Trang chủ » Dược liệu nguyên bản » Rau Dớn

Rau Dớn

02:23 - 02/06/2023

Tác giả: Thuốc Dân Tộc

4/5 - (2 bình chọn)

Bác sĩ phụ trách

Bác sĩ Phạm Thị Minh Dương

Bác sĩ

Xem thêm

Đặt lịch khám

Rau dớn được biết đến là một loại đặc sản phổ biến ở vùng rừng núi, bên cạnh người ta còn ấn tượng bởi những tác dụng dược lý mà nó mang lại. Ngoài việc chế biến các món ăn ngon phục vụ ẩm thực, rau còn đóng vai trò như một vị thuốc có tác dụng giải nhiệt, lợi tiểu, ngăn ngừa bệnh lý và rất tốt cho phụ nữ mang thai.

Tên gọi khác: Ráng song, quần rau, dớn rừng, dớn nhọn, thái tuyết
Tên gọi theo khoa học: Diplazium esculentum
Họ theo khoa học: Thuộc họ rau Dớn (Athyriaceae)

I/ Mô tả dược liệu cây rau dớn:

Đặc điểm thực vật

Rau dớn là một loại dương xỉ có thân rễ nghiêng, mọc bò, sống dai, cao khoảng 15cm. Thân cây được bao phủ bởi vẩy ngắn hình mũi mác và có hình răng cưa ở bên mép, màu hung, kích thước khoảng 1mm

Cuống lá dài 25-30cm, có lông bao phủ suốt chiều dài, phiến dài 35 – 45cm, rộng 20 -15cm. Phiến lá kép lông chim 1 lần (lá non) hay 2 lần (lá già) có hình mũi mác rộng, nhọn mũi. Lá mọc so le gồm nhiều lá chét khoảng 12-16 cặp mọc cách lên dần, các lá chét trên không có cuống, các lá chét dưới có cuống.

Ô túi bào từ hình tròn, phân bố đều trên gân con ở mặt sau của lá, bào tử hình bầu dục, có màu vàng, mào hẹp.

Nhìn chung tổng thể rau dớn bên ngoài gần giống với cây dương xỉ, nhưng kích thước có phần nhỏ hơn. Rau thường có cành dài và lá nhỏ xòe ra xung quanh như tán ô, đầu cong như móc câu còn những lá non vươn thẳng lên, thân hình bụ bẫm, phần trên uốn lại như vòi voi.

Bộ phận sử dụng

Toàn bộ phận của cây rau dớn

Phân bố

Rau dớn chủ yếu phân bố ở vùng rừng núi hay bờ suối, bờ khe. Đây là loại cây ưa ẩm nệ thường mọc dại ở các tác rừng thấp hay ven khe suối để tránh ánh mặt trời.

Ở Việt Nam, quần rau thường được tìm thấy ở các tỉnh miền núi có độ cao từ 1000-2000m như: Hà Giang, Lai Châu, Lào Cai, Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Quảng Nam, Quảng Ngãi,…

Ngoài ra loại rau này còn phân bố ở một số quốc gia trên thế giới như Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Lào, Campuchia, Malaysia, Indonesia,….

Thu hái và chế biến

Thu hái

Vào đầu mùa mưa hằng năm là lúc rau dớn mọc lá non tươi tốt nhất, đây cũng là thời điểm thích hợp để thu hái.
Một số nơi rau sẽ mọc nhiều vào khoảng tháng 9, tháng 10.
Nơi khác thì dớn nhọn mọc vào tháng 4

Chế biến

Dùng lá rau dớn tươi để sắt hoặc giã dập để làm thuốc
Phơi khô dớn nhọn để nấu lấy nước
Chế biến thành các món ăn để trị bệnh

Bảo quản

Dớn tươi nên được bảo quản ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng

Dớn khô thì nên bảo quản ở trong keo hay hộp đậy kín để ở nơi thoáng khí

Thành phần hóa học

Nước 86%
Hydratcarbon 8%
Năng lượng 20
Protid 4%
Protein 2,4- 3,4%
Sắt 6mg
Calcium 20-24mg

II/ Vị thuốc

1. Tính vị

Rau Dớn là loại rau có tính mát

2. Tác dụng dược lý

Dớn rừng phơi khô nấu nước uống giúp giải nhiệt, lợi tiểu, chống táo bón hiệu quả. Bên cạnh còn có công dụng chữa các bệnh lý thường gặp như cảm, ho, viêm họng

Rau dớn đóng vai trò như thuốc giảm đau, giúp đẩy lùi các cơn đau âm ỉ do bệnh lý viêm đại tràng, giúp dễ ngủ và ngủ sâu hơn.

