Viêm Nha Chu Mãn Tính: Biểu Hiện và Giải Pháp Điều Trị

Sưng mô nướu, hình thành túi mủ gây đau nhức, răng lung lay,… là những biểu hiện điển hình của bệnh viêm nha chu mãn tính. Bệnh lý là hệ quả của viêm lợi tiến triển không được kiểm soát sớm. Mặc dù không đe dọa đến tính mạng nhưng viêm nha chu mãn tính là bệnh có mức độ nguy hiểm cao và cần được thăm khám, điều trị sớm.

Viêm nha chu mãn tính và giai đoạn hình thành

Viêm nha chu mãn tính thường xảy ra do bệnh viêm nướu răng không được kiểm soát. Đây là một trong những bệnh nha khoa có mức độ nghiêm trọng. Nếu không được khắc phục sớm, bệnh có thể gây ra các biến chứng nặng nề, thậm chí là tăng nguy cơ mất răng vĩnh viễn.

Nha chu là tổ hợp bao gồm các cơ quan có chức năng nâng đỡ răng như dây chằng quanh răng, xi măng chân răng, xương ổ răng, lợi,…). Thông thường, lợi là bộ phận dễ bị viêm, nếu không được khắc phục, tình trạng viêm sẽ tiến triển nặng và lan đến các bộ phận khác dẫn đến tiêu xương ổ răng, răng dần lung lay, lỏng lẻo.

Số liệu thống kê nhận thấy, viêm nha chu mãn tính thường xảy ra ở người có độ tuổi trung niên và cao tuổi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể xuất hiện ở người trẻ tuổi và trẻ em. Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe răng miệng và có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực. Do đó, người bệnh cần chủ động trong thăm khám và điều trị bệnh trong thời gian sớm nhất.

Viêm nha chu mãn tính hình thành thông qua các giai đoạn sau:

• Các mảng bám hình thành trên răng: Trong quá trình ăn uống, các mảng bám sẽ hình thành và bám vào bề mặt răng.Từ đó, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây hại trong khoang miệng len lõi vào chân, kẽ răng và phát triển quá mức. Giai đoạn này thường không gây ra bất kỳ biểu hiện bất thường nào.
• Tổn thương, viêm nhiễm: Sau một thời gian, hại khuẩn sẽ tấn công vào mô nướu gây sưng viêm. Lúc này răng khá nhạy cảm và có thể bị chảy máu trong quá trình ăn uống và vệ sinh răng miệng.
• Hình thành túi nha chu: Khi tình trạng viêm nhiễm nặng, giữa răng và lợi sẽ hình thành túi mủ chứa nhiều vi khuẩn và chảy dịch mủ tanh, hôi khó chịu
• Răng, xương ổ răng bị phá hủy: Vi khuẩn phát triển mạnh có thể khiến tình trạng viêm nhiễm lan rộng đến răng, xương ổ răng và dẫn đến tiêu xương. Từ đó khiến răng lung lay, tụt lợi và mất răng nếu không được kiểm soát.

Dấu hiệu nhận biết 

Viêm nha chu mãn tính là hệ quả của viêm nướu răng tiến triển nên các tổn thương lâm sàng được thể hiện rõ. Theo đó, người mắc bệnh có thể dễ dàng nhận biết bệnh lý thông qua các biểu hiện như tụt nướu, xuất hiện ổ mủ, rỉ dịch, đau nhức, miệng có mùi hôi tanh, răng lung lay và một số biểu hiện toàn thân khác.

Dưới đây là một số dấu hiệu giúp nhận biết bệnh lý:

• Khi mới khởi phát, vùng nướu quanh răng bị sưng đỏ, đau nhức và có thể chảy máu khi chải răng hoặc ăn uống
• Nướu có xu hướng rách khỏi chân răng 
• Tại các khoảng trống giữa răng và nướu hình thành túi mủ chứa vi khuẩn, mủ và đi kèm mùi hôi khó chịu
• Khi tác động vào các túi mủ, dịch trong túi sẽ tiết ra và gây đau nhức dữ dội
• Răng có xu hướng thưa dần, lỏng lẻo, lung lay hoặc thậm chí gãy rụng
• Do bị tụt lợi nên người bị viêm nha chu mãn tính thường nhạy cảm hơn với nhiệt độ nóng, lạnh từ món ăn, thức uống và các gia vị chua, ngọt.

