Trang chủ » Tim Mạch » Xơ Vữa Động Mạch » Bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không? Bác sĩ giải đáp

Bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không? Bác sĩ giải đáp

11:05 - 24/10/2024

5/5 - (1 bình chọn)

Không ít người thắc mắc bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không. Trên thực tế, yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh xơ vữa động mạch.

Tổng quan về bệnh xơ vữa động mạch

Trước khi tìm hiểu bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không, bạn cần nắm rõ cơ chế của bệnh lý này. Bệnh xơ vữa động mạch (mạch máu) xảy ra khi các chất béo, canxi, cholesterol… lắng đọng, hình thành nên những mảng bám tích tụ trong thành động mạch.

Theo thời gian, những mảng bám cứng lại, làm thu hẹp đường kính (lỗ mở) của động mạch, dẫn đến tắc nghẽn động mạch, hạn chế lưu lượng máu.

Khi các cục máu đông hình thành, người bệnh sẽ có nguy cơ gặp các biến chứng như nhồi máu cơ tim (nếu ảnh hưởng đến động mạch vành cấp máu cho tim), đột quỵ (nếu ảnh hưởng đến động mạch đến não) và động mạch ngoại biên (nếu ảnh hưởng đến các động mạch ở chi).

Những nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch:

Tăng huyết áp
Rối loạn mỡ máu
Béo phì
Đái tháo đường
Kháng Insulin
Ít vận động thể lực
Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa, đường, muối
Hút thuốc lá
Căng thẳng
Ngưng thở khi ngủ.

ĐỌC THÊM: Xơ Vữa Động Mạch Não: Biến Chứng Và Biện Pháp Phòng ngừa

Bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không?

Với câu hỏi bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không?, câu trả lời là CÓ, bệnh xơ vữa động mạch bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền. Điều này được giải thích như sau:

Nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch được liên quan đến sự tương tác phức tạp giữa di truyền và yếu tố môi trường, trong đó có hơn 50 biến thể gen . Ngoài ra những yếu tố nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch, chẳng hạn như tình trạng rối loạn lipit máu, bị chi phối và ảnh hưởng bởi một phần yếu tố di truyền.

Bệnh xơ vữa động mạch và những yếu tố nguy cơ của bệnh có khả năng di truyền

Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, có đến 40% các biến dị gen chi phối quá trình phát triển bệnh xơ vữa động mạch cũng là các biến dị gen làm phát triển/ chi phối những yếu tố nguy cơ của bệnh xơ vỡ động mạch. 60% biến dị còn lại chưa được xác định khả năng ảnh hưởng đến bệnh lý này.

Khả năng di truyền của bệnh xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch đã được chứng minh là một bệnh di truyền phức tạp, chủ yếu bị ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường cũng như sự tương tác giữa yếu tố môi trường và gen. Bệnh được gây ra bởi rất nhiều gen và hoàn toàn không theo quy luận di truyền Mendel.

Mặt khác những yếu tố liên quan đến bệnh xơ vữa động mạch như bệnh tiểu đường (đái tháo đường), tăng huyết áp, rối loạn lipit máu… cũng có tính di truyền phức tạp. Điều này làm tăng thêm bản chất phức tạp của chứng xơ vữa động mạch.

Đối với bệnh xơ vữa động mạch, khả năng di truyền rơi vào khoảng 50% và nguy cơ nhồi máu cơ tim giảm dần theo tuổi. Nghiên cứu cho thấy, nếu chị em sinh đôi của bạn có tiền sử nhồi máu cơ tim trước 55 tuổi, thì nguy cơ mắc chứng nhồi máu cơ tim của bạn tăng gấp 3 lần nếu là song sinh khác trứng và 15 lần nếu là song sinh cùng trứng.

Bảng thống kê khả năng di truyền đối với những yếu tố nguy cơ của bệnh xơ vữa động mạch:

Yếu tố nguy cơ	Khả năng di truyền	Biến dị di truyền được giải thích bằng GWAS	Số lượng locus được xác định bởi GWAS
Bệnh động mạch vành	40 – 50%	6%	46
Đái tháo đường	26%	10%	63
Tăng huyết áp	30%	0.9%	28
HDL cholesterol	47 – 62%	25 – 30%	47
LDL cholesterol	45 – 60%	25 – 30%	36
Hút thuốc lá	50%	1%	5
Lipoprotein (a)	65 – 94%	20%	4

Di truyền có vai trò thế nào đối với xơ vữa động mạch?

Bệnh xơ vữa động mạch có thể ảnh hưởng đến bất kỳ mạch máu nào, dẫn đến 3 loại bệnh chính gồm:

Xơ vữa động mạch vành (bệnh động mạch vành): Có 46 locus gen.
Đột ngụy não: Có 3 locus trong bộ nhiễm sắc thể ảnh hưởng đến các dạng đột quỵ thiếu máu khác nhau.
Bệnh động mạch ngoại vi: Duy nhất 1 locus trên nhiễm sắc thể Chr9p21. Locus này ảnh hưởng đến bệnh động vành và đột quỵ não.

Di truyền có vai trò thế nào đối với YTNC của xơ vữa động mạch?

Phương pháp GWAS được áp dụng để xác định chính xác các gen chịu trách nhiệm hoặc ảnh hưởng đối với những yếu tố nguy cơ chính của bệnh xơ vữa động mạch.

Bệnh đái tháo đường tuýp 2: Có 63 locus.
Bệnh lipit máu: Có 95 locus, trong đó có đến 59 locus là mới phát hiện.

Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và dễ gây nghiện thuốc lá hơn ở người có yếu tố di truyền

Ngoài ra yếu tố môi trường như hút thuốc lá (yếu tố chính) cũng chịu tác dộng của di truyền. Những người mang đặc tính di truyền phức tạp như nghiện thuốc lá không chỉ dễ nghiện thuốc lá hơn mà còn khiến nguy cơ phát triển bệnh động mạch ngoại biên tăng cao hơn.

Bài viết đã giải đáp “Bệnh xơ vữa động mạch có di truyền không?”, vai trò của di truyền đối với bệnh và yếu tố nguy cơ. Nhìn chung bệnh xơ vữa động mạch có yếu tố di truyền. Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng này, hãy thường xuyên thăm khám và kiểm soát các yếu tố nguy cơ để tránh phát triển bệnh.