Viêm da liên cầu là bệnh gì? Cách nhận biết và điều trị

Viêm da liên cầu hay còn gọi là viêm da liên cầu khuẩn là bệnh thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, đôi khi cũng xuất hiện ở người lớn. Bệnh chủ yếu do vi khuẩn liên cầu và tụ cầu gây ra với nhiều dạng như chốc lây, chốc loét, chốc mép, hăm kẽ, viêm quầng. Với từng thể bệnh sẽ có các biểu hiện nhận biết và cách điều trị riêng biệt.

Viêm da liên cầu là bệnh gì?

Được biệt, viêm da liên cầu là bệnh lý ngoài da dễ mắc phải ở nước ta. Thường xuất hiện vào mùa mưa, nhất là sau các đợt ngập lụt, lũ giữa năm khiến liên cầu khuẩn có điều kiện thuận lợi để sinh sôi phát triển và gây bệnh. 

Thông thường, trên da có nhiều vi khuẩn trú ngụ nhưng chủ yếu là liên cầu và tụ cầu. Chúng thường tập trung tại các khu vực nhiều lông, dễ tiết bã nhờn và mồ hôi, khi da tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, các vi khuẩn này sinh sôi phát triển gây ra các tác động lên bề mặt da. Thường là tình trạng, đau, viêm sưng, đôi khi có mưng mủ. 

Theo các chuyên gia da liễu, viêm da liên cầu là bệnh lý ít nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu không kịp thời điều trị có thể gây ra nhiều biến chứng xấu cho sức khỏe đặc biệt là biến chứng nhiễm trùng. 

Nguyên nhân viêm da liên cầu

Nguyên nhân chủ yếu gây viêm da do liên cầu là các vi khuẩn liên cầu (streptococci), hai loại khuẩn phổ biến thường sống bám trên da. Trong điều kiện bình thường chúng không gây hại. Tuy nhiên nếu sức đề kháng yếu, da trở nên nhạy cảm, nhiều mồ hôi, trầy xước, có vết thương hở mà không được vệ sinh tốt chúng sẽ phát triển mạnh và gây bệnh. 

Các yếu tố gây viêm liên cầu cụ thể bao gồm:

• Cơ thể suy giảm hệ miễn dịch, sức đề kháng yếu, các yếu tố bảo vệ cơ thể suy giảm do cơ thể ốm yếu, suy dinh dưỡng hoặc gặp phải các vấn đề về da.
• Do da bị trầy xước, có vết thương hở mà không được vệ sinh tốt khiến vi khuẩn sống trên da có điều kiện xâm nhập và gây bệnh.
• Do da luôn ẩm ướt, nhiều mồ hôi, nhiều bụi bẩn bám trên da lại không được vệ sinh hoặc vệ sinh không đúng cách tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn trên da phát triển nhanh.
• Do điều kiện thời tiết như môi trường ẩm ướt không vệ sinh, độ ẩm trong không khí cao thuận lợi cho các loại vi khuẩn phát triển mạnh.
• Do thiếu sự chăm sóc, vệ sinh da hoặc vệ sinh da không đảm bảo. 

Viêm da liên cầu có lây không?

Viêm da liên cầu có lây không là thắc mắc chung của nhiều người. Trả lời câu hỏi này, các chuyên gia da liễu cho biết, viêm da liên cầu là bệnh có thể lây lan, thậm chí có thể bùng phát thành dịch nhất là ở thời điểm thời tiết thay đổi thất thường. Đối tượng mắc bệnh phần lớn là trẻ em, do đó phụ huynh có con nhỏ cần đặc biệt cảnh giác, trang bị đầy đủ kiến thức về phòng và chữa bệnh này.

Theo thông tin từ Bộ y tế, ở nước ta, viêm da do liên cầu là bệnh thường gặp ở trẻ em, thường bùng phát thành dịch. Hay xảy ra vào đầu mùa mưa nhất là sau các đợt ngập lụt, lũ lụt giữa năm…

Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Có nhiều dạng viêm da do liên cầu, mỗi thể bệnh lại có những triệu chứng, vị trí xuất hiện và cách điều trị khác nhau. Cụ thể:

1. Viêm da liên cầu dạng chốc lây

Là bệnh thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, ít gặp ở người lớn. Bệnh có thể lây từ vùng da này sang vùng da khác, từ người này sang người khác qua tiếp xúc trực tiếp hoặc thông qua đồ dùng cá nhân, đồ dùng vệ sinh. Dễ bùng phát thành dịch đặc biệt là các khu vực đông dân cư, khu vực công cộng, nhà trẻ, trường học. Nguyên nhân gây bệnh là do sự kết hợp của vi khuẩn vi khuẩn liên cầu và tụ cầu.  