Có thể nhận thấy, bệnh lý chuyển biến từ giai đoạn viêm lợi đến hình thành túi mủ và tiến triển kéo dài. Nếu được khắc phục từ giai đoạn đầu, tình trạng viêm sẽ được kiểm soát hoàn toàn và việc điều trị cũng diễn ra thuận lợi hơn. Tuy nhiên, trường hợp chủ quan, để bệnh chuyển giai đoạn viêm nha chu mãn tính và gây tổn thương các cơ quan nâng đỡ răng. Từ đó làm tăng nguy cơ phát sinh các biến chứng nặng nề, thậm chí là mất răng vĩnh viễn.

Nguyên nhân gây viêm nha chu mãn tính 

Như đã đề cập, nguyên nhân chính gây ra tình trạng viêm nha chu mãn tính là do viêm nướu răng không được kiểm soát. Tuy nhiên, hiện tượng viêm nhiễm bắt nguồn từ việc hình thành cao răng ở bề mặt răng trong thời gian dài. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây hại trong khoang miệng trú ngụ. Độc tố do hại khuẩn tiết ra gây tổn thương mô nướu, sưng viêm. Lâu dần sẽ phá hủy các mô nâng đỡ răng, khiến răng và mô lợi tách ra, răng trở nên lung lay, suy yếu.

Bên cạnh đó, bệnh lý còn tăng nguy cơ khởi phát khi bị tác động bởi một số yếu tố sau:

• Thói quen lười chải răng, đánh răng không đúng cách, không sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng để làm sạch khoang miệng sẽ khiến mảng bảm, thức ăn thừa tồn đọng trong kẽ răng, chân răng. Lâu dần sẽ hình thành cao răng và đây cũng là nơi trú ngụ của vi khuẩn gây hại trong khoang miệng. Từ đó làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nha khoa nói chung và viêm nha chu mãn tính nói riêng.
• Mặc dù vệ sinh răng miệng tốt nhưng cao răng vẫn hình thành sau một thời gian nhất định. Do đó, không lấy cao răng định kỳ có thể gây viêm lợi và phát triển thành viêm nha chu.
• Thói quen ăn ngọt, dùng các thức ăn chứa nhiều tinh bột nhưng không làm sạch răng miệng sẽ tạo điều kiện cho hại khuẩn trong khoang miệng phát triển mạnh và gây tổn thương mô nướu.
• Hay sử dụng các vật nhọn, tăm tre để xỉa răng có thể gây tổn thương mô nướu, vi khuẩn sẽ tấn công và gây bệnh.
• Phụ nữ mang thai và người trong độ tuổi dậy thì thường có nguy cơ mắc các vấn đề về răng miệng nói chung và viêm nha chu mãn tính cao vì nội tiết tố thay đổi. Tình trạng này vô tình kích thích sự phát triển của vi khuẩn gây hại trong khoang miệng, làm mất cân bằng hệ vi sinh và gây bùng phát các triệu chứng bệnh lý.
• Sức đề kháng suy giảm, mắc các bệnh lý toàn thân như đái tháo đường, nhiễm trùng, HIV/ AIDS,…
• Thói quen hút thuốc lá không chỉ tác động xấu đến sức khỏe tổng thể mà còn gây ra nhiều vấn đề răng miệng như sâu răng, viêm nướu răng, hôi miệng, viêm nha chu mãn tính,…

Bệnh viêm nha chu mãn tính nguy hiểm không? 

Viêm nha chu mãn tính là kết quả của quá trình tích tụ mảng bám trên răng khiến vi khuẩn trú ngụ phát triển quá mức và phá hủy các cơ quan nâng đỡ răng (lợi, dây chằng quanh răng, ciment, xương ổ răng,…). Các biểu hiện đau nhức, khó chịu ở giai đoạn mãn tính thường không quá nặng nề. Điều này khiến nhiều người bệnh chủ quan trọng việc thăm khám và can thiệp điều trị sớm.

