát cân nặng.

Chứa hàm lượng catechin EGCG cao, hoa đậu biếc cũng giúp đốt cháy lượng calo dư thừa, giảm tích nước và thanh lọc cơ thể. Tất cả đều giúp chống béo phì và hỗ trợ giảm cân cho người sử dụng.

12. Sát trùng, làm mau lành vết thương

Trong hoa đậu biếc chứa hoạt chất kháng viêm tự nhiên. Nó có khả năng sát trùng vết thương, tiêu diệt virus, vi khuẩn, ngăn ngừa nhiễm trùng, nhờ đó giúp cho vết thương nhanh lành.

13. Trị sưng đau cổ họng, nấc cụt

Trong dân gian, hạt hoa đậu biếc được sử dụng làm thuốc chữa sưng đau cổ họng. Các trường hợp bị hay nấc cụt cũng có thể sử dụng loại hạt này để khắc phục.

14. Điều hòa kinh nguyệt

Các chất trong hoa đậu biếc có thể giúp kích thích tử cung co bóp, chống ứ trệ máu kinh và điều hòa kinh nguyệt. Phụ nữ bị kinh nguyệt không đều hoặc tắc kinh có thể cân nhắc sử dụng thảo dược này để cải thiện các triệu chứng khó chịu, giúp chu kỳ hành kinh được đều đặn hơn.

15. Điều trị bệnh hen suyễn

Hỗ trợ điều trị và làm giảm các triệu chứng bệnh hen suyễn là tác dụng của hoa đậu biếc cho đường hô hấp không phải ai cũng biết. Một số bằng chứng cho thấy, dùng hoa đậu biếc có thể giúp cắt cơn hen nhanh hơn và làm giảm hiện tượng sưng phù ở đường hô hấp. Tuy nhiên cần có thêm nhiều nghiên cứu hơn về vấn đề này.

Cách dùng hoa đậu biếc

Lá và hoa đậu biếc có thể được sử dụng làm trà hoặc chế biến thành các món ăn ngon miệng, hấp dẫn. Chúng có thể được dùng ở dạng tươi hay khô.

1. Cách làm trà hoa đậu biếc

Chuẩn bị:

• 240ml nước nóng
• 10 bông đậu biếc khô ( hoặc 1 thìa cà phê lá đậu biếc khô )

Cách pha trà:

• Bỏ hoa đậu biếc vào trong ấm pha trà
• Đổ nước sôi vào rồi đậy nắp lại ủ kín
• Theo thời gian, các chất trong hoa dần dần tiết ra nước khiến nước trà chuyển dần sang màu xanh rất đẹp.
• Sau khoảng 15 phút bạn có thể rót uống. Thưởng thức trà hoa đậu biếc khi còn ấm hay thêm chút đường và đá vào uống đều ngon miệng.

2. Làm siro hoa đậu biếc tươi

Chuẩn bị:

• 50- 70 bông hoa đậu biếc
• 250 gram đường
• 500ml nước lọc

Cách nấu:

• Hoa đậu biếc tươi rửa sạch, để ráo nước
• Bỏ nước và đường vào trong nồi, quậy tan rồi đun sôi
• Tiếp tục cho hoa vào nấu. Trong quá trình nấu, bạn nên vỏ vung để màu sắc của hoa được giữ nguyên vẹn.
• Đun hỗn hợp đến khi chuyển sang màu xanh và cô đặc lại thành một dạng siro lỏng
• Để siro nguội và bảo quản trong chai thủy tinh, để vào ngăn mát tủ lạnh dùng dần
• Bạn có thể dùng siro hoa đậu biếc để pha nước uống hay làm bánh đều được

3. Dùng hoa đậu biếc chế biến món ăn

Bên cạnh các thức uống, hoa đậu biếc còn được chế biến thành các món ăn hấp dẫn, có màu sắc bắt mắt như:

• Rau câu hoa đậu biếc
• Miến trộn hoa đậu biếc
• Xôi hoa đậu biếc
• Bánh trôi hoa đậu biếc…

Dùng nhiều hoa đậu biếc có tốt không?

Không thể phủ nhận, hoa đậu biếc có nhiều tác dụng quý với sức khỏe. Tuy nhiên, bạn không nên lạm dụng thảo dược này quá mức gây tác dụng phụ ngoài ý muốn. 

Thận trọng khi sử dụng hạt và lá của cây hoa đậu biếc bởi dùng quá nhiều có thể gây cảm giác buồn nôn và đi ngoài phân lỏng. Một số trường hợp cũng có thể bị dị ứng với thành phần của hoa và các bộ phận khác trên cây đậu biếc.

Các trường hợp đang mang thai, nuôi con bằng sữa mẹ hoặc đang trong chu kỳ kinh nguyệt được khuyến cáo nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có ý định dùng hoa đậu biếc trong giai đoạn này.

Có thể bạn chưa biết

• Rau chân vịt (cải bó xôi): Giá trị dinh dưỡng, lợi ích
  
• Đậu rồng có tác dụng gì? 15 lợi ích tốt cho sức khỏe