Triệu chứng:

• Da xuất hiện các mảng vảy màu vàng và sâu, tại vị trí đóng vảy có dịch vàng chảy ra.
• Nếu xuất hiện ở vùng đầu có thể gây ra tình trạng bết tóc do dịch dính vào. 
• Tổn thương da với các vết trợt đỏ trên da.
• Có dấu hiệu nổi hạch, sưng đau và phù trên vùng da tổn thương. 

Vị trí thường gặp: Thường tập trung ở vùng cổ, chân tay, đầu và mặt của bệnh nhân.

2. Viêm da liên cầu dạng hăm kẽ

Là bệnh hay gặp ở trẻ thừa cân, béo phì, có nhiều nếp gấp trên da hoặc ở trẻ ra nhiều mồ hôi. Bệnh thường xảy ra vào mùa hè. 

Triệu chứng:

• Có dấu hiệu tổn thương ở các vị trí có nếp gấp trên da nhất là cổ, mông, rốn, bẹn, kẽ sau tai, các vùng da có ngấn mỡ…
• Xuất hiện những đám đỏ, trợt đỏ ở lớp da ngoài, tại các vùng da này có tình trạng chảy dịch vàng, đau rát khó chịu, viền da mỏng. 

3. Viêm da liên cầu dạng chốc mép

Là bệnh chủ yếu do vi khuẩn liên cầu gây ra, chủ yếu xuất hiện ở trẻ nhỏ. Dễ lây lan khi tiếp xúc trực tiếp vào vùng da nhiễm khuẩn hoặc dùng chung các vật dụng cá nhân, vật dụng sinh hoạt, uống chung nước, dùng chung khăn mặt…

Triệu chứng:

• Có các nứt trợt tại hai bên kẽ mép, vùng da tổn thương có dấu hiệu đóng vảy, chảy dịch vàng.
• Khó mở miệng, nhai, nói chuyện; miệng dễ chảy máu, đau rát, sưng tấy.
• Có thể xuất hiện tình trạng nổi hạch dưới hàm.

4. Viêm da dạng chốc loét

Là tình trạng tổn thương nghiêm trọng, có thể ăn vào sâu trong lớp trung bì và ảnh hưởng đến cấu trúc da nếu không kịp thời phát hiện. Viêm da do chốc loét khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và những bé bị suy dinh dưỡng, gầy yếu, hệ miễn dịch kém. 

Triệu chứng:

• Xuất hiện các mụn nước hoặc mụn mủ ở vùng cẳng chân, cổ chân.
• Khi vỡ, các mụn nước mụn mủ này tạo ra các vết loét có thể gây viêm tại chỗ trên nền vết loét, vết loét có dấu hiệu tím tái. 
• Các vết loét kéo dài, lâu đóng vảy, để lại sẹo sau khi đóng vảy.

5. Viêm da liên cầu dạng viêm quầng

Là dạng nhiễm khuẩn dưới da do vi khuẩn liên cầu độc tố cao. Thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh và người già, có nguy cơ gây tử vong cao.

Triệu chứng:

• Thời gian ủ bệnh từ 2 – 5 ngày, biểu hiện ban đầu là sốt cao đột ngột, có khi gây co giật kèm theo sốt rét, đau đầu, nôn mửa.
• Có dấu hiệu căng ở một hoặc một số vùng da nhất định, sang ngày thứ 2 thì đỏ, bóng và phù.
• Vùng da tổn thương có màu đỏ tươi, nề, cộm, cao hơn mặt da bình thường, có bờ nhô cao bóp vào rất đau. 
• Bệnh nhân sốt cao li bì, có thể gây viêm nội tâm mạc, viêm màng não, viêm khớp nếu không sớm điều trị.

Cách chữa viêm da liên cầu

Việc điều trị viêm da liên cầu phải tùy vào dạng bệnh mắc phải. Tốt nhất nên đưa người bệnh đến thăm khám ở bệnh viện để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp. Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định một số hướng điều trị say đây: 

Điều trị viêm da dạng chốc lây

Các loại thuốc thường dùng là nhóm thuốc sát khuẩn, kháng sinh như Methylen nồng độ 1%, Eosin nồng độ 2%, thuốc mỡ Chlorocid nồng độ 1% và khác sinh dạng uống nếu có viêm nhiễm. Phương pháp điều trị cụ thể:

• Đắp gạc chấm dung dịch sát khuẩn với chốc có nhiều vỡ.
• Nếu chốc có mủ chưa vỡ thì dùng kim sát khuẩn chọc cho mủ chảy ra hết, thấm mủ vào bông ngay để tránh lây lan cho vùng da lành.
• Chấm các thuốc sát khuẩn như methylen 1%, eosin 2% hoặc Chlorocid 1% lên vết thương.
• Trường hợp có viêm nhiễm sẽ được chỉ định dùng kháng sinh, tránh kỳ cọ vùng da tổn thương khi tắm và không sử dụng đồ dùng cá nhân với người bệnh.