Viêm nha chu mãn tính được đánh giá có mức độ nguy hiểm cao hơn so với một số bệnh nha khoa thông thường. Bệnh nếu không được kiểm soát sớm có thể gây ra một số ảnh hưởng và biến chứng sau:

• Viêm nha chu mãn tính gây phá hủy các mô có chức năng bảo vệ và nâng đỡ răng. Điều này khiến răng dần trở nên nhạy cảm, suy yếu và dễ bị tổn thương khi có tác động.
• Làm tăng nguy cơ phát sinh các vấn đề răng miệng khác
• Viêm nha chu kéo dài khiến người bệnh gặp khó khăn trong ăn uống, răng bị ảnh hưởng có xu hưởng lỏng lẻo, lung lay và tăng nguy cơ mất răng
• Các túi mủ tại mô nướu chứa dịch, vi khuẩn gây ra mùi hôi khó chịu
• Khi vi khuẩn tấn công đến tủy răng có thể dẫn đến hoại tử tủy ngược dòng 
• Làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng

Điều trị bệnh viêm nha chu mãn tính 

Viêm nha chu mãn tính bắt nguồn tự hình thành các mảng bám, tạo điều kiện cho vi khuẩn tập trung và phát triển quá mức, gây phá hủy các cơ quan nâng đỡ răng và làm hư hại xương ổ răng, tăng nguy cơ mất răng. Theo cơ chế, vi khuẩn sẽ giải phóng các chất trung gian kích thích phản ứng viêm như cytokine, prostaglandin, enzyme từ bạch cầu đơn nhân và bạch cầu trung tính. Mục tiêu chính điều trị bệnh lý là loại bỏ cao răng, ngăn chặn sự phát triển của hại khuẩn, đồng thời tạo điều kiện cho các cơ quan nâng đỡ răng phục hồi, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Tùy thuộc vào mức độ tổn thương, các biểu hiện lâm sàng và tình trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị viêm nha chu mãn tính phù hợp.

1. Kiểm soát các yếu tố nguy cơ

Trước khi can thiệp các biện pháp điều trị y tế, bác sĩ sẽ hướng dẫn người bệnh khắc phục các yếu tố nguy cơ nhằm ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng nề, phát sinh các biến chứng. Bên cạnh đó, việc kết hợp biện pháp này với phương pháp điều trị chuyên sâu có thể kiểm soát bệnh lý nhanh chóng, đồng thời phòng ngừa tái phát lâu dài.

Dưới đây là một số cách giúp kiểm soát yếu tố nguy cơ gây viêm nha chu mãn tính:

• Vệ sinh răng miệng đúng cách thông qua chải răng răng 2 – 3 lần/ ngày với bàn chải có lông mềm, kích thích phù hợp nhằm làm giảm kích ứng, tổn thương mô nướu
• Sau khi đánh răng, nên sử dụng nước muối ấm hoặc nước súc miệng chuyên dụng để tăng tác dụng làm sạch
• Bên cạnh đó, nên sử dụng chỉ nha khoa làm sạch thức ăn thừa trong kẽ răng thay vì dùng vật nhọn hoặc tăm xỉa răng.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc lá. Trường hợp gặp khó khăn trong quá trình bỏ thuốc, bạn có thể tìm gặp bác sĩ để được hỗ trợ.
• Tích cực điều trị các bệnh nội khoa như tiểu đường, nhiễm trùng để hỗ trợ quá trình viêm nha chu mãn tính để được kết quả tốt nhất.
• Xây dựng là duy trì thói quen ăn uống khoa học, lành mạnh, hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường và tinh bột, axit. Thay vào đó nên ưu tiên các món ăn mềm, dễ nhai, giàu vitamin, khoáng chất tốt cho răng miệng và sức khỏe.

2. Lấy cao răng làm nhẵn mặt gốc răng

Đối với trường hợp bị viêm nha chu nói chung và viêm nha chu mãn tính nói chung đều được lấy cao răng và xử lý mặt gốc răng. Đây là bước khởi đầu trong điều trị bệnh lý. Trong đó, lấy cao răng giúp làm sạch bề mặt răng và chân răng bằng dụng cụ bằng tay hoặc bằng siêu âm. Kế đến, sẽ loại bỏ mô cement và ngà bị tổn thương rồi làm nhẵn mặt gốc răng. Sau thực hiện kỹ thuật này, các mảng bám, cao răng được xử lý hoàn toàn, loại bỏ nơi trú ngụ của vi khuẩn gây hại.