Việc ăn nhiều rau cũng giúp máu dễ lưu thông, đồng thời còn giúp nhuận trường và làm giảm đau lưng, lá non giã nhuyễn có thể chữa mụn nhọt, ghẻ lở,…

Thân rễ của cây còn có tác dụng hạ sốt, điều trị bệnh hen suyễn, đau bụng, kiết lỵ, tiêu chảy

Ngoài ra rau dớn còn được sử dụng nhiều trong ẩm thực. Lá non có thể dùng để luộc, nấu canh, xào thịt hoặc dùng để ăn sống.

3. Cách dùng và liều lượng

Người ta thường dùng rau dớn khi nó còn tươi

Liều dùng không cố định

III/ Một số bài thuốc từ cây rau dớn

Về mặt ẩm thực lá non thường được dùng để luộc, xào, nấu canh hoặc ăn sống để chữa bệnh

Về mặt Y học, rau dớn được chế biến làm thuốc như sau:

Lấy 50g lá rau dớn non giã nhỏ, đắp lên vết thương có tác dụng cầm máu, kháng khuẩn và hàn vết thương
Lấy thân rễ cắt bỏ hết rễ con, rửa sạch, cắt nhỏ, sắc với 200ml nước, đến khi còn lại 50ml nước cây dớn rừng. Dùng nước này chia làm 2 lần uống trong ngày, kéo dài 1 tuần điều trị để chữa bệnh sốt rét
Lấy lá non dớn rừng giã nhuyễn để chữa ghẻ, nhọt, nhiễm trùng da cho trẻ sơ sinh
Bên cạnh, người ta còn lấy dớn rừng đem phơi khô để nấu nước uống giải nhiệt, giải độc vào mùa nắng nóng.

IV/ Cách chế biến rau dớn làm món ăn

Ngoài cách hỗ trợ làm thuốc thì bạn cũng có thể dùng rau dớn làm các món ăn ngon như:

1. Rau dớn luộc

Đây được xem là một món ngon dẫn dã, có tác dụng hỗ trợ trị bệnh.

Nguyên liệu: chuẩn bị rau dớn.
Chế biến: Đem rau sửa sạch và ngâm với nước muối. Sau đó nhặt bỏ các các lá già bỏ đi. Đun nước lên bếp, đợi sôi thì nhúng rau qua rồi vớt ra ngoài.

2. Rau dớn xào tỏi

Cách chế biến thơm ngon cho các người nội trợ.

Nguyên liệu: rau dớn 500g, 1 củ tỏi, lạc rang, gia vị bếp.
Chế biến: Làm sạch rau rồi đem đi cắt khúc vừa ăn. Trần qua rau để giảm độ nhớt rồi sau đó bắc trảo lên phi tỏi cho thơm rồi đổ rau vào. Sau đó nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi gắp bỏ ra dĩa.

3. Rau dớn trộn thịt

Để tăng thêm độ ngon cũng như chất dinh dưỡng cho món ăn thì bạn có thể làm như sau.

Nguyên liệu: Thịt ba chỉ, rau dớn, gia vị bếp.
Chế biến: đem thịt và rau đi rửa sạch, sau đó cắt thịt nhỏ ra và ướp với các gia vị. Bắc chảo lên bếp rồi phi hành với thịt heo cho chín. Sau đó trần rau qua nước sôi rồi đảo đều rau với thịt đã xào với nhau thật kỹ rồi tắt bếp.

V/ Giá bán

Đây được xem là loại rau tươi ngon, không có chất bảo quản nên rất an toàn khi sử dụng. Hiện giá bán rau dớn rơi vào khoảng 65.000 VND/ 1kg.

VI/ Cách trồng và chăm sóc

Việc trồng rau cũng khá đơn giản, chỉ cần bạn biết được những điều sau đây thì sẽ dễ dàng có được vườn rau ngon.

Rau thường được trồng bằng cách tách bụi hoặc dùng cây non.
Môi trường cấy phát triển tốt nhất là vùng ẩm ướt như ao, hồ, sông suối,…
Nên tỉa cây thường xuyên để loại bỏ các lá già, tạo điều kiện cho cây phát triển.

Hiện nay rau dớn được khá nhiều người ưa chuộng, đây là laoij rau được xem như đặc sản tại các quán nhậu hay thậm chí là các nhà hàng lớn. Dớn rừng đang dần được chú trọng trong các thực đơn ăn uống bởi sự lành tính và sạch mà nó mang lại. Vì vậy bạn có thể sử dụng cho các bữa ăn hàng ngày để cải thiện sức khỏe nhé.