Điều trị viêm da dạng hăm kẽ

Viêm da liên cầu dạng hăm kẽ thường được điều trị bằng dung dịch kháng khuẩn, vệ sinh da và làm dịu các tổn thương. Phương pháp điều trị cụ thể:

• Rửa vết thương tại chỗ bằng thuốc tím nồng độ 1/4000
• Chấm dung dịch nitrat bạc nồng độ 0,25% để kháng khuẩn ngoài da.
• Không bôi thuốc mỡ mà bôi hồ nước để điều trị và vệ sinh ngoài da.
• Thường xuyên thay tã lót, tắm rửa và làm dịu da nhất là các nếp kẽ cho trẻ bằng phấn rôm.

Điều trị viêm da dạng chốc loét

Bệnh chốc loét nếu tiến triển nặng sẽ tạo thành các vết loét sâu hình bầu dục, nền bẩn rộng, da xung quanh có màu tím tái, dai dẳng. Phương pháp điều trị cụ thể:

• Rửa vết loét bằng thuốc tím nồng độ 1/4000
• Chấm dung dịch nitrat bạc nồng độ 0,25 – 0,5% lên vết thương để kháng khuẩn.
• Bôi thuốc mỡ kháng sinh và dùng kháng sinh theo đường uống hoặc tiêm.
• Sử dụng băng vết thương tạo màng sinh học để bảo phủ, làm vệ vùng da bị thương và làm khô vết loét.
• Để hỗ trợ quá trình hồi phục nên xây dựng chế độ dinh dưỡng đầy đủ, kết hợp với sử dụng vitamin A, B1, C… 

Điều trị viêm da dạng chốc mép

Viêm da liên cầu dạng chốc mép thường được điều trị tại chỗ bằng cách giảm các triệu chứng ngoài da và ngăn chặn nhiễm khuẩn. Ngay khi trẻ có các dấu hiệu nổi mẩn đỏ lan rộng hoặc nhiễm trùng thì nên nhanh chóng đưa bé thăm khám. Chỉ được điều trị khi có chỉ định của bác sĩ, một số thuốc điều trị chính thường là:

• Thuốc mỡ kháng sinh làm dịu vết thương. 
• Kháng khuẩn, điều trị ngoài da bằng cách chấm dung dịch nitrat bạc nồng độ 0,25%.

Điều trị viêm da dạng viêm quầng

Viêm da liên cầu dạng viêm quầng nếu có biến chứng thì tỷ lệ tử vong ở trẻ em là 50%. Do đó, khi trẻ có dấu hiệu sốt, đau ở một hoặc một số vùng da thì nên nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện uy tín để kịp thời thăm khám và điều trị. Phương pháp điều trị cụ thể:

• Dùng kháng sinh mạnh ngay từ đầu phối hợp với việc điều trị chứng giảm đau, an thần, bổ sung các vitamin để tăng cường đề kháng.
• Chú ý điều trị các biến chứng như nhiễm khuẩn huyết, áp-xe dưới da, viêm cầu thận.

Phòng ngừa viêm da do liên cầu khuẩn

Sau khi đã xác định được viêm da liên cầu là bệnh gì hẳn bố mẹ sẽ rất thắc mắc biện pháp phòng ngừa căn bệnh này nhất là các mùa dịch. Để ngăn ngừa mắc và lây lan bệnh, cần:

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, chú ý chăm sóc cho trẻ vào mùa nóng, đầu mùa mưa, mùa lũ. 
• Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, thấm mồ hôi tốt, giữ cân nặng cân đối, thường xuyên vệ sinh da sạch sẽ, đúng cách.
• Không gãi khi đang bị viêm da, cắt ngắn móng tay nhất là trẻ em để bé không gây xước da làm lây lan bệnh.
• Chú ý vệ sinh da đúng cách, thường xuyên nhất là thời điểm dịch dễ bùng phát.
• Không dùng chung các vật dụng cá nhân với người bệnh để tránh lây lan.
• Vệ sinh môi trường sống, giặt và thay vỏ chăn, vỏ gối, lau chùi nhà cửa hàng ngày để tránh vi khuẩn trú ngụ

Có thể thấy, viêm da liên cầu là bệnh ngoài da do vi khuẩn liên cầu và tụ cầu gây ra, có khả năng lây lan và dễ bùng phát thành dịch. Để tránh ảnh hưởng đến cấu trúc da và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Ngay khi có các dấu hiệu bệnh ban đầu nên nhanh chóng thăm khám để xác định thể bệnh và có biện pháp điều trị phù hợp.

Có thể bạn quan tâm

• Viêm da ở trẻ sơ sinh và bí quyết điều trị hiệu quả từ thảo dược lành tính
• Viêm da tiết bã ở trẻ sơ sinh: Dấu hiệu và cách chữa hiệu quả