Sau khi lấy cao răng và xử lý mặt gốc răng, bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân vệ sinh răng miệng đúng cách, kết hợp dùng chỉ nha khoa để loại bỏ thức ăn thừa, mảng bám nhằm làm chậm quá trình hình thành vôi răng. Bên cạnh đó, có thể dùng chlorhexidine ở dạng hôi hoặc nước súc miệng để tăng hiệu quả chữa trị. 

Sau 2 – 3 tuần, bệnh nhân sẽ tái khám để được bác sĩ đánh giá mức độ phục hồi của nha chu. Trường hợp túi lợi sâu <4mm chỉ cần làm sạch định kỳ. Tuy nhiên trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ nha khoa sẽ tạo vạt lợi để giúp quá trình làm sạch chân răng diễn ra tốt hơn.

3. Sử dụng thuốc điều trị 

Trường hợp viêm nha chu mãn tính tiến triển nặng, túi lợi sâu đi kèm với triệu chứng đau nhức, viêm nhiễm nặng và có xu hướng lan sang nhưng mô nướu lân cận. Lúc này bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc kháng sinh ở dạng điều trị tại chỗ hoặc đường uống để kiểm soát tình trạng trên.

Dưới đây là một số loại thuốc thường được chỉ định trong điều trị bệnh lý:

• Amoxicillin 500mg
• Doxycycline ở dạng gel
• Minocycline

Ngoài ra, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số loại thuốc khác. Để đạt được kết quả điều trị tốt nhất cũng như đảm bảo an toàn, người bệnh cần tuân thủ liều dùng và thời gian sử dụng. Nếu trong thời gian sử dụng thuốc phát sinh các triệu chứng bất thường, cần báo ngay với bác sĩ để được xử lý đúng cách.

4. Phẫu thuật và nhổ răng

Can thiệp phẫu thuật viêm nha chu mãn tính là phương pháp được lựa chọn sau cùng khi các phương pháp trên không đáp ứng. Phương pháp phẫu thuật loại bỏ túi nha chu và tạo hình xương thường được chỉ định trong điều trị bệnh lý này. Mục đích của phương pháp này là loại bỏ ổ viêm nhiễm hoàn toàn và giúp xương ổ răng phục hồi. 

Trường hợp khoảng cách các răng tăng, lỏng lẻo, lung lay. Bác sĩ sẽ chỉ định nẹp và mài chỉnh bề mặt răng để ngăn ngừa răng gãy rụng cũng như phát sinh các biến chứng nặng nề, trong đó có sang chấn khớp cắn. Nếu cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định nhổ bỏ răng để ngăn ngừa viêm nhiễm lan rộng sang những cơ quan lân lận. Sau khi răng được nhổ bỏ, người bệnh cần can thiệp các kỹ thuật phục hình răng để đảm bảo chức năng sinh lý cũng như tính thẩm mỹ.

Chế độ ăn uống cho người viêm nha chu mãn tính

Bên cạnh các biện pháp y tế, chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị viêm nha chu mãn tính. Để làm giảm cảm giác đau nhức, khó chịu, sưng viêm mô nướu, người bệnh nên ưu tiên các thực phẩm mềm, dễ nhai, nuốt và dễ tiêu hóa. Bên cạnh đó, tăng cường bổ sung các thực phẩm giàu khoáng chất, vitamin giúp tăng cường sức khỏe răng miệng, hỗ trợ giảm sưng viêm, khó chịu.

Cách xây dựng chế độ ăn uống dành cho người bị viêm nha chu mãn tính:

• Các thực phẩm giàu vitamin A có trong gan động vật, sữa, trứng, thịt đỏ,… Được khuyến khích bổ sung vào chế độ ăn của bệnh nhân viêm nha chu. Việc bổ sung các thực phẩm này giúp hỗ trợ phục hồi tổn thương ở mô nướu hiệu quả.
• Nhóm thực phẩm giàu chất xơ không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn mang lại hiệu quả trong việc làm sạch khoang miệng, hạn chế hoạt động của vi khuẩn gây hại trong khoang miệng. Vì vậy, trong và sau khi điều trị bệnh lý, bạn nên bổ sung các loại thực phẩm chứa hàm lượng chất xơ cao như rau xanh, trái cây tươi, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt,…
• Việc bổ sung các loại thực phẩm giàu axit lactic (sữa chua, kim chi, dưa muối, nước trái cây lên men,…) tác động tích cực đến quá trình tái tạo canxi, từ đó tăng cường sức khỏe của xương khớp và răng.
• Cá hồi, dầu gan cá tuyết, cá mòi, cá trích,… là những thực phẩm giàu Omega 3 được khuyến khích bổ sung vào chế độ dinh dưỡng của người bị viêm nha chu mãn tính nói riêng và người gặp các vấn đề về răng miệng nói chung.
• Bên cạnh đó, trong quá trình điều trị bệnh cần kiêng các thực phẩm chứa nhiều gia vị, dầu mỡ, đồ chua, có kết cấu khô, cứng, khó nhai,… Vì có thể làm tăng áp lực lên răng và mô nướu. Từ đó kích thích cơn đau và phản ứng viêm tiến triển nặng nề. Ngoài ra, trong thời gian điều trị bệnh nên kiêng các loại thức uống chứa cồn và chất kích thích.

Cách chăm sóc răng miệng cho người viêm nha chu mãn tính

Viêm nha chu mãn tính thường tiến triển chậm và kéo dài dai dẳng. Bệnh lý thường khó kiểm soát hoàn toàn nếu không tuân thủ tốt các phương pháp điều trị kết hợp với biện pháp chăm sóc răng miệng. Vì vậy, người bệnh cần chủ động trong việc vệ sinh răng miệng, thăm khám nha khoa định kỳ để khắc phục bệnh triệt để, đồng thời phòng ngừa các vấn đề răng miệng thường gặp.

Dưới đây là một số biện pháp vệ sinh, chăm sóc răng miệng cho người bị viêm nha chu mãn tính:

• Để tránh bệnh lý chuyển biến sang giai đoạn mãn tính, người bệnh cần chủ động trong việc kiểm soát viêm nướu răng, viêm nha chu cấp tính. Tránh tình trạng chủ quan, tự ý sử dụng thuốc điều trị hoặc để bệnh tự khỏi.
• Trong quá trình điều trị, người bệnh cần thăm khám theo đúng lịch hẹn của bác sĩ điều trị để kiểm tra mức độ phục hồi mô nướu, đồng thời kịp thời can thiệp các phương pháp điều trị phù hợp.
• Bên cạnh chải răng từ 2 – 3 lần/ ngày, dùng chỉ nha khoa và nước súc miệng chuyên dụng. Bạn cũng cần súc miệng với nước sạch sau các bữa ăn nhẹ và dùng kẹo cao su không đường để làm sạch khoang miệng, tránh tình trạng thức ăn thừa, mảng bám tồn đọng trong kẽ răng.
• Đối với những trường hợp răng không đều, lệch khớp cắn, răng vẩu thường gặp khó khăn trong việc làm sạch thức ăn thừa, mảng bám trên răng. Vì vậy, bạn nên cân nhắc chỉnh nha – niềng răng trong thời gian sớm nhất để ngăn ngừa các vấn đề về răng miệng.
• Để làm giảm tình trạng hôi miệng do bệnh lý gây ra, người bệnh có thể tận dụng một số thảo dược tự nhiên như tinh dầu đinh hương, bạc hà, gừng,…
• Cạo vôi răng và khám sức khỏe răng miệng định kỳ 6 tháng/ lần là biện pháp quan trọng trong quá trình phòng ngừa viêm nha chu mãn tính tái phát cũng như sớm khắc phục những tình trạng nha khoa khác (nếu có).

Viêm nha chu mãn tính có thể làm tăng nguy cơ mất răng vĩnh viễn và nhiều biến chứng khác nếu không được kiểm soát sớm và chăm sóc đúng cách. Mặc dù không đe dọa đến tính mạng nhưng đây là bệnh lý có mức độ nguy hiểm cao hơn so với các bệnh nha khoa thông thường. Do đó, bạn cần chủ động trong việc thăm khăm sớm và tuân thủ các biện pháp điều trị để khắc phục bệnh nhanh chóng.

Có thể bạn quan tâm:

• Cách chữa viêm nha chu bằng thuốc nam quanh nhà
• 10 Cách Trị Viêm Nha Chu Tại Nhà Hiệu Quả, Dễ Áp Dụng